Er zijn ondertussen flink wat waterdichte hoorapparaten op de markt. Deze hoorapparaten zijn veelal ook bestand tegen stof. Zijn deze hoorapparaten ook bestendig tegen regen, zweet en zoutwater? En hebben zulke waterdichte hoorapparaten nog onderhoud nodig? We zetten het een en ander op een rij en vroegen Richard Koelewijn van fabrikant Widex naar zijn advies.
Stof en waterdichte hoorapparaten
De huidige hoorapparaten kunnen een aardig stootje hebben: een val op de grond overleven ze veelal met gemak en ook kunnen ze steeds beter tegen vocht, vet en stof. Fabrikanten doen er alles aan de kwaliteit van hun hoorapparaten te optimaliseren. Om ze tegen vocht en vuil te beschermen worden er speciale nano-coatings gebruikt. Ook de chips in hoorapparaten zijn voorzien van speciale epoxy-coatings en de batterijcontacten en veren in niet oplaadbare hoorapparaten zijn zo goed als mogelijk beschermd.
Actieve levensstijl
Zeker bij dragers van hoorapparaten die er een actieve leefstijl op na houden, worden de hoorapparaten met flinke regelmaat blootgesteld aan transpiratievocht en regenbuien. Bij watersporters zal er ook met enige regelmaat een plens zoet- of zoutwater overheen gaan. Ook stappen dragers van hoorapparaten wel eens per ongeluk onder de douche met hun apparaatjes. De afgelopen jaren zijn er steeds meer hoorapparaten op de markt gekomen die het predicaat waterdicht hebben.
IP nummers op hoorapparaten
Om aan te duiden hoe goed hoorapparaten in staat zijn stof en vocht buiten de deur te houden zijn de voorzien van een zogeheten IP nummer met twee cijfers. De afkorting IP staat voor International Protection Rating. Deze IP nummers zeggen iets over de mate van beveiliging die de constructie biedt bij belastende omstandigheden zoals blootstelling van stof, vuil en water. Ook fabrikanten van hoorapparaten hebben deze ANSI/ IEC60529 standaard omarmd om aan te tonen hoe weerbaar hun toestellen zijn tegen schadelijke indringers van buiten. Ook bij de geluidsprocessoren van cochleair implantaten zijn deze nummers te vinden.
Eerste cijfer achter IP nummer
Achter de aanduiding ‘IP’ staan twee cijfers. Het eerste cijfer geeft aan hoe goed de het hoortoestel stof en vuil weet te weren. Dit eerste cijfer loopt van 0 tot en met 6. Hierbij geldt: hoe hoger het nummer hoe beter. Een waarde 5 betekent dat het apparaat niet volledig beschermd is tegen het binnendringen van stof en vuil, maar dat de mate waarin dat wel gebeurt niet schadelijk is voor de werking ervan. Het hoogst haalbare (6) betekent dat het apparaat volledig beschermd is tegen stof en vuil.
Tweede cijfer achter IP nummer
Dragers zullen ook willen weten hoe goed hun hoorapparaat tegen vocht en water kan. Het tweede cijfer achter het IP nummer van het hoorapparaat geeft aan hoe goed het beschermt is tegen vocht en water. Dit cijfer loopt van 0 tot 8. Ook bij dit cijfer geldt hoe hoger hoe beter. Hoortoestellen met een cijfer 8 op het eind kunnen er goed tegen als ze in water vallen en blijven dan ook bruikbaar. Hoortoestellen met IPX8 mogen zich dan ook waterdicht noemen.
IPx7 en IPx8
Een hoorapparaat met IPx7 zal na een half uur op maximaal één meter diepte in zoet water ondergedompeld het nog steeds doen. Bij IPx8 kan het hoorapparaat dat gedurende dezelfde tijd maar dan ook nog eens op een nog grotere diepte. Dat laatste is niet meer vastgelegd volgens strakke maatstaven. Het is aan de fabrikant zelf om te vermelden hoe er getest is.
In onderstaande tabel staan de verschillende IP waarden met daarachter de betekenis (bron Wikipedia). Een apparaat met IPX7 classificatie zijn officieel dus geen waterdichte hoorapparaten, maar zijn dompeldicht.
IP | Klasse | Betekenis |
0 | Geen | Geen bescherming |
1 | Drupdicht Type I | Geen schade indien onderhevig aan drupperls |
2 | Drupdicht Type II | Geen schade indien druppels vallend onder een hoek van 15° |
3 | Spatdicht | Geen schade indien besproeid (10 l/min) onder een hoek -60° tot 60° |
4 | Plensdicht | Geen schade indien besproeid (10 l/min) onder eender welke hoek |
5 | Sproeidicht | Geen schade indien bespoten (12,5 l/min) onder eender welke hoek |
6 | Waterbestendig | Geen water indringing indien bespoten (100 l/min) onder eender welke hoek |
7 | Dompeldicht | Geen water indringing indien ondergedompeld (30 min op 1 m) |
8 | Waterdicht | Blijft bruikbaar onder water onder opgegeven omstandigheden |
Hoorapparaat met zinklucht batterij
De meeste niet oplaadbare hoorapparaten werken op een zink-lucht batterij. Wanneer zulke waterdichte hoorapparaten langer dan 30 minuten onderwater wordt gehouden, zullen ze het tijdelijk niet meer doen. Een zink-lucht batterij heeft namelijk lucht nodig om te kunnen werken. Bij sommige waterdichte hoortoestellen zit er een membraan in de batterijlade waardoor het toestel na enige tijd vanzelf weer gaat werken wanneer het boven water komt. Defect gaat het er dus niet direct van.
Hoorapparaten met een oplaadbare batterij
Bij hoorapparaten die oplaadbaar zijn, gebruiken veelal een lithium-ion batterij. Deze zit zeer goed ingepakt in het apparaat waardoor er geen vocht bij kan komen. Ook na een langere onderdompeling in water zal de batterij het gewoon blijven doen. Voordeel van dergelijke oplaadbare hoorapparaten is dat ze geen batterijlade hebben waar vocht en vuil in kan komen.
Getest met schoon water
Het is goed te realiseren dat alle door fabrikanten uitgevoerde tests met schoon water plaatsvinden. Een plens water tijdens een dagje op een zeilboot op zee of op het IJselmeer bevat natuurlijk niet alleen ‘schoon’ water. Ook transpiratie vocht is natuurlijk geen schoon water. Daar zitten zout en eiwitten in.
IP en lange termijn betrouwbaarheid
De IP classificatie zegt iets over de uitgevoerde test met de hoorapparaten, maar niks over de lange termijn betrouwbaarheid ervan. Er kan op grond ervan niet worden aangegeven hoe lang ze mee gaan onder de belastende omstandigheden van vocht, stof, zout en vuil.
Wel kan worden aangenomen dat bij een hogere protectie er minder vocht en vuil het toestel binnen kan komen en dat hierdoor het toestel ook minder snel defect zal raken op de lange termijn bij normaal gebruik. Of dit ook geldt in (zwaar) belastende omstandigheden (zwemmen, zeilen, regen, zweet) is daarmee natuurlijk niet gezegd.
De ene fabrikant van hoorapparaten is bij een gelijke waterdichtheid terughoudender dan de andere over de mogelijkheden van zware belasting.
Advies over onderhoud hoorapparaten
We stelden aan Richard Koelewijn van fabrikant Widex een aantal vragen en vroegen wat zij adviseren qua onderhoud, ook voor waterdichte hoorapparaten.
Volgens de IP aanduiding hebben veel hoorapparaten ook die van Widex de IP-68 classificatie. Betekent dat bijvoorbeeld een regenbui geen probleem meer geeft?
Richard: De meeste hoortoestellen hebben twee microfooningangen en ook een telefoonuitgang. Deze kunnen natuurlijk nooit 100% dicht zijn omdat het geluid dan niet in en uit het hoortoestel kan. Wordt de microfooningang afgesloten door een regendruppel of transpiratievocht dan komt er minder of tijdelijk geen geluid in het hoortoestel. De gebruiker zal dat ervaren als een dof geluid of zelfs helemaal geen geluid. Het hoortoestel zal er zeker niet direct defect van raken maar er is geen sprake van een goede werking op zo’n moment.
Afdrogen met een zachte doek of tissue wil vaak helpen, of het hoortoestel in een (verwarmde) droogbox plaatsen.
En hoe zit het met de batterijlade?
Richard: 100% dicht kan ook daar niet omdat de batterijlade een kleine opening nodig heeft. Dit omdat de meeste toegepaste hoortoestelbatterijtjes van het type ‘zink-lucht’ zijn. Deze zijn te herkennen aan het plakkertje over de luchtgaatjes. Krijgt de batterij niet voldoende zuurstof dan zakt de spanning en valt het hoortoestel uit. Een 100% dicht hoortoestel is bij vervangbare batterijen dus ook geen optie.
Betekent dit dat er toch vocht in waterdichte hoorapparaten kan komen?
Richard: Omdat de hoortoestellen zo goed als dicht zijn, maar niet 100%, is het toch mogelijk dat er een minimale hoeveelheid vocht in het hoortoestel komt. Wordt een hoortoestel niet regelmatig gedroogd dan hoopt het zich op. In het geval van transpiratievocht kan dit de binnenkant elektronica aantasten.
Wanneer geeft dat schade aan het hoortoestel?
Richard: Doet iemand niets aan preventief onderhoud, dan zal er de eerste tijd niets gebeuren. Met het verstrijken der jaren zien we vervolgens wel dat het niet onderhouden van hoortoestellen zijn sporen achterlaat. Dit heeft als gevolg dat het hoortoestel naar mate het ouder wordt, steeds vaker ter reparatie komt bij de fabrikant. De coatings die de elektronica beschermen worden langzaam maar zeker aangetast door de schadelijke stoffen in het vocht.
Welk advies heb je voor het onderhoud?
Richard: Na gebruik het hoortoestel met geopende batterijlade drogen. Doe dit het liefst in een verwarmde droogbox. Een droogbox is geen tovermiddel maar alle beetjes helpen!
En natuurlijk de buitenzijde reinigen met een zachte doek of borsteltje. In mijn ogen hoort het onderhouden van het hoortoestel bij de dagelijkse hygiëne.
En wellicht ten overvloede: Het drogen van een hoortoestel in de magnetron is ten zeerste af te raden. Na het drogen is het toestel totaal onbruikbaar en niet meer te repareren!
Eigenlijk geldt voor alle producten dat de levensduur wordt verlengd en de betrouwbaarheid wordt verhoogd indien men regelmatig onderhoud pleegt of laat plegen.
Dank je wel Richard!
Conclusie waterdichte hoorapparaten
Waterdichte hoorapparaten kunnen aardig wat hebben, maar stoffen als zout, chloor, zeep en eiwitten kunnen hoorapparaten door de noodzakelijke openingen die erin zitten wel aantasten. Met regelmaat drogen en schoonmaken van hoorapparaten is nodig om er langere tijd plezier van te hebben. Informeer bij uw audicien voor het onderhoud en onderhoudsartikelen of bestel zulke reinigings- en verzorgingsproducten online.
Als ik het goed begrijp spreekt u steeds van waterdichte hoorapparaten, hoewel duidelijk aangegeven wordt, dat waterdicht niet gegarandeerd wordt. Dit zou u zo moeten vertellen: ER ZIJN GEEN WATERDICHTE HOORAPPARATEN!
Volgens de definitie die voor producten gehanteerd wordt, zijn waterdichte hoortoestellen toestellen die bruikbaar blijven onder water (of nadat ze onder water zijn geweest). De IP-aanduiding is internationaal genormaliseerd in een norm: de IEC 60529. Op grond van deze norm mogen hoortoestellen met de IP x8 aanduiding waterdicht genoemd worden. Om daar een kanttekening bij te zetten en gebruikers te waarschuwen voor de mogelijke gevaren van vocht en stoffen die in bijvoorbeeld buitenwater en regenwater zitten en het belang van goed onderhoud van hoortoestellen, is dit artikel gepubliceerd.