Bij surfersoren is er sprake van goedaardige botaangroei in het oor. Deze botaangroei kan ontstaan als er vaak koud water in het oor komt, vervolgens er wind om het hoofd waait of wanneer de schedel met flinke regelmaat afkoelt. De problemen doen zich meestal pas na jaren voor. Het kwaad is dan meestal al geschied. Het is daarom goed om preventieve maatregelen te nemen. We vroegen specialist op dit gebied Michel Hulsman van Audine wat je aan preventie kan doen.
Surfers- of zwemmersoor
Dat je een surfersoor kan krijgen is bij de meeste mensen niet bekend. De aandoening kan ontstaan door met regelmaat te (kite-)surfen of te zwemmen in koud water. Ook bij andere watersporten kan het zich voordoen. Denk daarbij aan kajakken, waterskiën en zeilen. Ook kan een surfersoor ontstaan wanneer een nat oor wordt blootgesteld aan koude wind. Zeker in de winter is het risico groter. Omdat zowel het linker- als rechteroor daar meestal tegelijkertijd aan worden blootgesteld, doet het probleem zich dan ook aan beide oren voor.
Hulsman: “Het probleem zal zich al voordoen wanneer de temperatuur van het water onder de 18 ºC graden zakt, zeker in combinatie met windchill. Dan is de kans op een surfersoor namelijk veel groter.” Hulsman vervolgt: “Vaak worden de termen surfersoor -exostosis externa- en zwemmersoor -otitis externa- door elkaar gebruikt, terwijl het toch twee verschillende aandoeningen zijn”. Hulsman legt uit: “Bij een zwemmersoor is er sprake van gehoorgangontsteking, terwijl bij een surfersoor er sprake is van botaangroei.”
Uit osteoarcheologisch onderzoek blijkt dat de aandoening zich aan het eind van de negentiende eeuw ook voordeed bij schaapsherders. Ook is de aandoening geconstateerd na onderzoek van schedels van vissers in Chili. Hulsman: “Langdurige blootstelling aan gure weersomstandigheden blijkt de oorzaak van de aandoening bij deze populaties.”
Botaangroei kan oor afsluiten
Volgens Hulsman beschermt het oor zich tegen de negatieve invloeden van buitenaf door het aanmaken van bot in de gehoorgang. Daarbij speelt ook aanleg een rol. Deze botaangroei kan er uiteindelijk voor zorgen dat het oor steeds verder wordt afgesloten. Hulsman: “Daardoor kan oorsmeer, huidschilfers en binnenkomend vuil zich ophopen. Dat kan weer op zijn beurt tot gehoorgangontstekingen leiden. Wanneer de klachten ernstig zijn kan het zelfs nodig zijn om operatief de botaangroei te verwijderen.”
Wat kan je tegen een surfersoor doen?
Natuurlijk wil je als watersporter gewoon je sport blijven beoefenen. Wil je een surfersoor voorkomen dan is het goed om oordoppen en andere beschermingsmiddellen te dragen zoals een wollen of neopreen muts. Hulsman die zelf het hele jaar door actief watersport beoefent, zegt daarover: “Vaak kiezen surfers voor standaard oordoppen die het oor goed afsluiten en ook ver het oor ingaan. Daar zitten flink wat nadelen en zelfs ook gevaren aan. Zo kan door een harde klap op het water of een golf die tegen het oor aanslaat, het oor beschadigen.”. Hulsman vervolgt: ”Er zitten echter nog andere nadelen aan zo’n gesloten oordop. Bij velen werkt het afsluiten van de gehoorgang in op de werking van het evenwicht en fijn-motoriek en kan je geluiden uit de omgeving niet meer goed waarnemen, dit is nadelig voor je veiligheid. En invasieve oordoppen zorgen – vooral in de zomermaanden – voor heel veel onnodige gehoorgangontstekingen en oorproppen. Daarnaast laat het materiaal zich slecht desinfecteren.”
Hulsman over het dagen van een muts: “Zo’n muts van neopreen materiaal zorgt ervoor dat je schedel beter beschermd is tegen kou, zo houd je je hoofd namelijk op ‘bedrijfstemperatuur’. Het is een goed alternatief voor wie geen oordoppen verdraagt.” Hulsman vervolgt: “Zorg ook na het duiken of surfen tijdens het omkleden dat je een warme muts opzet. Je hoofd warmt zo weer sneller op. Dat werkt ook preventief. Zeker als je ’s middags ook nog een fietstocht maakt in de koude wind.”
Gehoor draagt bij aan evenwicht
Naast deze veiligheidsaspecten kleeft er nog een ander nadeel aan gesloten oordoppen. Hulsman: “Ons gehoor draagt ook bij aan onze oriëntatie in de ruimte en aan ons evenwicht. Als je door het dragen van gesloten oordoppen denkt 360 graden te draaien maar het zijn er maar 320, dan kan dat bij hoge snelheden tot ongelukken leiden. Ongelukken die dan meestal niet tot de verkeerde oordoppen worden herleid.”
Op maat gemaakte oordoppen
Michel Hulsman van Audine raadt dan ook aan om op maat gemaakte oordoppen te dragen voor passieve oppervlakte watersporten. En bij actieve watersporten (inclusief snorkelen en scubaduiken) oordoppen die de gehoorgang vrijlaten en zijn voorzien van een veilig drukventiel. Daarbij is het belangrijk dat er gekozen wordt voor materiaal dat goed schoon te maken is. In oordoppen met een opencelstructuur kan vuil makkelijk gaan vastzitten. Dat neemt weer risico’s voor oorontstekingen met zich mee. Hulsman: “De oordoppen die wij bij Audine leveren zijn gemaakt van een medisch polymeer, met een veilig drukventiel, zijn met alcohol te desinfecteren en blijven jaren werkzaam.”
Oor spoelen
Zwemwater is natuurlijk geen schoon water. Micro-organismen, bezinksel, zoutkristallen in zeewater en de oorsmeer-oplossende werking van zwembadwater kunnen de gehoorgang extra irriteren. Hulsman: ”Als je drinkwater bij je hebt, spoel dan na afloop, nadat je natuurlijk eerst genoeg gedronken hebt, daarmee je oor uit. Zoiets simpels verkleint de kans op een gehoorgangontstekingen.”
Olieverstuiver
Voor het schoonmaken van het oor worden vaak oorsprays aangeraden. Daar zit volgens Hulsman een addertje onder het gras. Vaak zijn dit namelijk zoutwater-oorsprays. Deze verlagen juist de zuurgraad in het oor en de zoutwaterkristallen drogen de huid en het trommelvlies uit. Hierdoor krijgen schimmels en bacteriën de kans om weelderig te groeien. Hulsman vindt dan ook een verstuiver met olie beter. Michel Hulsman daarover: ”Als je regelmatig in het water bent zal een bittere olie uit zo’n verstuiver het water en alles wat erin zit afstoten. Tegelijkertijd beschermt en verzorgt het je huid en zal het de viscositeit verhogen om het afvoeren van oorsmeer op natuurlijke wijze te bevorderen.” Hulsman plaats wel een kanttekening daarbij: “Zo’n olieverstuiver helpt natuurlijk niet om een surfersoor te voorkomen!”
Symptomen surfersoor
Wanneer je vaker last hebt van oorontstekingen of oorpijn en wanneer je merkt dat je minder goed hoort of het idee hebt dat je oor verstopt zit, is het goed om bij de huisarts langs te gaan om te zien wat het probleem is. Klachten voorkomen is natuurlijk altijd beter dan ze achteraf te moeten genezen. Hulsman: “Vraag om mee te mogen kijken in de gehoorgang als je oor met video-otoscoop onderzocht wordt. Dat geeft namelijk een goed beeld van wat zich daar afspeelt.”
Operatie surfersoor
Een surfersoor kan in een vergevorderd stadium samengaan met zenuwpijnen en/of een sterk verminderd gehoor. De KNO-arts kan er dan toe beslissen de botaangroei operatief te verwijderen. Dat gebeurt met een kleine frees of beitel. Zoals bijna aan elke operatie zitten ook hier risico’s aan. De kans bestaat ook dat je het advies krijgt te stoppen met je favoriete watersport. Hulsman: “Het is goed te realiseren dat bij deze aandoening het geen kraakbeen is dat aangroeit, maar echt bot. Als je er in de toekomst geen last wilt krijgen en je favoriete watersport wil blijven uitoefenen, dan zijn preventieve maatregelen echt aan te raden. Kies dan wel voor veilig en goed!”
Kijk voor meer informatie en adressen waar de oordoppen van Audine verkrijgbaar zijn op www.proplugs.eu
Is de botaangroei van een surfersoor dezelfde botaangroei als otosclerose ?
Nee, het (redactie: otesclerose) is verbening van het middenoor (achter het trommelvlies). Het andere (redactie: surfersoor) bevindt zich in de gehoorgang: voor het trommelvlies.
Ik heb last van een surfersoor en het lijkt dat dat regelmatig zenuw pijn geeft. Welke kno-arts zou dit weg kunnen frezen en helpt dat dan voor de zenuwpijn? Mijn Kno arts stelt een grotere operatie voor (oor openklappen). Best ingrijpend
Vervelend te horen dat last heeft van een surfersoor en daarbij pijn ervaart. Voor medisch advies moet u toch echt bij een KNO-arts zijn. Vraag uw zorgverzekeraar of een second opinion mag vragen aan een andere arts. Het is bij HOorzaken niet bekend of er KNO-artsen zijn die hier gespecialiseerd in zijn.