Tinnitus en slapeloosheid
Tinnitus en slapeloosheid gaan vaak samen. Tinnitus kan er voor zorgen dat het inslapen minder makkelijk gaat en sommige mensen met tinnitus geven aan er wakker van te worden. Het slechte slapen zorgt weer voor minder draagkracht en conditieverlies. Dit doet de tinnitus vaak weer toenemen.
Lees verderContrast
Wanneer we naar onze slaapkamer gaan, komen we in het algemeen in een hele rustige ruimte terecht. Het contrast met de woonkamer waar wellicht de tv aanstond, waar muziek op de achtergrond aanwezig was of waar gezellig gepraat werd, is dan groot. De tinnitusgeluiden komen dan meer op de voorgrond waardoor ze ook meer aandacht krijgen.
Wanneer de kennis over tinnitus en het beloop ervan nog onvoldoende is en nog geen inzicht bestaat in uitlokkende gebeurtenissen in het verleden en heden, kunnen de tinnitusgeluiden tot tal van zorgen leiden.
Zorgen
Zorgen kunnen gaan over de nachtrust zelf, het niet uitgerust opstaan en het verloop van de volgende dag met vermoeidheid. Ook kunnen er zorgen zijn over een eventuele aandoening of over de toekomst met het leven met tinnitus. Het zal niet moeilijk te begrijpen zijn dat de onrust die dit oplevert weer een negatieve invloed heeft op de tinnitus en hierdoor het ook moeilijk zal zijn om in en door te slapen.
Slapeloosheid zorgt voor verminderde lichamelijke conditie
Andersom kan lange tijd van slapeloosheid ertoe leiden dat de lichamelijke conditie verslechtert, de weerstand afneemt, het concentreren minder makkelijk gaat, het geheugen minder goed functioneert en er emotionele problematiek ontstaat. Dit zijn allemaal factoren die op hun beurt weer tot tinnitus kunnen leiden.
Ongeacht wat zich als eerste voordoet, de tinnitus of de slaapproblemen, de aanpak van de slaapproblemen is in beide gevallen essentieel.
Slechte nachtrust zorgt voor meer tinnitusklachten
Wanneer er reeds sprake is van tinnitus dan zal een slechte nachtrust al snel tot meer tinnitusklachten leiden, omdat de tolerantie voor tinnitus door de vermoeidheid afneemt. De concentratieproblemen die voortkomen uit het slaapgebrek en de extra cognitieve inspanning die nodig is om ‘bij de les te blijven’, zal op zijn beurt ook weer tot meer tinnitusklachten leiden.
Luisterstress en luistermoeheid bij slechthorendheid
Doordat slechthorenden daarnaast ook nog te maken hebben met luisterstress door de extra inspanning die het horen en verstaan oplevert, kan er luistermoeheid ontstaan. Hierdoor kost het mentaal nog meer inspanning om te verstaan, waardoor ook de tinnitus kan toenemen. Het is dan ook aan te raden bij tinnitus die samengaat met slechthorendheid, hoortoestellen uit te testen.
Zorgen over de tinnitus zelf
Een deel van de mensen met tinnitus gaat zich zorgen maken over de tinnitus zelf. Er kan angst ontstaan voor een ernstige lichamelijke aandoening, zorgen over de toekomst en gevoelens van machteloosheid ontstaan. Zorgen die in het merendeel van de gevallen niet nodig zijn.
Op scherp
Slapeloosheid, ongerustheid, zorgen, angst en extra mentale inspanning zullen er voor zorgen dat de persoon in kwestie op ‘scherp’ komt te staan. Immers de tinnitus wordt gezien als gevaar en een bedreiging waardoor ons lichaam reageert met een stressreactie, die pas weer ophoudt als het gevaar geweken is. Bij een stressreactie stijgt de bloedruk, neemt de adrenaline en de hartslagfrequentie toe.
Als er geen actie wordt ondernomen om met de tinnitus en stress om te gaan en tinnitus niet meer als gevaar te zien, zal de stress chronisch worden wat in- en doorslapen juist weer flink bemoeilijkt.
Stressreductie helpt bij slapeloosheid door tinnitus
Om de stress te reduceren is het van belang de tinnitus niet meer als gevaar te zien. Nadat lichamelijke oorzaken zijn uitgesloten is het nodig om goede uitleg te krijgen over wat tinnitus is en ook inzicht te krijgen in de psychologische effecten en in de verschillende vicieuze cirkels die kunnen ontstaan.
Psycho-educatie en cognitieve gedragstherapie zijn daar bij uitstek geschikt voor. Bij cognitieve-gedragstherapie wordt zowel gekeken naar de gedachten die bestaan ten aanzien van tinnitus en er wordt daarbij nagegaan welke gedachten al dan niet kloppend zijn. Ook wordt gekeken hoe de client zich gedraagt.
Te veel afleiding zoeken
Sommige cliënten met tinnitus zoeken permanent afleiding in de vorm van tal van activiteiten om de tinnitus maar niet te hoeven horen. Hierdoor wordt er te weinig rust genomen, wat weer tot uitputtingverschijnselen kan leiden. Hierdoor kan het inslapen weliswaar makkelijker gaan, maar meestal brengt dit wel weer doorslaapproblemen met zich mee.
Ook wordt tijdens de therapie samen met de client gekeken wat de uitlokkende gebeurtenissen waren voorafgaand aan het ontstaan ervan en welke triggers in het heden de tinnitus doen verergeren.
Naast het volgen van therapie is het verstandig bij slaapproblemen overdag met regelmaat rust te nemen en op gezette tijden ontspanningsoefeningen te doen.
Dit kan bijdragen om de draagkracht te vergroten en het in- en doorslapen te verbeteren. Een cursus mindfulness kan ook helpen om stress te reduceren en langskomende gedachten weer los te laten.
Aanpak tinnitus en slapeloosheid
Heeft u tinnitus en heeft u last van slapeloosheid in de vorm van in- en of doorslaapproblemen ga dan op zoek naar hulp. Door cognitieve gedragstherapie, energiemanagement gedurende de dag, psychoeducatie en ontspanningoefeningen kan flinke winst worden verkregen. (Lees meer over de behandeling van tinnitus).
Om de slaapkwaliteit verder te verbeteren, is het nodig goed op te letten welke activiteiten er ’s avonds worden ondernomen en ook is het noodzakelijk de nodige slaaphygiene in acht te nemen.
Neem de volgende tips bij tinnitus en slapeloosheid ter harte:
- Vermijd cafeïne (koffie en cola) en nicotine na het eind van de middag. Zowel cafeïne als nicotine zijn energiegevend. Logisch natuurlijk om dan deze producten langere tijd voor het slapen niet te gebruiken.
- Vermijd alcohol voor het slapen gaan. Alcohol kan weliswaar helpen bij het inslapen omdat het verdovend werkt, maar heeft weer een negatief effect op de slaapkwaliteit en kan het doorslapen bemoeilijken
- Pas op met dutjes overdag. Als de nachtrust slecht is geweest, is het erg verleidelijk om overdag een dutje te doen. Dergelijke dutjes kunnen er voor zorgen dat het inslapen weer lastiger wordt. Voldoende ontspanning en ontspanningsoefeningen overdag zijn wel aan te raden als tinnitus samengaat met slapeloosheid.
- Zorg voor ontspanning. Werk ’s avonds niet (of niet te lang door) en let op met spannende films of intensieve gesprekken. Wanneer er reeds sprake is van (chronische) stress, kunnen mentale inspanning en extra spanning de stress verhogen.
- Een avondwandeling kan prima helpen, maar let op met te grote lichamelijke inspanning vlak voor het slapen gaan, omdat dat een negatieve invloed heeft op het inslapen. Overdag flink sporten en bewegen zal juist wel een positief effect hebben op het slapen, omdat dit moe maakt. Zorg er wel voor dat u niet echt uitgeput raakt, wanneer u al langere tijd slecht slaapt
- Gebruik de slaapkamer waar deze voor bedoeld is: om in te slapen en te vrijen. Af te raden is om tv te kijken, en tablets en telefoons te gebruiken op de slaapkamer. Bekend is dat het licht ervan activeert.
- Bij slechthorendheid: vermijd situaties waarbij de slechthorendheid een (te grote) beperking oplevert. Heeft u moeite met telefoneren, houdt telefoongesprekken dan kort. Kost het verstaan van de tv veel moeite, doe dit dan niet te lang of zorg voor een goede hoofdtelefoon of andere randapparatuur die samenwerkt met uw (eventuele) hoortoestel. Heeft u last van geroezemoes vermijdt dan intensieve gesprekken met achtergrondlawaai in de avond
- Bij het inslapen bij tinnitus kan een rustig muziekje of ontspannende geluiden zoals geluiden van de zee, goed helpen. Hiervoor kan een tinnituskussen worden gebruikt met ingebouwde luidsprekers of een telefoon met oortjes of met een klein luidsprekertje.
Ontspanningsoefeningen
Naast het zorgen voor een goede
‘slaaphygiene’ kan het doen van ontspanningsoefeningen voor het slapen
gaan het in slaap vallen vergemakkelijken. Kijk voor oefeningen op de
website GGZ Drenthe.
Boek ‘Slapen is niets doen’
Het boek ‘Slapen is niets doen’ geschreven door Aline Kruit is aan aanrader voor mensen met (door-) slaapproblemen.
Klik hier om het (e)boek te bestellen
Boek: