Sinds kort is er een systeem op markt, de Voice Profiler genaamd, waarmee de stemkwaliteit op een eenvoudige manier objectief in beeld kan worden gebracht. Ook is het mogelijk de behaalde stemverbetering in kaart te brengen. Het systeem waarvan de basis ontwikkeld is aan de Vrije Universiteit leent zich er dan ook uitstekend voor om stemtherapie te evalueren. Inmiddels kent de Voice Profiler ook toepassingen in het zangonderwijs.
De basis van de Voice Profiler is in de jaren tachtig door Peter Pabon ontwikkeld aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Het bedrijf Alphatron gevestigd in Rotterdam zag mogelijkheden in dit systeem en heeft dit samen met Pabon verder ontwikkeld en er voor gezorgd dat het systeem nu commercieel verkrijgbaar is. Hiertoe is de Voice Profiler software 3.0 ontwikkeld en een speciale headset met twee microfoons waarvan een dichtbij de mond geplaatst wordt en de ander verder weg (30 cm). Hierdoor kan ook stemgeluid met een hoog volume geanalyseerd worden. Een ander groot voordeel van het gebruik van twee microfoons is dat het systeem onder slechte akoestische omstandigheden kan worden gebruikt en de Voice Profiler alleen reageert op het stemgeluid van de patiënt. Hierdoor kan de onderdrempel in het fonetogram betrouwbaar bepaald worden.
De bijgeleverde miniatuurversterker kalibreert zichzelf. De headset en de versterker worden op de ‘line input’ aangesloten van de geluidskaart van de computer. Met het aanschaffen van de headset en de software en de installatie is het systeem direct operationeel.
De Voice Profiler software heeft de mogelijkheid om het nieuwe fonetogram waarin toonhoogte en luidheid worden zichtbaar gemaakt, over het oude heen te leggen. Hierdoor is direct het effect van de therapie voor zowel de patiënt als therapeut zichtbaar. In de onderstaande figuur is een fonetogramcontour te zien van een vrouw.
Plaatje afkomstige uit een presentatie van Gerrit Bloothooft, Universiteit Utrecht.
Ook kan met de Voice Profiler de jitter en shimmer in kaart worden gebracht. De jitter beschrijft de (on)regelmaat van de stembandtrillingen in de duur van een stemperiode (het een maal open en dichtgaan van de stemplooien). In onderstaande figuur is de jitter in het fonetogram zichtbaar.
Plaatje afkomstige uit een presentatie van Gerrit Bloothooft, Universiteit Utrecht.
De jitter varieert van 1% (groen) tot 2-4% rood (pathologisch).
De shimmer wordt gebruikt als maat voor de turbulentieruis. De jitter en shimmer samen kunnen specifieke informatie opleveren over de rauwheid/heesheid van de stem.
Als laatste kan met de Voice Profiler de crestfactor worden gemeten. De crestfactor beschrijft het akoestisch effect van het sluiten van de stemplooien.
Plaatje afkomstige uit een presentatie van Gerrit Bloothooft Universiteit Utrecht.
Gebeurt dit krachtig dan zijn er krachtige boventonen en is er sprake van een hoge crestfactor (rood). Is dit zwak dan zijn er zwakke boventonen en is er sprake van een lage crestfactor (groen).
Door de uitgebreide mogelijkheden van de Voice Profiler is het systeem ook uitermate geschikt om de kwaliteit van de zangstem in kaart te brengen. Op het Haagse conservatorium blijkt het systeem al geruime tijd hiervoor gebruikt te worden.
Dat de Voice Profiler inmiddels grote belangstelling kent vanuit zowel de logopedie- als KNO-hoek is gezien de mogelijkheden en de directe interactie met de patiënt niet zo verwonderlijk.
Voor meer informatie:
Alphatron, telefoon: 010 453 4000 of
e-mail: info@alphatronmedical.com
