Behandeling van tinnitus

Behandeling van tinnitus

Bent u op zoek naar behandeling van tinnitus? Wilt u weten wat wel en niet werkt? Lees dan onderstaande informatie. Veel mensen die hinder ondervinden van een piep of een ander geluid in hun oren, gaan op zoek naar een behandeling om van hun klachten af te komen. Dat is natuurlijk niet zo vreemd want tinnitus kan een flink negatief effect hebben op zowel het lichamelijk als het psychisch welzijn.

Lees verder
Inhoud tekst

Problematische tinnitus

Maar liefst een op de vijf patiënten rapporteert problematische tinnitus met verminderde slaap, concentratie en ook stemmingproblematiek. Psychologische therapieën blijken werkzaam om meer controle over de tinnitus te krijgen. Met EMDR-therapie zijn de eerste positieve resultaten behaald. Nader onderzoek is nog nodig. Wanneer tinnitus samengaat met slechthorendheid is het raadzaam een hoortoestel uit te testen. Bij een flink deel van slechthorende patiënten met tinnitus hebben hoortoestellen ook een positief effect op de tinnitusklachten. Voor alternatieve geluidstherapieën, fysiotherapie bij tinnitus en middeltjes die bij de drogist verkrijgbaar zijn, is tot op heden geen bewijs voor de werkzaamheid.

Oorzaak tinnitus

In sommige gevallen is een specifieke ziekte de oorzaak, zoals de ziekte van Meniere, otosclerose of een langdurige middenoorontsteking. Wanneer de ziekte te behandelen is, stopt in veel gevallen het oorsuizen na de behandeling. Vaak is de exacte oorzaak moeilijk te achterhalen en al is de oorzaak gevonden, wil dit niet zeggen dat er een medische behandeling van tinnitus mogelijk is of dat deze goed werkt. In de meeste gevallen blijkt de oorzaak van tinnitus slechthorendheid.

Symptoom mentale overbelasting

Oorsuizen kan gezien worden als een symptoom van mentale overbelasting, die zijn oorzaak heeft in gehoorverlies, in lichamelijk conditieverlies, psychische overbelasting of een combinatie van deze drie factoren (lees meer). Vaak zorgt de emotionele reactie op oorsuizen waarbij veelal angst en wanhoop een rol spelen voor verergering van de klachten en is het raadzaam bij de behandeling van tinnitus hier in eerste instantie aandacht aan te besteden.

de weg omhoog

Plots last van tinnitus

Wanneer u van de een op andere dag last van oorsuizen krijgt, is het raadzaam naar de huisarts te gaan. Wanneer deze daar aanleiding toe ziet zal deze een verwijsbrief geven voor de Keel-, Neus en Oorarts (KNO-arts) of het audiologisch centrum.

Inzicht in oorzaken van tinnitus eerste goede stap

Bij tinnitus is het van belang dat de patiënt zelf het psychisch geheel of gedeeltelijk overwint en er meer controle over krijgt. Het is belangrijk geen genoegen te nemen, met het advies: “U moet er maar mee leren leven”. Veelal is inzicht in de oorzaken van tinnitus en wat de tinnitus doet verergeren een eerste goede stap om meer controle erover te krijgen. Een audicien, KNO-arts, audioloog of psycholoog met voldoende kennis van de mechanismen achter tinnitus kan deze uitleg als eerste stap goed geven. In een aantal gevallen geeft dat al de nodige geruststelling.
Bij aanhoudende klachten is het verstandig om hulp te zoeken bij een gespecialiseerde instantie die behandeling van tinnitus geeft.

Handvatten hoe te leven met tinnitus

Bij de behandeling van tinnitus krijgt de patiënt handvatten aangereikt, waarmee hij leert hoe met tinnitus te leven en er meer controle over te krijgen. Hiervoor worden therapieën ingezet uit de psychologie. Omdat het gaat om psychologische therapieën én omdat er bij tinnitus naast de angst en wanhoop ook soms emotionele problematiek een rol speelt, worden deze therapieën gegeven door een psycholoog. De therapie kan op individueel niveau of in groepsverband plaatsvinden.

Gespecialiseerde instanties voor behandeling van tinnitus

Een aantal audiologische centra biedt een speciaal programma voor de behandeling van tinnitus aan. Ook zijn er cursussen en individuele trajecten te volgen bij de GGMD en bij Insentis.nl. Een in oorsuizen gespecialiseerde psycholoog of audioloog die samenwerkt met een KNO-arts is ook een goede combinatie.

Locaties voor behandeling van tinnitus in Nederland

Er zijn in Nederland meerdere locaties waar behandeling van tinnitus wordt gegeven en die ook bewezen effectief zijn. Klik hier voor een overzicht van locaties waar deze behandeling van tinnitus plaatsvindt.

behandeling oorsuizen

Combinatie van therapieën meest effectief

Uit onderzoek is gebleken dat een combinatie van therapieën het beste werkt. Hierbij worden cognitieve gedragstherapie, Acceptance and Commitment Therapie ACT, elementen uit de Tinnitus Retraining Therapie, psycho-educatie, uitleg over het achterliggende neurofysiologisch model, counseling, aanpak van angstklachten, groepstherapie, blootstelling, stressvermindering, mind-fullness en ontspanningsoefeningen ingezet. Op grond van de aard en ernst van klachten van iedere individuele patiënt zal de behandelaar een keuze maken uit de diverse onderdelen. Wanneer emotionele problematiek een rol speelt en de tinnitus in stand houdt, is het zinvol ook daarmee aan de slag te gaan.

Soms ook andere therapie noodzakelijk

Bij patiënten met chronische tinnitus kan het goed zijn dat persoonlijkheidskenmerken anders zijn en ook de omgang met emotionele problemen anders verloopt dan bij anderen. Dan schiet de standaard aanpak bij de behandeling van tinnitus met cognitieve therapie alleen tekort. In zo’n geval is het belangrijk uitgebreidere therapie te krijgen.

Hierbij wordt gekeken hoe iemand in eerdere situaties en sociale situaties omgaat met emoties en stress. Daarbij is het nodig uit te pluizen hoe bepaalde persoonlijkheidstrekken in specifieke situaties geactiveerd worden en zijn ontstaan. Daarbij is natuurlijk dan ook het tinnitusgeluid bij te betrekken, maar de behandeling moet zich daar niet toe beperken.

Tot dit inzicht zijn onderzoekers van het tinnituscentrum van de Universiteit van Berlijn gekomen. Zij deden onderzoek naar de persoonlijkheidskenmerken van mensen met chronische tinnitus.

EMDR bij behandeling van tinnitus

Een Nederlands onderzoek naar de toepassing van EMDR bij oorsuizen (tinnitus) lijkt veelbelovend. De onderzoeksresultaten zijn in 2018 gepubliceerd in de European Journal of Psychotraumatology. Bijna de helft van de patiënten met tinnitus profiteert van de behandeling met EMDR, zo blijkt. Om dit aan te tonen gebruikten de onderzoekers meerdere gestandaardiseerde vragenlijsten. Het onderzoek laat zien dat het positieve effect van de behandeling minstens 3 maanden aanhoudt. Nader onderzoek om EMDR als behandeling in te zetten is nodig.

behandeling met fysiotherapie

Fysiotherapie en massage bij behandeling van oorsuizen

Sommige patiënten geven aan dat ze baat hebben bij fysiotherapie of massage. Mogelijk zorgt in een klein aantal gevallen het aanspannen van de spieren in de nek of kaak voor het ontstaan van de tinnitus. Dat aanspannen van de spieren kan natuurlijk ook een stressreactie zijn op de tinnitus zelf. De oorzaak is dan niet nek- of kaakproblemen, maar het is dan het gevolg van de stress en spanning die de tinnitus oproept. In die gevallen is er een andere achterliggende oorzaak.
In een studie van het Universitair Medisch Centrum Groningen zijn alle onderzoeken naar nek- en kaakklachten op en rij gezet. Uit de studie bleek dat er een zwak verband was tussen nek- en kaakklachten en tinnitus. Mensen met nekklachten rapporteerden zelfs niet vaker tinnitus. Ook bleek dat er geen positief effect van de behandeling van nek- of kaakklachten op de tinnitus (lees meer). Nieuw en beter onderzoek naar (kaak-) fysiotherapie bij tinnitus is nodig.
Ontspanning en ontspanningsoefeningen kunnen wel helpen bij tinnitus. Wanneer fysiotherapie of massage als ontspannend of weldadig wordt ervaren kan dit een positieve werking hebben.


Fysiotherapeute Sandra Posthumus die het boek ‘Tinnitus Er is iets aan te doen’ schreef, durft te beweren dat gehoorproblemen niet de oorzaak van de tinnitus zijn. Volgens haar komt het door stress en is behandeling van nek- en schouders de oplossing. Haar niet deugende visie gaat tegen al het wetenschappelijk bewijs in en is gebaseerd op een grote hoeveelheid feitelijke onjuistheden, verkeerde gevolgtrekkingen en tal van doelredeneringen. Lees hier de recensie van haar boek.


Ontspanningsoefeningen bij behandeling van oorsuizen

Ontspanningsoefeningen bij tinnitus kunnen om meerdere redenen goed helpen. Allereerst kan tinnitus worden veroorzaakt door stress en emotionele problematiek. Daarnaast zorgt de angst en wanhoop die de tinnitus met zich meebrengt voor stressklachten. Op de website van GGZ Denthe staan ontspanningsoefeningen die ook zijn te downloaden.
Natuurlijk zijn er ook andere manieren om te ontspannen. Wandelen of fietsen in de natuur is voor veel mensen ontspannend. Ook muziektherapie of klankschaaltherapie kan helpen de stress te reduceren.
In veel gevallen zal ontspanning alleen niet voldoende zijn om de tinnitusklachten beheersbaar te krijgen. Psycho-educatie en cogniteve gedragstherapie kunnen daarvoor nodig zijn.

behandeling met medicijnen

Medicatie bij de behandeling van oorsuizen

Slaap en kalmeringsmiddelen bij tinnitus

In bepaalde gevallen worden medicijnen voorgeschreven om de gevolgen van tinnitus dragelijk te maken zoals slaap- en kalmeringsmiddelen. Het nadeel ervan is dat ze op deze middelen bij langduriger gebruik minder goed gaan werken. De effectiviteit van de middelen neemt af.

Om die reden is het aan te raden ze dan ook niet langdurig achter elkaar te gebruiken. Slaapmiddelen zijn te gebruiken om een keer goed bij te slapen. Kalmeringsmiddelen en slaapmiddelen die tot de benzodiazepinenfamilie behoren zijn ook verslavend bij regelmatig gebruik.

Anti-depressiva bij tinnitus

Omdat bij antidepressiva zich geen gewenningsverschijnselen voordoen en deze ook niet verslavend zijn, schrijft een arts deze soms voor. Ook antidepressiva kunnen de tinnitus niet genezen. Wanneer een arts ze voorschrijft, zijn deze medicijnen er ook op gericht om de gevolgen van oorsuizen zoals angst of depressiviteit te verlichten.

Het is raadzaam om eerst te starten met een psychologische therapie. Omdat zogeheten tricyclische antidepressiva juist oorsuizen kunnen veroorzaken of verergeren, zal een arts deze niet snel voorschrijven.

Uit onderzoek onder muizen blijkt dat ook antidepressiva die tot de SSRI’s behoren tinnitus kunnen verergeren (lees meer). Het is nog onduidelijk hoe dit bij mensen zit.

Alternatieve behandelmethode en middeltjes bij oorsuizen

Er zijn tal van alternatieve behandelmethoden zoals zuurstoftherapie, lasertherapie, geluidstherapie en middeltjes voor tinnitus op de markt. Soms worden daar flinke bedragen voor gevraagd.

Sommige patienten geven aan daarmee vermindering van tinnitus te ondervinden. De vraag komt daarbij naar voren of het nu het middel of de therapie zijn die een positief effect hebben of dat de tinnitus door de tijd die erover heen is gegaan ook vanzelf minder zou zijn geworden.

Ook kan het geloof in een product of therapie helpen en zelfs de hoogte van het geldbedrag dat ermee gemoeid is, kunnen bijdragen aan de zogenaamde werking. De suggestie van de behandelend arts, therapeut, coach over de werkzaamheid kan eveneens voor een positief effect zorgen. Dit soort verschijnselen vallen onder het placebo-effect. Het middel of therapie heeft geen bewezen effectieve werking, maar lijkt dan wél te werken.

Goed informeren

Informeer er als patiënt altijd goed naar of er wetenschappelijk onderzoek naar een middel of behandeling is gedaan. In een goed wetenschappelijk onderzoek wordt er voor gezorgd dat bijvoorbeeld het placebo-effect uitgesloten wordt.

Bewust gebruik maken van het placebo-effect

Overigens kan bij onderzoek en behandelingen ook bewust gebruik gemaakt worden van het placebo-effect. Placebo’s kunnen namelijk zelfs werken als de patiënt weet dat het middel of de behandeling een placebo is. Het gaat dan niet om misleiding of geldklopperij maar om het doelgericht gebruik maken van het placebo-effect als psychologisch middel. De behandelaar is daarbij duidelijk over het feit dat het gaat om het placebo-effect en laat de patiënt daarbij niet in de waan dat het de behandeling of het middel zelf is dat effect heeft.

Richtlijnen voor behandeling goed uitgangspunt

Ga ook niet af op succespercentages af die aanbieders noemen waar geen wetenschappelijk bewijs voor is. Kijk ook wat de richtlijnen zijn die zijn opgesteld voor de behandeling. De richtlijnen voor tinnitus zoals deze worden aangeraden aan artsen vindt u hier. Deze richtlijnen vormen een goed uitgangspunt bij het kiezen voor een behandeling.

middel tegen tinnitus
Voor de werking van tal van middeltjes bij tinnitus is tot op heden geen bewijs

Pillen bij de drogist

Bij drogisten zijn pillen te verkrijgen met Ginkgo Biloba en magnesium erin. Ook zijn er tal van andere middeltjes met geneeskrachtige werking voor tinnitus te koop. Uit onderzoek is gebleken dat deze middelen niet werken bij tinnitus of dat de werking zeer onwaarschijnlijk is. Ook voor CBD olie als middel om tinnitusklachten te verminderen is geen bewijs.
Mensen die wiet (miruahana) gebruiken hebben een 20x zo grote kans op tinnitus is gebleken uit onderzoek (lees meer).

Niet bewezen middelen en therapieën bij tinnitus kunnen wanhoop en angst versterken

Patiënten met tinnitus kunnen zo wanhopig zijn dat ze iedere strohalm aangrijpen om van hun tinnitusklachten af te komen. Vaak wordt de angst en wanhoop voor de tinnitus juist extra groot wanneer blijkt dat de nieuwe behandeling of aangeschaft middeltje (ook weer) niet werkt. Voor tinnituspatienten is het dan ook om deze reden voorzichtig te zijn om van alles uit te proberen. Voor hulpverleners in de zorg is het om dezelfde reden goed terughoudend te zijn met het aanbieden van alternatieve behandelingen die nog niet bewezen effectief zijn.

hoortoestellen bij tinnitus

Inzet hoortoestel bij behandeling van tinnitus

Wanneer oorsuizen samengaat met gehoorverlies kan een hoortoestel uitkomst bieden. Slechthorenden moeten zich extra inspannen om te horen en te verstaan. Deze extra luisterinspanning zorgt ervoor dat de hersenen harder moeten werken. Dit op zijn beurt kan leiden tot tinnitus. Omdat het hoortoestellen het horen en verstaan vergemakkelijken en ook het geluid van de tinnitus kunnen maskeren, is het uittesten van hoortoestellen bij tinnitus die samengaat met slechthorendheid aan te raden. Uit onderzoek blijkt dat bij een deel van de patiënten hoortoestellen een positief effect hebben (lees meer), dus zeker niet bij iedereen.

Maskering bij tinnitus

Maskeren van de tinnitusgeluiden wordt uiteindelijk afgeraden. Dit zou het proces van gewenning aan de tinnitusgeluiden juist in de weg staan. Bij tinnitustherapieën wordt juist het tegenovergestelde gedaan. Geleidelijke blootstelling (exposure) aan de tinnitusgeluiden.

Helaas zijn er vaak lange wachttijden voor de aangeboden tinnitustherapieën. Wanneer de angst en wanhoop groot is, kan om de tijd door te komen voordat de therapie aanvangt, maskering worden ingezet. Dat kan in de huissituatie zijn door muziek of een ventilator aan te zetten of tijdelijk gebruik te maken van de maskeermogelijkheden die beschikbaar zijn in hoortoestellen.

Boeken: ‘Eerste Hulp bij Oorsuizen’ en ‘Oorzaken’ goede eerste stap

boeken tinnitus

Er zijn op dit moment twee goede zelfhulpboeken verkrijgbaar. Het boek Eerste Hulp bij Oorsuizen geschreven door neuropsycholoog Olav Wagenaar beschrijft een model dat inzicht geeft in het ontstaan en de instandhouding van tinnitusklachten, en geeft praktische handreikingen om controle te krijgen over tinnitus. Klik hier om het boek te bestellen

Het nieuwere boek Oorzaken (april 2019) van psycholoog Arno Lieftink geeft duidelijke uitleg over tinnitus en hyperacusis en bevat een uitgebreide gereedschapskist met oefeningen waarmee de lezer aan het werk kan. De auteur weet de lezer met compassie door het hele proces te leiden. Voor een recensie van het boek Oorzaken kijk hier of bestel het zelfhulpboek Oorzaken direct hier.

In onderstaande video wordt uitgelegd wat tinnitus is, waardoor het wordt veroorzaakt en waar de meest aangeboden behandelingen zich op richten.


Waar kan ik behandeling voor tinnitus krijgen?

In Nederland en Vlaanderen kunt u op meerdere locaties behandeling krijgen voor tinnitus. In Nederland bieden audiologische centra, de GGMD, vrijgevestigde psychologen en inSentis behandeling aan. Klik hier voor meer informatie en adressen waar u behandeling kunt krijgen in Nederland.
In België (Vlaanderen) bieden zowel Universitaire centra als centra met audiologen die samenwerken met andere disciplines behandeling aan. Klik hier voor meer informatie en adressen waar u behandeling kunt krijgen voor tinnitus in Vlaanderen.

Lees ook:

Lees ook: