Werk en gehoor

Werk en gehoor

Horen is een van de belangrijkste zintuigen die we dagelijks gebruiken, zowel in ons persoonlijke leven als op het werk. Een goed functionerend gehoor op het werk is natuurlijk allereerst van cruciaal belang voor een goede communicatie tussen collega’s onderling. Maar ook met cliënten of patiënten is een goede communicatie van essentieel belang. Misverstaan en misverstanden hebben soms kleine negatieve consequenties maar die kunnen even zo goed aanzienlijk zijn. Een goed gehoor is daarnaast ook belangrijk voor het welzijn en de veiligheid. En het draagt bij aan de de o zo belangrijke sociale contacten met collega’s.
In het onderstaande komt het volgende aan bod: Waarom een goed gehoor essentieel is voor het functioneren op het werk en hoe gehoorverlies en een akoestisch ongunstige werkplek grote gevolgen kan hebben voor zowel werknemers als werkgevers.

Lees verder
Inhoud tekst

Goede communicatie op het werk: Sleutel tot effectieve samenwerking

werk en gehoor slechthorendheid op werkvloer vergaderen
(foto: Shutterstock)

In vrijwel elke werkomgeving is communicatie de hoeksteen van succesvolle samenwerking. Of het nu gaat om gesprekken met collega’s, het volgen van instructies van leidinggevenden, of het voeren van (telefoon-) gesprekken met collega’s, klanten of patiënten – een goed gehoor speelt hierbij een centrale rol.

Bij mensen met gehoorverlies kunnen communicatieproblemen ontstaan. Vooral in een lawaaiige of rumoerige omgeving zal het verstaan minder makkelijk verlopen. Denk aan vergaderingen, een kort werkoverleg in een kantoortuin, op een lawaaiige gang of instructies die een leidinggevende geeft in een fabriekshal of op straat.

Een kantoortuin zal als werkplek voor slechthorende werknemers vaak ongunstig uitpakken (lees meer). Ook in ruimtes met een slechte akoestiek zullen door de nagalm er al snel problemen voordoen met het verstaan. Voorbeelden van ruimtes met een flink galmende akoestiek zijn een slagerij, een zwembad of een gymzaal. Ook andere ruimtes waar vaak uit hygiënische overwegingen ‘harde’ materialen (zeil, tegels, hout, laminaat e.d.) op de vloer en wanden worden gebruikt kunnen galmend zijn. Werkplekken zoals een kinderopvang, een grote zaal bij een verzorgingshuis of restaurants kunnen zonder de nodige akoestische maatregelen ongunstige ruimtes zijn om te communiceren, zeker voor slechthorenden. Misverstaan en misverstanden liggen daar op de loer. Lees meer over: werken in lawaai.

Frustraties en negatieve consequenties van gehoorverlies op de werkvloer

misverstanden door gehoorverlies op werk negatieve consequenties verpleegkundige
(foto: Shutterstock)

Gehoorverlies kan leiden tot tal van frustraties en negatieve consequenties op de werkvloer, zowel voor de persoon met gehoorverlies als voor de mensen om hen heen, zoals collega’s, leidinggevenden en cliënten of patiënten. Het heeft invloed op de manier waarop informatie wordt uitgewisseld, begrepen en opgevolgd. Dat kan niet alleen stress veroorzaken maar in sommige gevallen ook risico’s met zich meebrengen.

Gevolgen voor de werkrelaties en werksfeer

Een slechte communicatie als gevolg van gehoorverlies of een slechte akoestiek kan de werksfeer aanzienlijk beïnvloeden. Werknemers met gehoorproblemen kunnen belangrijke informatie missen of moeite hebben om gesprekken volledig te volgen, wat kan leiden tot misverstanden en vertragingen in het werkproces. Dit kan frustraties veroorzaken bij zowel slechthorende werknemers zelf als bij hun collega’s en leidinggevenden.

Ook op sociaal gebied kan het tot misverstanden leiden. Een eenvoudig voorbeeld hiervan is het niet reageren op een begroeting of vraag, omdat de werknemer deze simpelweg niet heeft gehoord. Voor collega’s kan dit overkomen als onbeleefdheid, onverschilligheid of arrogantie, terwijl de werkelijke oorzaak gehoorverlies is. Dit soort situaties kunnen leiden tot spanningen en een verslechtering van de werksfeer. Daarbij kan de slechthorende werknemer zich mogelijk steeds meer geïsoleerd gaan voelen.

Impact communicatieproblemen

In sectoren waar communicatie van cruciaal belang is, zoals de zorg, kunnen de gevolgen van gehoorverlies ook ernstig zijn. Zo kunnen verpleegkundigen en zorgverleners die niet goed horen, het risico lopen om cruciale informatie verkeerd te begrijpen of helemaal niet te ontvangen. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot fouten bij het toedienen van medicijnen, het niet opmerken van alarmsignalen van apparatuur of het verkeerd interpreteren van de behoeften van een patiënt.

Miscommunicatie tussen een slechthorende zorgverlener en een patiënt kan zelfs levensbedreigend zijn. Als een zorgverlener bijvoorbeeld een verzoek of symptoom niet goed hoort of begrijpt, kan dit de behandeling vertragen of verergeren, wat ernstige gezondheidsgevolgen voor de patiënt kan hebben. Dit geldt ook voor de samenwerking met andere zorgverleners: wanneer de uitwisseling van informatie niet vloeiend verloopt, kunnen er fouten in de zorgplanning en -uitvoering ontstaan.

Psychologische en emotionele belasting

Naast de praktische problemen die gehoorverlies met zich meebrengt, kunnen de psychologische en emotionele effecten van het niet goed kunnen communiceren ook grote impact hebben op de betrokken werknemers. Ze kunnen zich onzeker voelen over hun prestaties of bang zijn dat collega’s hun als minder capabel zien. Dit kan leiden tot gevoelens van frustratie, isolatie en zelfs depressie, vooral als het gehoorverlies niet op de juiste manier wordt erkend of aangepakt.

Werkdruk en efficiëntie

Daarnaast leidt gehoorverlies vaak tot een verhoogde werkdruk. Werknemers die slecht horen, moeten vaak extra moeite doen om gesprekken te volgen, wat hun mentale energie snel uitput. Dit vermindert hun efficiëntie en productiviteit, wat op zijn beurt weer voor meer druk en stress kan zorgen. Andere werknemers kunnen zich gedwongen voelen om de werklast op zich te nemen, wat voor spanningen binnen het team kan zorgen.

Oplossingen en Ondersteuning

Het is daarom van essentieel belang dat werkgevers en werknemers open communiceren over gehoorverlies en passende oplossingen implementeren. Dit kan variëren van het aanbieden van gehoorapparaten en andere technische hulpmiddelen tot het aanpassen van werkplekken en procedures om communicatieproblemen te verminderen. Trainingen voor collega’s over hoe om te gaan met slechthorende werknemers kunnen ook helpen om de werksfeer te verbeteren en misverstanden te voorkomen.

Kortom, gehoorverlies op de werkvloer heeft niet alleen gevolgen voor de persoon die ermee te maken heeft, maar ook voor de werkomgeving als geheel. Het aanpakken van deze uitdagingen op een ondersteunende en proactieve manier kan frustraties verminderen, de communicatie verbeteren en een veilige en productieve werkplek waarborgen.

Aanpassing werkruimte en inzet hoorhulpmiddelen

roger table mic vergadering

Bedrijven die de communicatie van hun personeel willen optimaliseren, moeten ervoor zorgen dat iedereen, inclusief mensen met gehoorbeperkingen goed kunnen functioneren. Dat kan door werkruimtes akoestisch aan te passen, maar ook door de inzet van hoorhulpmiddelen. Denk daarbij aan hoortoestellen, cochleair implantaten, soloapparatuur, ondertiteling bij onlinegesprekken, microfoonsystemen die spraak ter plekke omzet naar tekst door middel van spraakherkenning en de inzet van schrijftolken. Een gesprek met een hoorcoach of maatschappelijk werkende kan ook zinvol zijn.

Er zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in werkplekaanpassingen voor slechthorenden. Het adviesbureau PlanPlan en Hoorexpert zijn daar twee goede voorbeelden van.

Veiligheid op de werkvloer

werk en gehoor werken aan het spoor veiligheid gehoorverlies
(foto: Shutterstock)

In veel sectoren, zoals in de bouw, langs het spoor, industrie, beveiliging of logistiek, is veiligheid van het grootste belang. Werknemers moeten in staat zijn om waarschuwingssignalen zoals alarmen, machinesignalen of aanroepen van collega’s direct op te merken en te begrijpen.

Gehoorverlies kan daar een aanzienlijk risico bij vormen. Zo kan iemand die niet goed hoort, mogelijk een waarschuwingssignaal missen. Ook kan het door het gehoorverlies lastiger zijn op geluiden te plaatsen in de ruimte waardoor het langer duurt voordat duidelijk is waar het gevaar vandaan komt. Het niet goed kunnen horen en plaatsen kan op zijn beurt weer leiden tot ongevallen of gevaarlijke situaties.

Gehoorbescherming

Om gehoorverlies te voorkomen moeten werkgevers gehoorbescherming aanbieden in lawaaiige omgevingen. Ook moeten zij het gehoor van hun personeel  dat werkt in lawaai met regelmaat een gehoortest aanbieden zodat er bijtijds maatregelen kunnen worden genomen. Lees meer over de regelgeving van gehoorbeschermers hier.

Soms worden gehoorbeschermers juist niet gedragen omdat daardoor bijvoorbeeld geluiden in een productieproces niet goed meer hoorbaar zijn die als waarschuwing kunnen dienen dat er iets misgaat. Ook kan het de communicatie belemmeren of de ruimtelijke oriëntatie erdoor verslechteren. Dat is nogal eens de reden dat ook hulpverleners geen gehoorbeschermers willen dragen (lees meer). Dit terwijl bijvoorbeeld onder brandweermannen blijkt dat slechthorendheid de tweede plaats inneemt bij schade veroorzaakt door het werk (lees meer).

Luisterinspanning, luistermoeheid en ziekteverzuim

luistermoeheid door luisterinspanning bij slechthorendheid
(foto: Shutterstock)

Vaak wordt gedacht dat slechthorenden minder last hebben van lawaai doordat ze minder goed horen. Helaas wordt het gehoor niet alleen ongevoeliger maar het wordt ook steeds lastiger om geluiden en stemmen uit elkaar te houden. Dat betekent dat iemand met een verminderd gehoor zich veel meer moet concentreren om een gesprek nog te kunnen volgen. Omdat ze daarbij veelal ook het mondbeeld gebruiken moeten ze ook de aandacht daarop richten. Dat kost extra energie ook wel luisterinspanning genoemd.

De extra luisterinspanning die de slechthorende moet leveren kan op zijn beurt weer leiden tot luistermoeheid. Hierdoor wordt informatie ook minder goed opgenomen en verwerkt tijdens een gesprek of lezing.
Een drukke dag met veel communicatie kan ervoor zorgen dat de slechthorende werknemer uitgeput thuiskomt (lees meer). Luisterinspanning is te zien als een stressfactor die tezamen met luistermoeheid tot ziekteverzuim kan leiden en uiteindelijk ook tot burn-out.  

Gevoelens eenzaamheid

erkenning en begeleiding slechthorenden bij mentale klachten door fade-out bij gehoorverlies nodig
(foto: Shutterstock)

Slechthorendheid kan ook leiden tot gevoelens van eenzaamheid ook op het werk (lees meer). Soms is het lastig voor slechthorenden om mee te doen aan informele gesprekken tijdens de pauzes bij de koffieautomaat of in een drukke kantine. Zulke omgevingen kunnen zij juist gaan vermijden. Hierdoor missen zij de informele gesprekken die zowel belangrijk zijn voor het welzijn, maar ook omdat daar ook werkgerelateerde zaken besproken worden.  
Het zich isoleren door de met slechthorendheid samengaande mentale problemen, noemt men ook wel ‘fade-out’ (lees meer).

Inzet hoortoestellen

Het is belangrijk dat werknemers met een verminderd gehoor een hoortoestel gaan gebruiken. Dit kan de communicatie verbeteren. Toch durven sommige werknemers die stap niet te zetten. Ze zijn soms bang dat het negatieve gevolgen voor hun baan of carrièremogelijkheden heeft.

Ook al zijn hoortoestellen vandaag de dag wondertjes van techniek, toch kunnen ze bij veel slechthorenden het gehoorverlies niet voor 100% compenseren. In situaties met veel lawaai of ruimtes met een slechte akoestiek zal het nog steeds lastig zijn voor de slechthorende werknemer om te verstaan. Aanvullende maatregelen of apparatuur kan dan nodig zijn.

Inclusiviteit en diversiteit op de werkvloer

In onze moderne maatschappij worden inclusieve werkplekken als steeds belangrijker gezien. Dit betekent dat werkgevers stappen moeten ondernemen om iedereen, inclusief mensen met een beperking bij het horen, gelijke kansen te bieden om te floreren. Dat is zeker gezien de steeds ouder wordende beroepsbevolking die onherroepelijk ook met leeftijdsgerelateerd gehoorverlies te maken krijgt, steeds belangrijker.

Door technologie en hulpmiddelen in te zetten en ruimtes aan te passen, kunnen bedrijven hun inclusiviteitsbeleid versterken. Dit draagt niet alleen bij aan het welzijn en de productiviteit van werknemers met gehoorverlies, maar zorgt er ook voor dat de organisatie als geheel profiteert van de diversiteit aan perspectieven en vaardigheden.

Bewustwording en ondersteuning

Een belangrijk aspect van het verbeteren van de werkplek voor mensen met gehoorverlies is het vergroten van de bewustwording bij zowel werknemers als werkgevers. Regelmatig het gehoor testen kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van gehoorverlies. Zo kunnen snel passende maatregelen worden genomen.

Daarnaast is het van belang dat er een open dialoog is tussen werknemers (ook onderling) en werkgevers over de behoeften van mensen met met en zonder gehoorverlies. Door een cultuur te creëren waarin gehoorproblemen en geluid op de werkplek bespreekbaar zijn, kunnen werkgevers zorgen voor een ondersteunende werkomgeving.


Hinderlijke geluiden op het werk

Ongewenste hinderlijke geluiden kunnen op het werk flink wat negatieve effecten hebben. Dat geldt voor slechthorende als goedhorende werknemers. Geluiden kunnen tot irritaties, concentratieproblemen, vermoeidheid, overprikkeling en stress leiden. Dat laatste kan weer zorgen voor gezondheidsproblemen. Het is goed dat werknemers en werkgevers zich bewust zijn van geluid en hinderlijke geluiden op de werkvloer. Het bedrijf Heart2Hear zet zich in daarvoor in. Met de verkregen inzichten helpt het bedrijf organisaties en gebruikers om na te denken over een prettig ingerichte werkplek. Daardoor is het ook mogelijk om tot betere werkprestaties te komen (lees meer).


Conclusie Werk en Gehoor

Een goede communicatie is belangrijk voor het functioneren op het werk. Door een verminderd gehoor kan het verstaan minder makkelijk verlopen en ook de veiligheid in het geding komen. Een verminderd gehoor kan gevolgen hebben die verder gaan dan alleen een verminderde communicatie. Het kan zorgen voor verminderde productiviteit, stress, sociale isolatie, psychische problemen en een verhoogd ziekteverzuim.

Werkgevers moeten aandacht besteden aan het gehoor van hun werknemers en passende ondersteuning bieden aan mensen met gehoorverlies. Ook is het goed om na te gaan of er een gezonde geluidsomgeving is op het werk. Met de nodige ondersteuning en aanpassingen is er veelal een productievere, veilige en prettigere werkomgeving te creëren. Dit draagt bij aan een positieve bedrijfscultuur waarin iedereen, ongeacht zijn of haar gehoorcapaciteit, succesvol kan zijn.

Het belang van goed kunnen horen en verstaan op de werkvloer en een akoestisch gunstige werkomgeving mag zeker niet onderschat worden. Door gehoorverlies serieus te nemen en inclusieve maatregelen te implementeren, kunnen organisaties voor hun werknemers een werkomgeving creëren die de bedrijfsresultaten ten goede komen.