Gehoorverlies en andere gehoorproblemen komen in elke sector en in elk bedrijf voor. Onder werkenden hebben vandaag de dag maar liefst 195.000 mensen een chronisch gehoorprobleem. Dat kan slechthorendheid zijn, maar ook problemen zoals tinnitus en hyperacusis. Zorgverzekeraar CZ geeft in de brochure ‘Gehoorproblemen op het werk’ aan dat werknemers met gehoorproblemen meer risico’s lopen dan goedhorende medewerkers. Onder werknemers met gehoorproblemen is er meer stress-gerelateerd verzuim en zij melden zich ook in het algemeen vaker ziek. Werknemers met tinnitus (oorsuizen) hebben daarnaast 25% meer kans op ongevallen op de werkvloer, zo laten de cijfers in de brochure zien.
Effecten gehoorproblemen op het werk. Brochure CZ
Werknemers met gehoorproblemen vaker ziek
Werknemers met gehoorproblemen zoals slechthorendheid, tinnitus, en hyperacusis, blijken zich vaker ziek te melden omdat ze zich vermoeid of gestrest voelen. Ter vergelijk: het verzuim onder goedhorende werknemers dat veroorzaakt wordt door vermoeidheid, spanning en burn-out ligt onder goedhorenden op 7% terwijl dit bij werkenden met een gehooraandoening op maar liefst 26% ligt.
Het lastige is dat het voor betrokkenen vaak onduidelijk is dat problemen door gehoorproblemen zoals slechthorendheid en tinnitus komen. Zo zullen veel werknemers zich niet realiseren dat de ervaren stress en spanningen te maken hebben met de gehoorproblemen en de daarmee samengaande luisterstress en luistermoeheid. Ook is vaak onbekend dat gehoorschade samen kan gaan met een verminderd evenwichtsgevoel.
Werknemers met gehoorproblemen laten het vaak na om over hun gehoorproblemen te praten. Dat kan voortkomen uit schaamte of omdat ze bang zijn voor de consequenties die het kenbaar maken van de hoorproblemen met zich meebrengt.
Werknemers met oorsuizen hebben vaker ongevallen
Medewerkers met oorsuizen (tinnitus) hebben 25% meer kans op ongevallen op de werkvloer, zo stelt de brochure ‘Gehoorproblemen op het werk‘. Volgens de auteurs van de brochure komt dit mogelijk door samengaande evenwichtsklachten en de gebrekkige communicatie die de problemen in de hand werken. Het missen van waarschuwingssignalen, het minder goed kunnen horen van waaruit een geluid komt en concentratieproblemen kunnen daar natuurlijk ook aan bijdragen.
Zorgverzekeraar CZ wijst er verder op dat de kosten door gemiste werkdagen en productiviteitsverlies bij werknemers met oorsuizen maar liefst op 4,8 miljard per jaar liggen (raming).
Belangrijkste risicogroep gehoorverlies
Werknemers van 45 jaar en ouder zijn een belangrijke risicogroep. In deze groep kampt zo’n 25% met een mild tot ernstig gehoorverlies.
Gebrek aan bewustzijn van risico’s gehoorproblemen
Werknemers zijn zich vaak niet bewust van de risico’s die samengaan met gehoorproblemen. Dat vertaalt zich ook aan het nalaten van het dragen van gehoorbeschermers. CZ geeft in de brochure aan dat 40% van de werknemers die in een lawaaiige omgeving werkt, geen gebruik maakt van gehoorbescherming, terwijl de Arbowetgeving dit wel eist.
Werkgevers stellen weliswaar, zoals dat van hun vereist wordt, gehoorbeschermende middelen ter beschikking, alleen werknemers maken er niet of onvoldoende gebruik van. Bekend is dat werknemers vaak aangeven dat gehoorbeschermers de communicatie met collega’s bemoeilijkt, ze niet kunnen horen of het productieproces naar behoren verloopt of ze vinden de gehoorbeschermende middelen ronduit onprettig om te dragen (bijvoorbeeld warmte bij oorkappen of onprettig gevoel in het oor bij pluggen).
Drempel
Ook al zijn werknemers zich bewust van de gehoorproblemen dan nog blijkt het volgens de brochure het een drempel om het onderwerp ter sprake te brengen. Er zou een taboe op rusten. Werknemers kunnen zich inderdaad schamen voor hun gehoorverlies, bang zijn dat ze hierdoor als oud of vreemd worden aangemerkt of dat dit ten koste gaat van hun carrièremogelijkheden.
Natuurlijk zijn er ook nog andere redenen om het niet ter sprake te brengen. Werknemers kunnen zich onvoldoende beperkt voelen door hun slechthorendheid en de gehoorproblemen niet onderkennen door het geleidelijke proces van het slechthorend worden. Ook kan het zijn dat zij niet in staat zijn in te zien dat de samengaande problemen (stress, gedeprimeerd, angstig) met de gehoorproblemen te maken hebben. Daarnaast kunnen zij de problemen ontkennen, verdringen of vergoelijken en kan de angst, boosheid en frustratie de acceptatie van de hoorproblemen lange tijd in de weg zitten.
Fraai vormgegeven hoortoestellen van Signia: de Styletto
Uitstellen aanpak gehoorproblemen en dragen hoortoestellen
Bekend is dat slechthorenden het dragen van een hoortoestel zo’n 5 tot 7 jaar uitstellen. Dit leidt tot negatieve consequenties op het werk. Zo blijkt 18% van de slechthorende werknemers de gevolgen van gehoorverlies tijdens het werk op te merken. Van hen die gehoorproblemen ervaart, zegt 17% moeite te hebben met het volgen van een groepsgesprek. Dat het niet dragen van hoortoestellen op het werk bij gehoorproblemen onwenselijk is, mag duidelijk zijn. Niet alleen bemoeilijkt het de communicatie, maar het heeft ook consequenties voor het ziekteverzuim. Daarnaast brengt het in sommige beroepen natuurlijk ook directe veiligheidsrisico’s met zich mee.
Een negatief beeld over hoortoestellen dat lang geleden is ontstaan, in de tijd dat het nog grote lelijke piepende apparaten waren, kan ook bijdragen aan het uitstelgedrag. Dit terwijl de huidige hoortoestellen fraai vormgegeven en technisch vernuftige headsets zijn geworden, die het verstaan van spraak verbeteren, lawaai onderdrukken en waar draadloos mee kan worden getelefoneerd en naar muziek is te luisteren.
Roger tafelmicrofoon van Phonak. Soloapparatuur voor het bijwonen van vergaderingen
Preventie en aanpak gehoorproblemen op het werk noodzakelijk
Slechthorendheid door lawaai is een geleidelijk proces waar werknemers vaak zelf lange tijd geen zicht op hebben, totdat het zo ernstig is dat ze zich er flink beperkt door gaan voelen. Op dat moment zijn de gehoorproblemen vaak al zo ernstig dat deze flinke negatieve effecten hebben bij de beroepsuitoefening of tot stress of burn-out leiden. Bijtijds werknemers inzicht geven in de risico’s om zo (verdere) gehoorproblemen te voorkomen, is dan ook van groot belang. Ook het bijtijds revalideren van het gehoor door middel van hoortoestellen is raadzaam. Op de werkvloer kan zogeheten soloapparatuur bijdragen aan een verbeterd functioneren. Natuurlijk is het ook altijd goed te kijken of het lawaai op de werkvloer aan de bron kan worden aangepakt.
Werkgevers kunnen bedrijven zoals CZ in de hand nemen. Als eerste stap worden werknemers bewust gemaakt van de risico’s van gehoorschade waarmee ziekteverzuim en uitval op lange termijn al vaak is te voorkomen.
Download hier de brochure: Gehoorproblemen op het werk
Voor meer informatie over de aanpak van CZ: kijk op hun website
