Tinnitus: vragen en antwoorden

Tinnitus is het waarnemen van geluiden zoals fluiten, zoemen, sissen en brommen zonder dat deze daadwerkelijk buiten het hoofd aanwezig zijn. Een andere benaming van tinnitus is oorsuizen.

Een bezoek aan de huisarts en of KNO-arts is bij tinnitus altijd de eerst aangewezen stap.
Een KNO-arts zal nagaan hoe je je tinnitus waarneemt, hoe het is ontstaan en zal nagaan of er andere klachten zijn (oorklachten, neurologische klachten of klachten aan nek of kaak). Daarnaast zal de KNO-arts vragen naar je medische voorgeschiedenis en medicijngebruik en hoe je algehele lichamelijke conditie is. Soms is er aanvullend onderzoek nodig.
Wanneer je klachten ernstig zijn of wanneer je erg angstig of wanhopig bent door je tinnitus, zal de KNO-arts je doorverwijzen voor verdere behandeling. Bij slechthorendheid, ook bij een klein verlies, is het aan te raden een hoortoestel uit te testen.

Goed nieuws: bij de meeste mensen is de tinnitus op den duur goed beheersbaar. Dat is in de beginfase soms moeilijk voor te stellen wanneer je er angstig en wanhopig door bent, er slecht door slaapt en je je zorgen maakt over een toekomst mét tinnitus. Soms is uitleg over wat tinnitus is en wat er invloed op heeft al voldoende. Voor anderen helpt het lezen van een goed zelfhulpboek. Weer anderen hebben ondersteuning nodig om controle te krijgen over de tinnitus en zoeken daar behandeling voor.
Lees ook Zo krijg je tinnitus beheersbaar

Dat is moeilijk van tevoren aan te geven en hangt van aardig wat factoren af, ook of er één of juist meerdere oorzaken zijn.
De één is er een paar weken mee zoet, de ander een paar maanden, weer een ander ruim een jaar. Daarbij kan de hoeveelheid draagkracht die je hebt een rol spelen maar ook de stress en belasting die je ervaart in je dagelijks leven. Bij sommige spelen ook bijkomende psychische problemen, persoonlijkheidsproblemen en lichamelijk conditieverlies een rol waardoor het proces wat langer duurt.
Het is belangrijk bijtijds hulp te zoeken zodat het probleem door (veelal onnodige) angst en zorgen niet nóg groter wordt.

Helaas bestaan er nog geen medicijnen die je tinnitus kunnen verminderen. Om de klachten te verminderen en de tinnitus beter beheersbaar te krijgen, kun je bij slechthorendheid een hoortoestel uittesten. Bij een flink deel van de mensen met tinnitus die ook slechthorend zijn helpt dat. In overige gevallen kan het volgen van een therapeutische behandeling die gericht is om meer controle te krijgen over tinnitus helpen.
Als eerste stap ga je met je tinnitusklachten altijd naar de huisarts.

Tinnitusgeluiden kunnen constant zijn, maar ze kunnen soms ook (tijdelijk) luider of minder luid en ook even helemaal weg zijn. Ook doet het zich voor dat de tinnitus in één oor wordt waargenomen en dan later in beide oren. Ook geven mensen met tinnitus aan dat er soms een geluid of piep bij komt of juist verdwijnt. Ook door factoren als stress, zorgen, somberheid, angst en vermoeidheid kan de tinnitus (tijdelijk) luider klinken. De tinnitus geluiden kunnen ook veranderen in toonhoogte en intensiteit door beweging van de nek of kaak, of door verandering van houding.

Mensen met tinnitus maken zich vooral in het begin zorgen over de geluiden die ze horen. Ze kunnen dan angstig zijn en ook zich zorgen gaan maken dat de tinnitusgeluiden nóg erger worden. Over het algemeen wennen mensen aan de tinnitusgeluiden in de loop van de tijd. Juist de angst en zorgen dát het erger wordt zorgt ervoor dat er meer focus op de tinnitusgeluiden komt. De stress kan ervoor zorgen dat de geluiden daadwerkelijk als harder worden waargenomen.
Over het algemeen blijven de tinnitusgeluiden constant en worden dus ook niet erger. Door een andere houding tegenover de tinnitus (boosheid, irritatie, angst of zorgen erover), verminderde draagkracht, meer stress, vermoeidheid, lichamelijk conditieverlies of psychische problemen kan het tinnitusgeluid tijdelijk meer op de voorgrond komen te staan of veranderen.

Vaak geven mensen met tinnitus aan dat wanneer ze naar een feestje, een kroeg of in een trein of vliegtuig zijn geweest, dat hun tinnitus daarna harder is. Dat doet zich ook voor wanneer het geluidsniveau helemaal niet schadelijk is voor ons gehoor. Er is aan dit effect zelfs een naam aangegeven: reactieve tinnitus. Dat effect kan er voor zorgen dat mensen met tinnitus deze situaties gaan vermijden. Wat de precieze oorzaak is, is niet duidelijk. Mogelijk speelt de aandacht op de tinnitus en de angst dat het erger wordt een rol. Het kan ook komen door de drukte van zo’n avond: dat kost energie en daardoor kan de mentale belastbaarheid minder worden om de tinnitus te negeren. Een andere verklaring is dat de tinnitus op zo’n avond is gemaskeerd en terug in stilte komt de tinnitus veel duidelijker op de voorgrond en vraagt dan ongewild aandacht.

De tinnitusgeluiden zelf kunnen geen kwaad en in de meeste gevallen is de onderliggende oorzaak niet gevaarlijk. In uitzonderlijke gevallen kan er een medisch probleem zijn dat wel gevaarlijk is voor je gezondheid. Het is daarom altijd belangrijk dat je als eerste stap naar de huisarts gaat. Een KNO-arts zal vervolgens onderzoek doen naar de oorzaak van je klachten.

Stress is een van de mogelijke oorzaken van tinnitus en kan bestaande tinnitus die bijvoorbeeld samengaat met slechthorendheid ook verergeren. Ontspanningsoefeningen kunnen dan helpen.

Wanneer tinnitus een symptoom is van een lichamelijk probleem dat te verhelpen is of vanzelf weer over gaat, dan kan ook de tinnitus weer verdwijnen. Denk aan een middenoorontsteking, een oorprop of oververmoeidheid. Dat geldt ook wanneer de tinnitus is ontstaan door psychische overbelasting of problematiek (stress, burn-out, angst, depressie). Zijn de psychische problemen er niet meer, dan kan ook de tinnitus weer verdwijnen. In veel gevallen gaat tinnitus samen met slechthorendheid of lichamelijke of psychische problemen die blijvend zijn. Dan is de tinnitus weliswaar blijvend zijn, maar kan het geluid steeds meer naar de achtergrond gaan omdat je het steeds beter weet te negeren.

De exacte oorzaak van tinnitus is vaak lastig te achterhalen. Het komt in het algemeen door een fysieke of mentale verandering. Een fysieke verandering kan met het gehoor te maken hebben, maar dit hoeft niet per se. Er zijn namelijk veel mogelijke lichamelijke oorzaken van tinnitus. Tinnitus kan gezien worden als een symptoom van (mentale) overbelasting. Op zichzelf is tinnitus dus geen ziekte. 

Gehoorverlies en gehoorschade als oorzaak
Gehoorverlies en gehoorschade door lawaai en muziek zijn belangrijkste oorzaak (80% van de gevallen). Er is een theorie die ervan uit gaat dat door een verminderde werking van het gehoor informatie incompleet bij de hersenen aankomt. Hierdoor moeten de hersenen harder hun best doen om deze informatie aan te vullen vanuit het geheugen. Deze extra inspanning is dan als tinnitus waar te nemen. Een andere theorie ziet het als spontane activiteit van delen in de hersenen die geen input meer krijgen vanuit het gehoororgaan. Dit kan komen doordat de fijne haarcellen in het slakkenhuis beschadigd zijn (dit heet een perceptiefverlies) of doordat geluiden niet meer goed geleid worden richting het slakkenhuis toe (dit heet een geleidingsverlies). Zo kan een een middenoorontsteking, otosclerose, een prop in het oor of de perforatie van het trommelvlies voor tinnitus zorgen. Ook gaat tinnitus samen met de ziekte van Ménière.  

Psychische overbelasting als oorzaak
Langdurige psychische overbelasting door stress (burn-out), angst, zorgen, weinig slaap of oververmoeidheid en ook een depressie kunnen tot tinnitus leiden. Zorgen en angsten over de tinnitus zelf en over de toekomst met een leven met tinnitus, kan de tinnitus doen toenemen.

Lichamelijke oorzaken
Tinnitus kan ook veroorzaakt worden door een klap tegen het hoofd. Zo kan het ook samengaan met een hersenschudding. Ook bijwerkingen van medicijnen, drugsgebruik en intensief alcoholgebruik en roken kunnen tot tinnitus leiden. Diabetes wordt eveneens gezien als een van de mogelijke oorzaken van tinnitus. Hoge bloeddruk wordt niet gezien als directe oorzaak van tinnitus, wel kan het de tinnitus doen verergeren. In zeldzame gevallen wordt het door een brughoektumor veroorzaakt. Ook kan tinnitus zich na een operatie voordoen.

Combinatie van factoren
Veelal speelt een combinatie van of gehoorverlies en/of lichamelijke en/of psychische factoren een rol. Zo kan een zacht tinnitusgeluidje door de zorgen erover, door stress of andere psychische problematiek of bijkomende lichamelijke problemen, plots uitgroeien tot problematische tinnitus.

Triggervragenlijst tinnitus
De triggervragenlijst ontwikkeld door klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar die te vinden is in het het boek Eerste Hulp bij Oorsuizen kan inzicht geven in de mogelijke oorzaak van tinnitus. Klik hier om deze te openen.

Veel mensen (30%) horen weleens eens een piep. In Nederland hebben ongeveer 258.000 mensen er in enige mate last van. Ongeveer 1.8% wordt echt ziek van tinnitus. Dat komt neer op zo’n 93.600 mensen. (Lees meer)

Tinnitus kan zeer veel oorzaken hebben. In veel gevallen kan je er dan ook niks aan doen dat je tinnitus krijgt. Slechthorendheid is echter de meest voorkomende oorzaak van tinnitus. Slechthorend kan je ook worden door hard geluid en muziek. Het is daarom verstandig om zuinig op je gehoor te zijn. Het dragen van gehoorbeschermers kan gehoorschade en daarmee het ontstaan van tinnitus voorkomen. Of en hoeveel schade ontstaat is afhankelijk van het geluidsniveau en de tijd dat we er aan blootgesteld worden (lees meer). Ook is bekend dat tinnitus kan samengaan met aandoeningen die (mede) worden veroorzaakt door een ongezonde levensstijl. Gezond leven kan in sommige gevallen de kans op dergelijke aandoeningen en daarmee ook tinnitus voorkomen.

Met een vragenlijst is de beperking die tinnitus in het dagelijks leven vormt te bepalen. Hiervoor wordt onder meer de tinnitus-handicap-vragenlijst gebruikt. Na het invullen daarvan is er een score te berekenen.

Meten in welk toonhoogte gebied de piep zit

Wanneer je een piep hoort is er met audiometer (apparaat voor een hoortest) te bepalen bij welke frequentie (toonhoogte) deze zit. In veel gevallen bestrijkt het geluid een groter toonhoogtegebied. Met een speciale ’tinnometer’ is dan ook de breedte van dit gebied te bepalen. Wanneer iemand complexere geluiden hoort, is dat lastiger te doen. Veelal zit het tinnitusgeluid ook in het gebied waar iemand slechthorend is of waar gehoorschade is opgelopen. Ook is met een meting te bepalen met hoeveel decibel een piep aangeboden moet worden om de eigen tinnituspiep niet meer hoorbaar te maken. Deze meting zegt echter niet zo heel veel.

Onderling vergelijken
Veel mensen willen weten of hun piep of geluid erger is dan die van een ander. Het onderling vergelijken met lotgenoten van de luidheid van de tinnitus is eigenlijk niet mogelijk. De tinnitus die je hoort, klinkt immers zo luid als je deze zelf ervaart. Het aantal decibellen waar het geluid mee moet worden aangeboden om het niet meer hoorbaar te maken, zegt weinig over de ervaren luidheid. Allereerst speelt daarbij namelijk de hoordrempel een rol. De een heeft immers een groter gehoorverlies dan de ander. Hierdoor moet het geluid sowieso veel harder zijn om het überhaupt te kunnen horen. Vervolgens zal de één een geluid van buitenaf van 20 dB boven zijn hoordrempel als hard ervaren, terwijl dat bij de ander dat pas bij 40 dB daarboven is. Dat zal waarschijnlijk ook gelden voor geluiden die iemand intern als tinnitus waarneemt.

Ervaren hinder
Wat voor echte geluiden om ons geen geldt, geldt ook voor de hinder die tinnitus oplevert. Wat de een ervaart als veel te hard en hinderlijk, zal de ander als goed te doen aanmerken. Daarbij speelt ook de context een rol en welke taken je moet uitvoeren. In een nachtclub of tijdens een popconcert kan iemand 100 dBA als comfortabel ervaren, terwijl thuis hetzelfde niveau al snel te hard klinkt. Als we ons moeten concentreren zal een geluid ook sneller als te hard worden ervaren. Ook spelen er individuele verschillen een rol: de een stoort zich aan de minste geringste geluiden terwijl de ander dezelfde geluiden eenvoudig weg weet te negeren.
Daarnaast speelt ook nog eens de houding ten opzichte van het geluid een rol. Een zacht geluid in de verte wat kan duiden dat er iets mis is in huis of op een indringer, zal veel meer hinderen, ons alerter of zelfs angstig maken dan een geluid wat een stuk harder is maar waar je je geen zorgen over maakt.
Al deze factoren spelen ook bij tinnitus een rol.
De tinnitus van de ene mens is lastig te vergelijken met die van een ander.

Tinnitus lastig te bewijzen

Het is moeilijk objectief te bewijzen dat je tinnitus hebt en hoe erg het voor je is. Dat is voor mensen met tinnitus soms lastig. Aan anderen duidelijk maken hoe erg de tinnitus voor je is en waarom je van het geluid horendol wordt, is dan ook vaak moeilijk. Het laten horen van geluiden die op de tinnitus lijken kan voor meer begrip zorgen.

Over de erfelijkheid van tinnitus is nog onvoldoende duidelijk. Er zijn een aantal studies die erop wijzen dat bij bepaalde vormen van tinnitus erfelijke factoren een rol spelen. Het onderzoek staat nog in de kinderschoenen stelt een overzichtsstudie uit 2017. Wel komt het in bepaalde families vaker voor. Daar kan natuurlijk ook weer een onderliggende aandoening aan te grondslag liggen die erfelijk is en die op zijn beurt de oorzaak van de tinnitus is.

Tinnitus gaat vaak samen met slechthorendheid. Er zijn aanwijzingen dat het
gebruik van hoortoestellen tinnitusklachten kan verlichten. Dat geldt ook bij vrij kleine gehoorverliezen. Hoortoestellen verminderen de luisterinspanning en kunnen zo de tinnitus doen afnemen. Daarnaast versterken hoortoestellen geluiden uit de omgeving waardoor de tinnitus minder op de voorgrond komt te staan. Of hoortoestellen jouw tinnitus verminderen kun je alleen te weten komen door ze uit te testen bij een audicien.

Tot op heden is er geen medische behandeling of medicijn voor tinnitus die effectief is gebleken. Er zijn wel veel behandelingen uitgetest en de werkzaamheid van medicijnen onderzocht. Denk hierbij aan medicijnen(o.a. betahistine), zuurstoftherapie, lasertherapie, implanteren van elektrodes en geluidstherapieën. Omdat tinnitus veel verschillende oorzaken kan hebben, is de vraag of er ooit één behandeling of medicijn wordt gevonden dat bij iedere tinnituspatiënt werkzaam zal zijn.
Wanneer een specifieke ziekte de oorzaak is van tinnitus, zoals de ziekte van Meniere, otosclerose of een langdurige middenoorontsteking en deze ook goed te behandelen is, kan ook de tinnitus weer verdwijnen. Vaak is de exacte oorzaak moeilijk te achterhalen en al is de oorzaak gevonden, wil dit niet zeggen dat er een medische behandeling van tinnitus mogelijk is of dat deze goed werkt.

Psychologische therapieën zoals cognitieve gedragstherapie, ACT therapie en op mindfulness gebaseerde cognitieve therapie zijn werkzaam om meer controle over de tinnitus te krijgen en deze zo beheersbaar te maken. Ook met EMDR-therapie zijn de eerste positieve resultaten behaald. Wanneer tinnitus samengaat met slechthorendheid is het raadzaam een hoortoestel uit te testen. Bij een flink deel van slechthorende patiënten met tinnitus hebben hoortoestellen een positief effect op de tinnitusklachten. Wanneer de tinnitusklachten samengaan met kaak of nekproblemen, dan kan (kaak-)fysiotherapie in specifieke gevallen helpen.

Wanneer de tinnitus samengaat met nekklachten kan fysiotherapie helpen. Soms ontstaan de nekklachten door de spanning en stress die samengaan met tinnitus. Fysiotherapie kan dan helpen deze klachten te verminderen. Dat neemt natuurlijk niet de oorspronkelijke oorzaak weg zoals bijvoorbeeld slechthorendheid, psychische of andere lichamelijke problematiek. Heel soms zijn de nekklachten zelf wel de oorzaak van de tinnitus. Denk hierbij aan een ongeluk waarbij er een whiplash ontstaat.
Hoe kan het dan dat nekbewegingen mijn tinnitusgeluid beïnvloeden? Om geluid goed te kunnen waarnemen en ons snel te kunnen richten met ons hoofd richting de bron van het geluid, zijn er in de hersenen verbindingen tussen gebieden die informatie over spanning in nekspieren verwerken en gebieden die dat voor geluid doen. Bewegingen van de nek, maar ook nekproblemen kunnen er zo voor zorgen dat een tinnitusgeluid dat al bestaat luider wordt of verandert. De oorzaak van de tinnitus kan dan wel ergens anders liggen. De bestaande tinnitus wordt door bewegingen van de nek of nekproblemen dan beïnvloedt. 80% van de mensen met tinnitus kunnen hun tinnitus beïnvloeden door hun nek te bewegen.
Er is tot nu toe nog geen bewijs gevonden dat ‘gewone’ fysiotherapie een positief effect heeft op tinnitusklachten in het algemeen. Dit omdat de oorzaak van de tinnitus in de meeste gevallen elders ligt. Om te bepalen of en in welke specifieke gevallen fysiotherapie wél kan helpen zijn nieuwe en betere onderzoeken nodig.
Wanneer nekklachten wel de oorzaak zijn van de tinnitus, spreekt men van somatosensorische tinnitus of somatische tinnitus (lees meer).

Voor kaakfysiotherapie bij somatische tinnitus die samengaat met klachten aan kaakgewricht- en spieren is positief bewijs gevonden (lees meer). Kaakfysiotherapie kan dus in specifieke gevallen helpen. Bij 1 op de 5 mensen met tinnitus beïnvloedt de kaakbewegingen of kaakklachten de tinnitus. Dat wil niet zeggen dat daar ook de oorzaak van de tinnitus ligt. In sommige gevallen zijn de kaakklachten wél de oorzaak van de tinnitus.
Net als bij nekspieren zijn er in de hersenen verbindingen te vinden tussen gebieden die informatie van de kaakspieren verwerken en die geluid verwerken. Een positief effect daarvan is dat we onszelf niet horen eten. De verbindingen kunnen er echter ook voor zorgen dat er meer spontane activiteit ontstaat in de hoorcentra in de hersenen. Die activiteit is dan te horen als tinnitus.

Omdat er weinig bewijs is voor de werkzaamheid van Tinnitus Retraining Therapie (TRT) in zijn oorspronkelijk vorm, wordt deze in Nederland bijna nergens meer toegepast. Wel worden onderdelen ervan ingezet bij andere therapieën.

Op mindfulness gebaseerde cognitieve therapie kan helpen bij tinnitus. Vaak wordt bij andere therapeutische behandelingen van tinnitus ook mindfulness ingezet.

Ongeveer 2 op de 3 mensen met tinnitus, geeft aan dat ze de tinnitus kunnen beïnvloeden. Veranderingen treden op door bijvoorbeeld hoofd, nek of kaken te bewegen, door de spieren daarin aan te spannen of door er druk op uit te oefenen. Ook geven sommigen aan dat de aanraking van de huid of beweging van de ogen dit effect heeft. De tinnitus wordt dan luider, de klank ervan verandert of er komt een geluid bij of er gaat een geluid weg. Mensen met tinnitus trekken daardoor ten onrechte de conclusie dat ook de oorzaak van tinnitus in het gebied ligt dat voor de verandering van tinnitus zorgt bij bewegen of aanraken.
Wetenschappers zoeken de verklaring voor de effecten in de verbindingen en interactie tussen het systeem dat te maken heeft met horen enerzijds en het systeem dat dient voor de verwerking van de sensorische signalen anderzijds. Ook kan het zo zijn dat bewegingen en het uitoefenen van druk, de drempel beïnvloeden van de auditieve zenuw: signalen die eerst niet werden doorgegeven worden nu plots wél doorgegeven.
(lees meer)

Sommige mensen met tinnitus geven aan dat hun tinnitus verandert (meer of minder) bij veranderingen van het weer. De luchtdruk zou er invloed op hebben. Een verklaring is daar niet voor te geven.
Een alternatieve verklaring is dat we bij mooi weer meer buiten zijn. Buiten zijn er omgevingsgeluiden (o.a. verkeer, terrasgeluiden, vogels, zee en wind). Dat kan de tinnitus maskeren waardoor het lijkt dat bij mooi weer de tinnitus minder is. Ook kan de stemming door regenachtig weer negatief beïnvloed worden. Ook stemmingsveranderingen kunnen invloed hebben op tinnitus.

In het merendeel van de gevallen (80%) zijn problemen met het horen (slechthorendheid, gehoorschade) de oorzaak van tinnitus. Er zijn echter ook flink wat andere lichamelijke en psychische oorzaken die tot tinnitus kunnen leiden of er aan kunnen bijdragen. Zie ook de vraag: ‘Waardoor wordt tinnitus veroorzaakt?’
Daarnaast is het belangrijk te realiseren dat er ook flinke beperkingen aan een standaard gehoortest zitten (het zogeheten toonaudiogram). Allereerst kan het zijn dat er reeds gehoorschade is in de hele hoge frequenties (boven de 8000 Hz) die worden meestal niet gemeten maar zijn wel belangrijk voor het verstaan (lees meer). Een verlies in dit hele hoge tonengebied kan zo ook tot tinnitus leiden.
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat het audiogram een ongevoelige voorspeller is voor het functioneren in lawaai. Dus met een zeer klein gehoorverlies kunnen er wel problemen voordoen met verstaan in lawaai. Die problemen zorgen voor extra luisterinspanning die voor een grotere mentale belasting kunnen zorgen en daarmee voor tinnitus. Voor het verstaan in rumoer en lawaai zijn speciale metingen beschikbaar.
Ook kan het zijn dat er sprake is van een zogeheten verborgen gehoorverlies. Daarbij is de veronderstelling dat de synapsen tussen de haarcellen en gehoorzenuw als eerste schade krijgen. Dat is dan nog niet zichtbaar met een standaard gehoortest, maar zou wel tot tinnitus kunnen leiden.

Veel mensen die slechthorend zijn of gehoorschade hebben door lawaai hebben last van tinnitus. Dat wil niet zeggen dat iedereen die slechthorend is ook tinnitus heeft. Wanneer iemand slechter hoort, zal hij of zij zich in lastige luistersituaties extra moeten inspannen om goed te kunnen verstaan. De hersenen moeten dan de onvolledige informatie die via het gehoor binnenkomt, aanvullen met beschikbare informatie in de hersenen om er zo een samenhangend geheel van te maken. Als de hersenen dat kunnen zonder dat daar al te veel inspanning voor nodig is en dit ook geen spanning te weeg brengt, zal dat niet direct als tinnitus hoorbaar zijn. Wanneer de compensatie met onze hersenen op een intensieve manier gebeurt, bijvoorbeeld door bijkomende onzekerheid of angst, kan dit hoorbaar worden als tinnitus. De een kan zal dus bij een verminderd gehoor tinnitus ervaren en dan ander niet.

Dat kan zeker zo zijn. Allereerst gaat tinnitus vaak samen met slechthorendheid. Dat komen door bijvoorbeeld het toenemen van de leeftijd maar ook door gehoorschade door muziek of lawaai. Het verminderde gehoorvermogen dat de oorzaak van de tinnitus is zorgt zo allereerst voor een minder goed verstaan. Dat zal zich vooral voordoen in luistersituaties met rumoer of galm. Ook andere oorzaken van slechthorendheid kunnen daartoe leiden. Tinnitus lijkt een extra negatieve invloed te hebben op het verstaan. Dat blijkt uit onderzoek. Mogelijk komt dit doordat de tinnitus storend werkt. De hersenen moeten zich al extra inspannen om spraak te verstaan door slechthorendheid. De tinnitus zorgt voor een extra stoorbron die de hersenen extra belast. Ook kan het zijn dat door de afleidende tinnitusgeluiden het lastiger is om je te concentreren op spraak.

In Nederland wordt er op meerdere locaties behandeling voor tinnitusklachten gegeven. Dat kan zijn bij een audiologisch centrum, de GGMD, Insentis.nl of bij gespecialiseerde psychologen (lees meer).
In België vindt behandeling plaats bij audiologische centra, bij gespecialiseerde audiologen of private centra (lees meer).

Net als sommige medicijnen hebben ook verschillende narcosemiddelen tinnitus als bijwerking. Bij sommige operaties zoals aan het hart of aan de bloedvaten kan het zich voordoen dat de doorbloeding van het oor tijdelijk sterk verminderd is. Sterke bloeddrukdaling kan daarvoor verantwoordelijk zijn. Omdat het gehoororgaan zeer gevoelig is voor zuurstof tekort, kan dit leiden tot gehoorschade. Gehoorschade kan op zijn beurt weer tinnitus tot gevolg hebben.

Helaas is de kans net zo groot dat bij het doorsnijden van de gehoorzenuw de tinnitus blijft als dat hij verdwijnt. In het verleden is dat geprobeerd. Deze ingreep wordt dan ook niet uitgevoerd in Nederland.

Sommige mensen met tinnitus geven aan dat hun tinnitus (tijdelijk) erger wordt door een vliegreis te maken. Dat kan meerdere oorzaken hebben. Sommige mensen met tinnitus hebben sowieso het idee dat hun tinnitus erger wordt wanneer ze in lawaai zijn geweest. Dat wordt ook wel reactieve tinnitus genoemd. Afhankelijk van de plek in het vliegtuig is het lawaainiveau meer of minder. Het geluidsniveau kan in een vliegtuig tot zo’n 76 dBA oplopen. Als de tinnitus toeneemt door lawaai is het ook waarschijnlijk dat dit door een vliegreis gebeurt. Anderen wijzen erop dat tijdens de vliegreis de tinnitus gemaskeerd wordt door het vliegtuiglawaai. Hierdoor zou het slechts lijken dat de tinnitus harder is bij het verlaten van het vliegtuig. Het is immers dan weer rustiger om ons heen en dan valt de tinnitus extra op. Ben je ervan overtuigd dat lawaai tot meer tinnitus leidt? Dan kun je natuurlijk gehoorbeschermers dragen of een hoofdtelefoon met actieve lawaaionderdrukking opzetten.
Een andere mogelijke oorzaak van het toenemen van de tinnitus, is dat door de drukverschillen die optreden in het vliegtuig ons gehoor tijdelijk slechter wordt. Zolang er onder- of overdruk bij het trommelvlies is, kan ook de tinnitus (tijdelijk) toenemen. (lees hier meer). Als laatste kan de angst voor toename van de tinnitus door een vliegreis de tinnitus luider doen klinken.

Dat kan als je arts geen problemen in de gehoorgang of middenoor heeft vastgesteld en je afgeraden heeft daarmee te zwemmen of te duiken. Net als bij vliegen kan de druk op het oor door duiken toenemen. Sommige mensen met tinnitus ervaren daardoor een tijdelijke toename van hun tinnitus. Onder water zijn er ook minder maskerende omgevingsgeluiden. Ook hierdoor kan de tinnitus harder klinken.

Het kan zijn dat uw huisarts of KNO-arts u een neusspray of -druppels voorschrijft. Mogelijk heeft uw arts bij de inspectie van het oor en of neus, en aan de hand van de door uw gerapporteerde klachten geconstateerd dat er mogelijk sprake is van een verminderde werking van de buis van Eustachius, een middenoorontsteking of een (chronische) verstopping van de neus. Door onder- of overdruk in het oor kan het hoorvermogen minder worden en ook tinnitus ontstaan (of erger worden). Een neusspray kan dan helpen (lees meer over slechter horen bij verkoudheid).

Een oorprop kan voor tinnitus zorgen. Zelfs een beetje oorsmeer dat op het trommelvlies vastzit kan tinnitusgeluiden teweegbrengen. Inspectie van het oor bij de huisarts is dan ook een goede eerste stap bij tinnitus.

Het is goed te realiseren dat tinnitus een symptoom is en geen ziekte. Een symptoom is een kenmerk van een ziekte of een klacht die daar mee samengaat. Er zijn wel 400 verschillende oorzaken aan te wijzen van tinnitus. De hoofdcategorieën zijn: gehoorproblematiek, lichamelijke en psychische problemen.
De oorzaak of oorzaken zijn niet altijd te achterhalen. Ook geldt dat als de oorzaak van tinnitus wél bekend is, het achterliggende probleem in veel gevallen niet te genezen is. Denk hierbij aan gehoorschade of slechthorendheid. Verdwijnt de oorzaak van het symptoom of is het weg te nemen, dan verdwijnt veelal ook de tinnitus en de daarmee samengaande klachten.
Wanneer de tinnitus blijvend is, dan is het wel mogelijk door het volgen van een therapie de tinnitus meer beheersbaar te krijgen. Bij slechthorendheid kan het gebruik van een hoortoestel de hoorproblemen (vaak deels) compenseren. Omdat tinnitus dus een symptoom is en geen ziekte, is het dan ook niet te genezen.
Als bedrijven of behandelaars beloven dat ze tinnitus kunnen genezen met middeltjes of behandelingen weet je alvast één ding zeker: ze hebben geen of onvoldoende kennis van tinnitus (lees meer). 

Er is tot op heden geen wetenschappelijk bewijs dat 5G of andere elektromagnetische straling tinnitus veroorzaakt. Er schijnt in Nederland een groep te zijn van zogeheten elektrogevoeligen. Drie procent van de Nederlandse bevolking, dus zo’n 510.000 mensen zou daar onder vallen. Zij geven aan last te hebben van onder meer hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieverlies, geheugenproblemen, slapeloosheid, duizeligheid en ook tinnitus. Dit zou komen door blootstelling aan elektromagnetische velden.

Roken heeft een negatief effect op onze bloedvaten. Hierdoor kan er ook gehoorschade optreden en tinnitus ontstaan.

Tot op heden is er geen medicijn gevonden dat helpt bij chronische tinnitus. Er zijn wel medicijnen beschikbaar die kunnen helpen bij klachten die samen kunnen gaan met tinnitus zoals angst en depressiviteit.

Mensen met tinnitus maken zich vaak ongerust over de negatieve invloed van medicatie op hun tinnitus of het ontstaan ervan. In veel bijsluiters van medicijnen is tinnitus opgenomen als bijwerking. Dat het in de bijsluiter staat wil niet zeggen dat je het daar ook op zeker van krijgt. Veelal krijgt dan slechts 1 op de 1000 personen last van tinnitus door het medicijn. Bij medicijnen tegen hoge bloeddruk, angstremmers, antidepressiva, cholesterolverlagers en antimalaria medicijnen is in de bijsluiter vaak te lezen dat tinnitus een bijwerking kan zijn. Ook aspirine kan voor tinnitus zorgen. Sommige mensen zijn gevoeliger voor de bijwerkingen daarvan dan anderen. Vaak verdwijnt de tinnitus weer na stopzetten van de medicatie. Doe dat altijd in overleg met uw arts. Immers de medicatie kan belangrijk zijn voor uw gezondheid.
Sommige medicijnen zijn schadelijk voor het slakkenhuis. Denk hierbij aan medicatie die bij kankerbehandelingen worden ingezet of specifieke (weinig toegepaste) antibiotica. Door de gehoorschade die ze veroorzaken kunnen ze indirect ook tinnitus tot gevolg hebben.
Op de website van het Bovenij ziekenhuis kunt u een zoeken op medicijnen die tinnitus als bijwerking hebben.

Sommige mensen met tinnitus geven aan dat ze meer last krijgen van tinnitus door bijvoorbeeld het drinken van koffie, chocomel, thee of alcohol. Andere geven aan dat ze meer last krijgen door bijvoorbeeld pittig eten. Weer anderen geven aan dat alcohol hun tinnitus juist tijdelijk vermindert.
De effecten van drinken en voeding op tinnitus zal van persoon tot persoon verschillen. Net als de een sneller last krijgt van een hogere of onregelmatige hartslag door veel koffie te drinken dan de ander, zullen ook de effecten van eten en drinken op tinnitus zeer individueel zijn. Overigens is uit onderzoek gebleken dat het toedienen van 300 mg cafeïne (5 kopjes koffie) geen effect bleek te hebben op de ondervonden hinder van tinnitus. Lees bij de volgende vraag waarom tinnitus kan toenemen vlak na het eten.

 
Sommige mensen met tinnitus geven aan dat hun tinnitus luider wordt of verandert na het eten. Hier is nog veel onduidelijk over. Hieronder staan een aantal mogelijke oorzaken genoemd waardoor de tinnitus na het eten zou kunnen toenemen.

– Bloeddrukverandering door het eten van bepaalde gerechten. Hierdoor kan de bloedtoevoer naar het slakkenhuis veranderen waardoor dit invloed heeft op de ervaren tinnitus.

– Mogelijke reactie op allergenen of ontstaan van spijsverteringsproblemen. Dit kan een onaangenaam gevoel geven en zo stress veroorzaken. De stress die dit veroorzaakt kan op zijn beurt weer de tinnitus beïnvloeden. Al is er in onderzoek onder grotere groepen geen relatie gevonden tussen bepaald eten en drinken, toch kan op individueel niveau bepaalde producten wél invloed hebben. Denk aan koffie, gluten, alcohol of bepaalde toevoegingen aan producten. Door een dagboek bij te houden is dat soms te achterhalen.

– Spierspanning. Bekend is dat spierspanning in bijvoorbeeld de kaken tot tinnitus kan leiden. Het kauwen en doorslikken van eten kan de spierspanning in de nek en kaak veranderen. Als iemand al last heeft van spierspanning in deze gebieden, kan dit tinnitus verergeren of ervoor zorgen dat het tinnitusgeluid meer op de voorgrond komt. Er kan dan sprake zijn van zogeheten somatosensorische tinnitus. Er is een stroomdiagram ontwikkeld waarmee dit is vast te stellen (lees meer).

– Neurologische factoren: Voedsel kan invloed hebben op de neurotransmitters in de hersenen, zoals serotonine en dopamine, die op hun beurt de waarneming van tinnitus kunnen beïnvloeden.

– Vaatvernauwing: Sommige voedingsmiddelen kunnen (vrij) direct of op lange termijn leiden tot vaatvernauwing. Dit kan de bloedtoevoer naar de gehoororganen verminderen en tinnitus verergeren. Cafeïne kan vrij kort na het binnenkrijgen de bloedvaten tijdelijk vernauwen. Hierdoor kan de bloedtoevoer naar verschillende delen van het lichaam worden verminderd, inclusief naar de gehoororganen. Al heeft onderzoek laten zien dat koffie gemiddeld genomen geen effect heeft op de ervaren tinnitus, op individueel niveau kan dat natuurlijk altijd nog wel.

Een ongezond dieet met veel zout, verzadigde vetten, transvetten, veel alcohol en suikers kunnen op lange termijn nadelig zijn voor de gezondheid en zo ook invloed hebben op de tinnitus.

Voor de werking van acupunctuur bij tinnitus is tot op heden nog geen overtuigend wetenschappelijk bewijs gevonden. Acupunctuur bij tinnitus staat dan ook niet in de KNO richtlijn als aanbevolen en bewezen effectieve behandeling bij tinnitus.

Ondanks dat er het nodige onderzoek naar is gedaan, is het niet bewezen dat Gingko biloba effectief is om tinnitus te verminderen.

Het is niet bewezen dat hyperbare zuurstoftherapie werkzaam is bij tinnitus.

Er is op dit moment onvoldoende bewijs dat vitamine-supplementen helpen bij tinnitus. Wel is er een verband gevonden tussen vitamine D-tekort en tinnitus. Mensen met tinnitus bleken vaker een vitamine D-tekort te hebben dan mensen zonder tinnitus. Ook is er verband gevonden met het tekort en de ernst van de tinnitusklachten. Nader onderzoek is nodig om te bepalen of een vitamine D-supplement tinnitusklachten kan verminderen en zo ja welke dosis helpt. De onderzoekers raden tinnituspatienten aan om hun vitamine D niveau in hun bloed te laten controleren. (lees meer)

Er is tot op heden geen bewijs gevonden dat supplementen helpen bij tinnitus. Onderzoek naar bloedwaarden bij tinnitus onder patiënten met chronische tinnitus laten geen te korten zien. Het is dan ook zeer onwaarschijnlijk dat supplementen daarmee verbetering van de tinnitusklachten geven.

Het is niet bewezen dat akoestische CR neuromodulatie werkzaam is bij tinnitus.

Een onderzoek naar het Lenire apparaat van Neuromod lijkt erop te wijzen dat het de tinnituslast verlaagt. Er is echter ook de nodige kritiek kritiek op de onderzoeken te geven. Nader onderzoek met een goede controle groep (met overeenkomstige kenmerken) is nodig om het placebo-effect uit te sluiten. Lees meer

Permanente maskering van het eigen tinnitusgeluid door middel van andere geluiden (radio, tv, ventilator, fontein of geluiden via hoortoestellen) wordt niet als raadzaam gezien. Dit zou het gewenningsproces aan de eigen tinnitusgeluiden verstoren en leiden tot geluidsverslaving. Het zorgt ervoor dat je uiteindelijk permanente afleiding nodig hebt. Dit staat de gewenning aan het tinnitusgeluid zelf in de weg.
De wachttijden bij instanties die hulp verlenen bij tinnitus kunnen lang zijn. Wanneer de angst voor de tinnitus en de wanhoop groot is, is er wat voor te zeggen maskering in te zetten om de wachtperiode te overbruggen.
Bij tinnitus die samengaat met gehoorverlies is het wél altijd raadzaam hoortoestellen uit te testen. Een flink deel van de tinnituspatiënten ervaart daarmee verlichting van de klachten.

Veel mensen horen zo nu en dan een fluittoon of piep in hun oor. Die gaat veelal na zeer korte tijd weg. Dat is vrij normaal. Je hebt dan geen problematische tinnitus.

De piep is meestal de volgende ochtend of in de loop van de volgende dag wel weg. Soms blijkt zo’n piep meerdere dagen. Je gehoor is dan flink overbelast geweest door harde muziek. Dit kan uiteindelijk tot blijvende gehoorschade en tinnitus leiden. Zorg ervoor dat je voldoende afstand houdt tot luidsprekers en dat je de volgende keer je oren goed beschermd. Daarvoor zijn gehoorbeschermers voor op de markt. Op maat gemaakt gehoorbeschermers zijn daarvoor het meest geschikt.

Ja, tinnitus komt ook voor bij kinderen; zelfs bij hele jonge kinderen. Uit onderzoek van de Universiteit van Antwerpen blijkt dat ruim 10% van de kinderen tussen de 9 en 12 jaar permanent tinnitus ervaart. 3% heeft last van hyperacusis. Het kan ook op kinderen een flinke negatieve invloed hebben. Zo geeft een op de vijf aan zich door de tinnitus angstig te voelen, terwijl ruim een derde aangeeft dat het hun slaap beïnvloedt. Een kwart van de kinderen geeft aan dat het hun concentratie beïnvloedt. Uit ander onderzoek is gebleken dat de helft van de ouders niet weet dat hun kind last heeft van tinnitus. De precieze oorzaak van de tinnitus bij jongere kinderen is nog niet duidelijk. Wel is er een verband gezien met gehoorproblemen. Denk daarbij aan middenoorontstekingen en harde muziek.

Mocht je zelf nog een vraag hebben die een plek verdient op deze pagina? Stel die dan in de groep Eerste Hulp bij Oorsuizen op Facebook.