Onderzoekers van de Universiteit van Trento in Italië en de Universiteit van Lyon in Frankrijk laten zien dat het ruimtelijk horen van dragers van slechts één cochleair implantaat is te trainen door gebruik te maken van een Virtual Reality bril. Het lokaliseren van geluiden van de cochleair implantaat dragers verbeterde door de ruimtelijke training. De deelnemers scoorden na de training ook beter op een andere niet eerder uitgevoerde lokalisatie taak. Dat duidt erop dat de voordelen van de training ook in andere omgevingen zoden aan de dijk zet. De onderzoekers vinden dat hun resultaten mogelijkheden bieden voor de rehabilitatie van dragers van cochleair implantaten in de klinische praktijk.
Disbalans bij één cochleair implantaat zorgt voor moeizamer plaatsen geluiden
Wanneer slechthorenden in aanmerking komen voor een cochleair implantaat hebben ze aan twee oren een flink gehoorverlies. Toch krijgen slechthorenden in Nederland dan maar één cochleair implantaat. Het gebruik van slechts één zo’n implantaat zorgt dat er een asymmetrie optreedt bij het horen. Dat zorgt op zijn beurt weer voor problemen bij het lokaliseren. Met één cochleair implantaat verloopt immers door de disbalans het plaatsen van geluiden in de ruimte moeizamer dan met twee. Lokaliseren gaat ook slechter wanneer bij mensen die wel twee cochleair implantaten hebben er één uitgeschakeld wordt.
Verschil in signaalbewerkingstechniek tussen cochleair implantaat en hoortoestel zorgt voor verstoord lokaliseren
Ook wanneer de slechthorende CI-drager op het andere oor een hoortoestel draagt, raakt het lokaliseren van geluiden verstoord. Dit kan komen door de verschillen in technologie van het cochleair implantaat en het hoortoestel. Kleine verschillen in de snelheid van de doorgifte van het geluid kunnen daar de oorzaak van zijn.
Daarnaast is er een verschil tussen de plek waar het geluid normaliter wordt opgevangen (namelijk in de oorschelp) en waar het bij een zogeheten oorhanger terecht komt (de microfoon zit daarbij achter het oor). Hierdoor krijgen de hersenen ook nog eens andere aanwijzingen over de locatie van een geluid dan normaal.
(afbeelding afkomstig uit het artikel in het tijdschrift European Archives of Oto-Rhino-Laryngology)
Het onderzoek met Virtual Reality bril ter verbetering lokaliseren
De onderzoekers van het ‘Neuroscience Research Center’ van de Universiteit van Lyon in Frankrijk en het ‘Center for Mind/Brain Sciences’ van de Universiteit van Trento in Italië gebruikten voor hun onderzoek een Virtual Reality (VR) training. De training was gebaseerd op interacties met de geluidsomgeving. Aan het onderzoek deden 17 slechthorenden mee die aan één kant een cochleair implantaat droegen. De deelnemers kregen twee soorten VR trainingen: een met ruimtelijke eigenschappen en een zonder. Deze werden met elkaar vergeleken. Voor en na de training testten de onderzoekers de deelnemers op een lokalisatietaak waar ze hun hoofd richting de geluidsbron moesten richten. Om ook na te gaan of de training voordelen biedt, kregen de deelnemers nog een andere test. Hierbij moesten ze de hoogte van een visuele stimulus beoordelen terwijl ze naar een plotseling geluid luisterden.
Resultaten: Virtual Reality bril training verbetert ruimtelijk horen dragers één cochleair implantaat
De cochleair implantaat dragers konden na de training geluiden beter lokaliseren dan ervoor. Ook scoorden ze na de training beter op een andere niet eerder uitgevoerde lokalisatie taak. Volgens de onderzoekers wijzen de resultaten erop dat de training ook in andere omgevingen voordelen biedt. De onderzoekers zien dan ook in hun resultaten mogelijkheden weggelegd voor de rehabilitatie van dragers van cochleair implantaten in de klinische praktijk.
Bron: Valzolgher, C., Bouzaid, S., Grenouillet, S. et al. Training spatial hearing in unilateral cochlear implant users through reaching to sounds in virtual reality. Eur Arch Otorhinolaryngol (2023). https://doi.org/10.1007/s00405-023-07886-1
