Veel mensen die hinder van tinnitus ondervinden, gaan op zoek naar een tinnitus behandeling. Dat is niet zo vreemd want tinnitus kan een flink negatief effect hebben op zowel het lichamelijk als het psychologisch welzijn. Maar liefst een op de vijf patienten rapporteert problematische tinnitus met verminderde slaap, concentratie en ook stemmingproblematiek.
Psychotherapie blijkt werkzaam om meer controle over de tinnitus te krijgen. Met EMDR-therapie zijn de eerste positieve resultaten behaald.
Wanneer tinnitus samengaat met een verminderd gehoor is het raadzaam een hoortoestel uit te testen. Bij een deel van slechthorenden met tinnitus, hebben hoortoestellen namelijk een positief effect op hun klachten.
Voor middeltjes die te koop zijn bij de drogist en alternatieve geluidstherapieën, is tot op heden geen bewijs voor de werkzaamheid.
Tinnitus behandeling
Inzicht in oorzaken van tinnitus eerste goede stap
Bij tinnitus is het van belang dat de patiënt zelf de tinnitus psychisch geheel of gedeeltelijk overwint en er meer controle over krijgt. Het is belangrijk geen genoegen te nemen, met het advies: “Leer er maar mee leven”. Veelal is inzicht in de oorzaken van tinnitus en wat het doet verergeren een eerste goede stap om meer controle erover te krijgen. Een KNO-arts, audioloog, psycholoog of audicien met voldoende kennis van de mechanismen achter tinnitus, kan deze uitleg als eerste stap goed geven. In een aantal gevallen geeft dat al de nodige geruststelling.
Bij tinnitusklachten die aanhouden is het goed om hulp te zoeken bij een gespecialiseerde instantie die behandeling van tinnitus aanbiedt.
Tinnitus behandeling bij gespecialiseerde instanties
Tinnitus behandeling is erop gericht de patiënt handvatten aan te reiken, waarmee hij leert hoe met tinnitus te leven en hoe hij er meer controle over krijgt. Hiervoor worden psychologische therapieën ingezet. De tinnitus behandeling wordt dan ook gedaan door een psycholoog. Dat is ook raadzaam omdat naast de angst en wanhoop er ook soms emotionele problematiek een rol speelt. De therapie kan in groepsverband of op individueelniveau plaatsvinden.
De meeste audiologische centra bieden een speciaal programma voor tinnitus behandeling aan. Ook zijn er individuele trajecten en cursussen te volgen bij de GGMD. Een in tinnitus gespecialiseerde psycholoog of audioloog die samenwerkt met een KNO-arts is ook een goede combinatie. Sinds vorig jaar is op een aantal locaties ook begeleiding bij de particuliere organisatie Insentis mogelijk.
Locaties voor tinnitus behandeling in Nederland
Er zijn in Nederland meerdere locaties waar behandeling van tinnitus wordt gegeven en die ook bewezen effectief zijn. Klik hier voor een overzicht van de locaties waar tinnitus behandeling plaatsvindt.
Behandeling tinnitus
Combinatie van therapieën meest effectief
Uit recent onderzoek blijkt dat een combinatie van therapieën het beste werkt. Hierbij worden onder meer cognitieve gedragstherapie, elementen uit de Tinnitus Retraining Therapie,, stressvermindering, mind-fullness en ontspanningsoefeningen ingezet. Ook andere psychologische technieken zoals uit de Acceptance and Commitment Therapie ACT kunnen een waardevolle aanvulling zijn. De behandelaar zal op grond van de aard en ernst van klachten van zijn individuele patient een keuze maken uit de diverse onderdelen. Wanneer emotionele problematiek een rol speelt en de tinnitus in stand houdt, zal ook voorgesteld worden daarmee aan de slag te gaan.
EMDR als tinnitus behandeling
Een recent onderzoek naar de toepassing van EMDR bij tinnitus lijkt veelbelovend. De onderzoeksresultaten zijn in 2018 gepubliceerd in de European Journal of Psychotraumatology. Bijna de helft van de patiënten met tinnitus profiteert van de behandeling met EMDR blijkt uit het onderzoek. Het onderzoek laat zien dat het positieve effect van de behandeling minstens 3 maanden aanhoudt. Nader onderzoek is nog nodig.
Fysiotherapie en massage bij tinnitus behandeling
Patiënten geven met regelmaat aan dat ze baat hebben bij fysiotherapie of massage. Mogelijk zorgt in een aantal gevallen het aanspannen van de spieren in de nek of kaak voor het ontstaan van de tinnitus. Dat aanspannen van de spieren kan natuurlijk ook een stressreactie op de tinnitus zelf zijn. Tot op heden is er nog onvoldoende kwalitatief goed onderzoek naar het effect van fysiotherapie op tinnitus. Er blijkt slechts een zwak verband tussen tinnitus en nekklachten. Dat verband wijst ook nog eens slechts 1 kant op: mensen met tinnitus hebben vaker nekklachten maar niet andersom. Bij kaakproblemen is er een zwak verband dat wel twee kanten op wijst (lees meer). Mogelijk kan in specifieke gevallen orofaciale fysiotherapie soelaas bieden. Een overzichtsstudie die gekeken heeft naar het effect van kaakfysiotherapie op tinnitus geeft aan dat er slechts zwak bewijs (maar wel positief) is voor deze behandeling. Nader onderzoek is nodig.
Wat wel bekend is, is dat ontspanning en ontspanningsoefeningen helpen bij het reduceren van tinnitusklachten. Wanneer fysiotherapie of massage als ontspannend wordt ervaren kan dit een positieve werking hebben.
Ontspanningsoefeningen bij tinnitus behandeling
De inzet van ontspanningsoefeningen bij tinnitus behandeling kunnen om meerdere redenen goed helpen. Allereerst kan tinnitus worden veroorzaakt door spanning en emotionele problematiek. Daarnaast zorgt de angst en wanhoop die de tinnitus met zich meebrengt voor stressklachten. Op de website van GGZ Denthe staan ontspanningsoefeningen die ook zijn te downloaden.
Medicatie bij tinnitus behandeling
Slaap en kalmeringsmiddelen bij tinnitus
In een aantal gevallen worden medicijnen voorgeschreven om de gevolgen van tinnitus dragelijk te maken zoals slaap- en kalmeringsmiddelen. Het nadeel van deze middelen is dat bij langduriger gebruik ze minder goed gaan werken. De effectiviteit van de middelen blijkt af te nemen. Het is in het algemeen dan ook af te raden ze langdurig achter elkaar te gebruiken. Slaapmiddelen zijn prima om een keer goed bij te slapen. Kalmeringsmiddelen en slaapmiddelen die tot de benzodiazepinenfamilie behoren zijn verslavend bij regelmatig gebruik.
Anti-depressiva bij behandeling tinnitus
Omdat bij zogeheten antidepressiva zich geen gewenningsverschijnselen voordoen en deze ook niet verslavend zijn, schrijft een arts deze soms bij tinnitus voor. Antidepressiva zijn niet in staat de tinnitus te genezen. Wanneer een arts ze voorschrijft, zijn ze er op gericht om de gevolgen van tinnitus zoals angst of depressiviteit te verlichten. Het is raadzaam om eerst te starten met een psychotherapie.
Omdat tricyclische antidepressiva juist tinnitus als bijwerking kunnen hebben of de tinnitus kunnen verergeren, zal een arts deze niet snel voorschrijven. Uit onderzoek onder muizen blijkt dat ook antidepressiva die tot de SSRI’s behoren tinnitus kunnen verergeren (lees meer). Het is nog onduidelijk hoe dit bij mensen zit.
Alternatieve behandelmethode en middeltjes bij tinnitus
Er zijn tal van alternatieve behandelmethoden zoals lasertherapie, zuurstoftherapie, geluidstherapie en middeltjes voor tinnitus op de markt. Soms worden daar flinke bedragen voor gevraagd. Sommige patiënten geven aan daarmee vermindering van hun tinnitus te ondervinden. Of het dan het middel of de therapie zelf is die werkt of dat de tinnitus door de tijd die erover heen is gegaan minder is geworden, is veelal niet duidelijk. Immers het kan ook zo zijn dat de tinnitus in die periode ook spontaan weer naar de achtergrond zou zijn gegaan. Ook kan het geloof in een product of therapie helpen. Soms is het de suggestie van de arts, therapeut of verkoper over de werkzaamheid die voor een positief effect zorgt. Dit soort verschijnselen noemt men dan ook het placebo-effect. Het middel of de therapie zelf heeft in zo’n geen bewezen effectieve werking, maar lijkt dan wél te werken.
Goed informeren
Informeer altijd goed of er wetenschappelijk onderzoek naar een middel of behandeling is gedaan. Bij een goed wetenschappelijk onderzoek wordt er voor gezorgd dat bijvoorbeeld het placebo-effect wordt uitgesloten.
Ga ook niet af op succespercentages af die aanbieders noemen waar geen wetenschappelijk bewijs voor is. Kijk daarnaast naar de richtlijnen die zijn opgesteld voor een aandoening of symptoom. De richtlijnen voor de behandeling van tinnitus opgesteld ten behoeve van artsen vindt u hier.
Overigens kan bij behandelingen ook bewust gebruik gemaakt worden van het placebo-effect. Placebo’s kunnen namelijk zelfs werken als de patiënt weet dat het middel of de behandeling een placebo is. Het gaat dan niet om geldklopperij maar om het bewust gebruik maken van het placebo-effect door onderzoekers of behandelaars.
Pillen en middeltjes bij de drogist en via internet
Bij drogisten zijn pillen te verkrijgen met Ginkgo Biloba en magnesium erin. Ook zijn er tal van andere middeltjes met geneeskrachtige werking voor tinnitus te koop. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat deze middelen niet werken bij tinnitus of dat de werking zeer onwaarschijnlijk is. Naar CBD olie als middel om tinnitusklachten te verminderen is nog geen onderzoek gedaan.
Tinnitus behandeling met geluidstherapie
Voor de werkzaamheid van de behandeling van tinnitus met geluidstherapie zoals die momenteel door een audiciensketen wordt aangeboden (de zogeheten Akoestische CR Neuromodulatie) is tot op heden onvoldoende bewijs. Aan de geboden geluidstherapie werken een aantal KNO-artsen mee. Patiënten kunnen dan verwachten dat de behandeling bewezen effectief is (‘evidence based’). Dat is vooralsnog niet zo. De vereniging van KNO artsen geeft daarom dan ook aan deze behandeling niet te ondersteunen.
Het door de keten vermelde succespercentage van 70% is gebaseerd op eigen cijfers en wordt tot op heden niet ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. Ook zijn bij dit percentage voldoende kanttekeningen te plaatsen (lees meer). Patientenplatform Stichting Hoormij wijst op haar website onder meer op het placebo-effect dat bij deze behandeling van tinnitus een rol kan spelen. (update: de keten is inmiddels met het aanbieden van de geluidstherapie gestopt).
Niet bewezen behandelmethodes kunnen wanhoop en angst versterken
Patienten met tinnitus zijn vaak zo wanhopig dat ze iedere strohalm aangrijpen om van hun tinnitusklachten af te komen. Vaak wordt de angst en wanhoop voor de tinnitus juist extra groot wanneer blijkt dat de ondergane tinnitus behandeling niet werkt. Het is ook om deze reden voorzichtig te zijn voor tinnituspatienten om van alles uit te proberen. Voor hulpverleners in de zorg is het, naast het geld dat ermee gemoeid is, ook om deze reden goed terughoudend te zijn met het aanbieden van alternatieve behandelingen die nog niet bewezen effectief zijn. Hiermee krijgen patienten immers alleen maar valse hoop.
Inzet hoortoestellen bij tinnitus behandeling
Wanneer tinnitus samengaat met gehoorverlies kan een hoortoestel uitkomst bieden en soms wordt bij de behandeling van oorsuizen gebruik gemaakt van maskering. Er zijn ondertussen een flink aantal speciale tinnitus hoortoestellen op de markt die speciale opties en app’s voor op de telefoon hebben voor cliënten met tinnitus.
Slechthorenden moeten zich extra inspannen om te horen en te verstaan. Deze extra luisterinspanning zorgt ervoor dat de hersenen extra hard moeten werken. Dit kan op zijn beurt leiden tot tinnitus. Omdat hoortoestellen het horen en verstaan vergemakkelijken en ook het geluid van de tinnitus kunnen maskeren, is het uittesten van hoortoestellen bij tinnitus die samengaat met slechthorendheid aan te raden. Uit onderzoek blijkt dat bij een deel van de patiënten hoortoestellen een positief effect hebben.
Boek “Eerste Hulp bij Oorsuizen” goede eerste stap
Het boek “Eerste Hulp bij Oorsuizen” geschreven door neuropsycholoog Olav Wagenaar beschrijft een model dat inzicht geeft in het ontstaan en de instandhouding van tinnitusklachten, en geeft praktische handreikingen om controle te krijgen over tinnitus.
Als eerste stap om meer controle te krijgen over uw tinnitus kan het lezen van dit boek helpen. Klik hier om het boek te bestellen
