Het RTL4 programma Koffietijd besteedde vandaag aandacht aan slechthorendheid. Audicien Demelza Rapmund van Specsavers en René van der Wilk van HOorzaken.nl mochten het een en ander vertellen over de consequenties van slechthorendheid in een interview met presentatrice Pernille.
Audicien Demelza Rapmund van Specsavers (midden) en psycholoog René van der Wilk van HOorzaken (rechts) in Koffietijd
Structuur en veiligheid
Demelza maakte duidelijk dat ons gehoor structuur geeft aan onze omgeving en het ook zorgt voor herkenning. Hierbij gaf ze het voorbeeld van de voetstappen die we horen als iemand ons nadert. Ook maakte zij duidelijk dat het gehoor ons een gevoel van veiligheid geeft. Zo horen we op straat een auto op tijd aan komen rijden en kunnen we hierop anticiperen. Daarnaast gaf Demelza aan dat een goed gehoor ook erg belangrijk is voor ons sociale leven. Zodra het gehoor minder wordt, zonderen we ons vaak steeds verder af en kunnen er ook psychische klachten ontstaan. Presentatrice Pernille liet weten dat ze tegenwoordig vaak elektrische auto’s te laat hoort aankomen.
Ontstaan leeftijdgerelateerde slechthorendheid geleidelijk proces
René legde vervolgens uit wat maakt dat slechthorenden een hoortoestel vaak lange tijd uitstellen. Veel mensen zien slechthorendheid volgens hem als een eerste teken van veroudering. Daarbij voelen mensen zich ook nog eens een stuk jonger dan dat ze werkelijk zijn. Slechthorendheid is dan iets wat niet past bij het beeld dat ze van zichzelf hebben. Daarnaast is het ontstaan van leeftijdsgerelateerde slechthorendheid een geleidelijk proces, waardoor problemen niet zo makkelijk worden erkend door de persoon in kwestie. Eén op één gesprekken gaan namelijk nog lang goed, maar gesprekken in geroezemoes en het horen van en verstaan op afstand gaat al veel eerder minder goed. Dat hebben anderen dan sneller in de gaten dan de slechthorende zelf. Die ervaren het namelijk wél al als een probleem. Slechthorenden ontkennen het probleem ook door de hoorproblemen buiten zichzelf neer te leggen. Dat mannen in vergelijking met vrouwen, de problemen met het horen eerder bij de omgeving neerleggen dan bij zichzelf, leidde tot enige hilariteit in het programma. Beginnende slechthorenden geven nogal eens de schuld aan het slechte articuleren van anderen, of leggen de schuld neer bij omgevingsfactoren, zoals het lawaai of de slechte akoestiek; dat terwijl er wel degelijk ook een hoorprobleem speelt.
Psychische en gezondheidsproblemen
René maakte verder duidelijk dat als er niets aan het hoorprobleem gedaan wordt dat tot flinke psychische problemen kan leiden, die uiteindelijk ook tot gezondheidsproblemen kunnen leiden. Door het misverstaan en de misverstanden kunnen slechthorenden zich gaan afzonderen en daarnaast kunnen anderen de slechthorenden gaan vermijden. Dit kan ernstige gevolgen hebben. Zo komen gevoelens van onzekerheid, depressie en angst vaker voor bij slechthorenden. Dat kan ontstaan door de angst voor het er niet meer bij horen maar ook uit angst hoe anderen naar hun kijken en angst voor de toekomst. Ook worden slechthorenden afhankelijker van hun naasten, meestal van hun partner. Deze laten ze dan de gesprekken voeren. Door de verminderde sociale interacties kunnen er op den duur ook de hersenen minder goed gaan functioneren, immers deze krijgen op die manier steeds minder te doen.
Niet boos worden
In het programma wordt ook aangegeven dat je niet boos moet worden op je slechthorende naaste. René daarover: “Natuurlijk brengt het misverstanden en irritaties met zich mee, maar door geïrriteerd te reageren motiveer je iemand niet om iets aan zijn gehoorproblemen te doen. Je kunt het beter vragen stellen, zoals bijvoorbeeld: “Hoe is het voor je dat je je collega’s of kinderen niet meer goed verstaat?” of “Waar leidt het toe dat je niet meer met collega’s samen kan lunchen?”. Dat zet namelijk aan het nadenken over de negatieve consequenties van slechthorendheid. Dan komt ook de acceptatie sneller en wordt de stap naar een hoortoestel eerder gezet.
Het hele proces wordt in de uitzending vervolgens vergeleken met een rouwproces. Slechthorend worden betekent ook afscheid nemen van een goed gehoor. De fases waar je dan doorheen gaat zijn te vergelijken met andere verliezen: ontkenning, boosheid, desoriëntatie, gedeprimeerdheid en uiteindelijk de acceptatie, waarna de stap naar een oplossing open ligt. In dit geval de stap die helpt om je zekerder te voelen en ook je mentaal en lichamelijk gezonder te voelen: een hoortoestel.
“Ik had er veel eerder aan moeten beginnen”
Audicien Demelza van Specsavers kwam vervolgens in de uitzending van Koffietijd met het voorbeeld van een vrachtwagenchauffeur die bij haar langskwam en waarvan zijn vrouw vond dat hij de stap toch maar eens moest zetten. In het begin zag hij het echt niet zitten. Uiteindelijk heeft hij zijn hoortoestel een tijdje uitgeprobeerd. Bij de controle gaf hij aan hij er enorm gelukkig mee was. Hij gaf aan dat het luisteren en verstaan veel minder energie kost op een dag omdat hij minder hoefde te focussen op geluiden. Tegen Demelza zei hij: “Ik had er veel eerder aan moeten beginnen”. Het is zonde volgens Demelza dat de stap naar de audicien zo groot is voor veel mensen. Ze zegt daarover: “Ik merk dat het voor zoveel mensen een opluchting geeft en een stukje van hun leven weer terugbrengt. Dit is voor mij als audicien erg mooi om te zien.”
Deze aflevering van Koffietijd terug kijken? Item slechthorendheid start op 32:40 minuten.
