Vergelijkend onderzoek laat zien: Oticon Opn levert beter spraakverstaan en minder luisterinspanning 

14 november 2017
Auteur: Rene van der Wilk
Leestijd: 8 min

Vergelijkend onderzoek waarbij de Oticon Opn is vergeleken met twee concurrerende merken met directionaliteit en ‘nauwe’ directionaliteit, laat zien dat de Oticon Opn beter scoort op het gebied van het verstaan van spraak. De tests zijn uitgevoerd in een zo natuurlijk mogelijke situatie met drie sprekers en verschillende lawaaibronnen. Ook laat onderzoek zien dat luisteren en verstaan met de Oticon Opn minder luisterinspanning kost.

Oticon Opn hoortoestel

Verstaan in geroezemoes grootste uitdaging voor slechthorenden

Verstaan in geroezemoes vormt voor de meeste slechthorenden de grootste uitdaging waar ze graag een oplossing voor willen. Dit komt omdat het natuurlijk vermogen om geluidsbronnen en dus ook stemmen van elkaar te scheiden bij slechthorendheid verloren gaat. Om een gesprek in lastige situaties nog enigszins te kunnen volgen moet een slechthorende zich flink extra inspannen en dit zal veelal tot luistermoeheid leiden. Om in lastige situaties beter te kunnen verstaan wordt in hoortoestellen directionaliteit toegepast. De afgelopen jaren is de zoomfunctie van directionele systemen steeds beter geworden.
Fabrikant Oticon heeft de toepassing van deze directionaliteit bij de toestellen van de Oticon Opn juist weer achter zich gelaten (lees meer). De fabrikant vergelijkt directionaliteit met het kijken met oogkleppen op: naar voren kijken gaat heel goed, maar de informatie van de zijkanten raakt de slechthorende luisteraar kwijt. Dat is vooral lastig bij gesprekken met meerder mensen zoals op recepties, verjaardagen en tijdens vergaderingen. Ook het oriënteren op andere geluiden wordt lastig omdat omliggende geluidsbronnen worden buitengesloten.

Horen gebeurt met de oren, luisteren met de hersenen

Bij zowel bij ouderdomslechthorendheid als lawaaislechthorendheid is er sprake van beschadiging van de buitenste haarcellen in het slakkenhuis. Geluiden worden minder goed hoorbaar en tegelijkertijd verandert de luidheidsperceptie en wordt het tijd- en frequentieoplossend vermogen van het oor minder. Bij toenemende slechthorendheid gaat dit een steeds grotere rol spelen. Hierdoor wordt het ook steeds moeilijker om stemmen en andere geluiden van elkaar te scheiden.
De mate van verstoring verschilt van persoon tot persoon en deze is niet te voorspellen op grond van het audiogram (piepjestest) of spraakaudiogram (woordjes-test) zo is gebleken uit meerdere onderzoeken. Hoe goed iemand nog kan functioneren in geroezemoes hangt niet alleen af van de capaciteiten van het oor zelf, maar ook van de verwerkingssnelheid in de hersenen, de woordenschat en de werking van het geheugen. Ook aandacht en fitheid spelen hierbij een rol. Er wordt daarom ook wel onderscheid gemaakt tussen ‘horen’ dat we met de oren doen en ‘luisteren’ dat we met de hersenen doen.
Hoortoestellen hebben de taak om geluiden hoorbaar te maken door versterking en tegelijkertijd moeten ze de slechthorende helpen het verloren onderscheidend vermogen te herstellen, zodat ook in geroezemoes deze weer kan participeren in gesprekken. Dat moet het liefst zodanig gebeuren dat dit met  zo weinig mogelijk luisterinspanning gepaard gaat om zo luistermoeheid te voorkomen. Dat is geen makkelijke opgaaf, omdat in veel gevallen het achtergrondlawaai uit stemmen bestaat en daarmee dezelfde eigenschappen heeft als die van de spreker die de slechthorende wél wil horen. Het signaal (de spreker) moet door het hoortoestel onderscheiden worden van de ruis (het lawaai). Hoortoestellen hebben dus de taak een zogeheten betere signaal-ruis verhouding te creëren.

Veelgebruikte technieken ter verbetering spraakverstaan: directionaliteit en digitale lawaaionderdrukking

Tot 2016 gebruikten alle fabrikanten voor het onderdrukken van andere sprekers directionele microfoons. Hiermee zijn hoortoestellen in staat om zich sterk naar voren op de spreker te richten en omliggende geluiden buiten te sluiten. De grote verbeteringen die worden vermeld en die meestal gemeten zijn in laboratoriumomgevingen, zullen in de dagelijkse praktijk veelal minder zijn. Zeker omdat vandaag de dag de meeste achter-het-oor hoortoestellen met zogeheten tips of domes worden aangepast waarbij het oor zo min mogelijk wordt afgesloten. Een dergelijke open aanpassing heeft voordelen voor de geluidskwaliteit maar doet af aan het effect van de directionele microfoons. Ook al is de winst in dagelijkse situaties met zo’n 2 dB weliswaar minder groot dan in het laboratorium, toch is het goed te realiseren dat elke decibel winst in signaal-ruisverhouding zo’n 10% extra woordherkenning oplevert.
Naast directionele microfoons wordt via de slimme signaalbewerkingsalgoritmes gepoogd onderscheid te maken tussen lawaai en spraak. Deze lawaaionderdrukking, heeft weliswaar geleid tot meer comfort maar heeft helaas tot op heden niet geleid tot een betere signaal-ruisverhouding en dus ook niet tot een beter verstaan van spraak in lawaai voor de slechthorende. Lawaai blijkt in het merendeel van de gevallen te veel op spraak te lijken waardoor de algoritmes in hoortoestellen geen onderscheid er tussen kunnen maken.

Nieuwe aanpak in Oticon Opn

Met de introductie van de Oticon Opn in 2016 heeft de fabrikant een nieuwe weg ingeslagen om tot een beter verstaan van spraak te komen en luisterinspanning te reduceren. De strategie in de Oticon Opn is er op gericht om de mogelijkheid te creëren aandacht te geven aan de primaire geluidsbron (spreker), terwijl ook de mogelijkheid opengelaten wordt om de aandacht indien gewenst te kunnen verplaatsen naar andere geluidsbronnen. Storende geluiden worden daarbij selectief onderdrukt, terwijl de toegang tot andere stemgeluiden wel open blijft. De slechthorende wordt ondersteund om die stem uit te kiezen waar hij of zij aandacht aan wil geven. Met deze nieuwe techniek is een nieuwe klasse van spraakverbetering geïntroduceerd die volgens Oticon bedoeld is om huidige directionele en lawaaionderdrukkingssystemen te vervangen. Oticon vergelijkt in hun uitleg traditionele directionaliteit met het kijken met oogkleppen op. Met het nieuwe systeem met de naam Multiple Speaker Access Technology (MSAT) wordt niet meer een enkele spreker geïsoleerd, maar blijft de toegang tot alle sprekers en andere geluiden open.

De werking van Oticon Opn

Bij de introductie van de Oticon Opn werd weinig prijsgeven over de precieze werking. Mogelijk was de verstrekte informatie beperkt uit concurrentieoverwegingen. In een recent artikel op internet is meer te lezen over de werking van MSAT. Er zal kort op de werking worden ingegaan.
Bij het analyseren van de omgeving brengt de Oticon Opn de omgeving op twee manieren in kaart. Het ene geluidsbeeld wordt gevormd door een microfoon die in de omnidirectionele stand wordt gebruikt en die de omgeving rondom (360 graden) in de gaten houdt. Het andere geluidsbeeld komt voort uit een naar achter gerichte cardioide ingestelde microfoon, waarmee in kaart wordt gebracht welke geluiden van achter en opzij komen. Hiermee wordt een meervoudige schatting gemaakt waarmee tot een ruimtelijke weging van het lawaai wordt gekomen. Door middel van balans wordt de signaalruisverhouding verbeterd. Dit gebeurt door de informatie van beide microfoons te mixen om zo vervolgens tot een herijkt geluidsbeeld te komen, waarbij de luidste geluiden versterkt worden. Dit kan worden gezien als een soort radar werking: de omgeving wordt permanent gescand. In het algemeen zijn hierbij de belangrijkste geluiden aanwezig in het omni-geluidsbeeld, terwijl de de meest storende geluiden aanwezig zijn in zowel de omni als het cardioide geluidsbeeld. Uiteindelijk worden deze van elkaar afgetrokken om zogeheten ‘nullen’ te creëren in de richting van de lawaaibronnen. Zo wordt de prominente belangrijkste spreker benadrukt.
De lawaaiverwijdering zorgt voor zeer snelle lawaaireductie tussen de woorden in en ook ‘gewoon’ lawaai wordt met zo’n 9 dB verzwakt. Het systeem zorgt ervoor dat de de spreker van voor niet geïsoleerd wordt maar dat alle sprekers zijn te horen.
Het MSAT systeem in Oticon Opn is daarmee noch directioneel noch omni-directioneel. Ruimtelijke cues stellen de luisteraar in staat te bepalen waar hij of zij de aandacht op moet leggen, wat te negeren valt of buiten gesloten kan worden. Het ‘waar naar te luisteren’ is belangrijk om extra focus en aandacht aan te geven. Hier worden intensiteits- en niveauverschillen voor gebruikt tussen de oren (lees meer).  Ruimtelijk lawaaimanagement zorgt ervoor dat de luisterinspanning omlaag gaat. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de cues dienen hoortoestellen ook op dit gebied goed samen te werken en informatie met elkaar te delen. De techniek in de Oticon Opn is volgens de fabrikant in staat de gebruiker te helpen bij het lokaliseren, het volgen en het veranderen van focus van de ene naar de andere spreker. Het nauwkeurige en ruimtelijke geluidsbeeld helpt bij het identificeren waar geluiden vandaan komen.

Het vergelijkende onderzoek: test Oticon OPN versus twee concurrenten

Oticon heeft de Oticon Opn met OpenSoundNavigator en twee top toestellen van twee andere fabrikanten met elkaar vergeleken op het gebied van spraakverstaan in ruis. Ook is gekeken naar de luisterinspanning. De spraaktesten zijn weliswaar gedaan in een laboratorium maar wel met een zeer realistische situatie met achtergrondlawaai (zie figuur 1).
Bij het onderzoek zijn 25 luisteraars betrokken van gemiddeld 73 jaar met een mild tot gemiddeld symmetrisch gehoorverlies. Iedere deelnemer droeg de Oticon Opn miniRITE met de Open Sound Navigator op de sterkste stand. De resultaten van de Oticon Opn werden vergeleken met twee hoortoestellen van de belangrijkste concurrenten. De toestellen werden allen aangepast met de aanpassoftware van de fabrikanten en aanbevolen oorstukjes. Het versterkingsniveau werd op grond van de NAL-NL2 rekenregel  ingesteld.
Het doel van het onderzoek was het meten van het luistervoordeel in een zo natuurlijk mogelijke situatie, waarbij de lokatie van de geluidsbron (de persoon die spreekt) niet voorspeld kon worden. Daarvoor werden de stemmen van drie mensen gebruikt tegenover de slechthorende luisteraar.

onderzoek naar Oticon Opn review

Figuur 1. Schematische onderzoeksopstelling

Ook werd er gebruik gemaakt van achtergrondlawaai en storende spraak (speech babble). Het verstaan van spraak werd getest met zinnen. De luisteraars waren vrij hun hoofd te draaien in de richting die ze zelf wilden. Hierdoor konden ze auditieve en visuele cues maximaal benutten.

Onderzoeksresultaten.

Spraakverstaan

Bij het luisteren naar conversatiespraak met merk I met directioneel instelling was de SRT score van de 25 slechthorende luisteraars gemiddeld -4.9 dB. Merk II met nauwe directionaliteit liet een gemiddelde van -5.5 zien, terwijl luisteraars met de Oticon Opn een gemiddelde SRT van -6.3 dB lieten zien. Belangrijk is te realiseren dat hoe negatiever de score hoe beter deze is. Elke dB winst in signaalruisverhouding leidt tot zo’n 10% beter verstaan van woorden. In de figuren 3 en 4 zijn gedetailleerdere resultaten te zien, waarbij de scores voor de luidsprekers in het midden en aan de zijkanten afzonderlijk zijn afgebeeld.

Oticon Opn Onderzoeksresultaten

Figuur 2: Algehele resultaten. Gemiddelde verbetering van signaalruisverhouding en verbetering van woordherkenning. De hoogte in het staafdiagrammen representeren de gemiddelde SRT-50 score. Elke verbetering is statistisch significant op p<0.05.

test oticon opn onderzoek

Figuur 3. Gemiddeld spraakverstaan van de luidspreker in het midden. De gemiddelde  SRT-50 voor het hoortoestel met directionaliteit was significant lager dan de gemiddelde SRT die verkregen werd met de twee andere hoortoestellen. De gemiddelde SRT-50 vekregen met de nauwe directionaliteit en OpenSound Navigator verschilenden niet significant van elkaar, terwijl zowel nauwe directionaliteit als de Open Sound Navigator in de Oticon Opn statistisch significant beter waren dan ‘gewone’ directonaliteit.

test Oticon Opn

Figuur 4: Resultaten waarbij spraak uit de linker en rechter luidspreker kwamen (+/- 60 graden). De gemiddelde SRT 50’s van het directionele en het nauwe directionele systeem waren niet significant verschillend van elkaar. De score verkregen met Open Sound Navigator in de Oticon Opn scoorde beter dan beide andere technieken. (15% beter verstaan van woorden).

Verminderde luisterinspanning

Ook kwam uit het onderzoek naar voren dat de luisterinspanning met de Oticon Opn vermindert, waardoor het horen aanzienlijk wordt vergemakkelijkt in alledaagse situaties. Als maat voor luisterinspanning werd de pupildilatatie gebruikt. Dit is een robuuste maat voor cognitieve inspanning.

Conclusie

De resultaten van het onderzoek laten zien dat de Oticon Opn een algehele verbetering geeft van het verstaan van spraak in lawaai in vergelijking met traditionele directionele en nauwe directionele systemen. Ook blijkt dat de luisterinspanning met het toestel aanzienlijk gereduceerd wordt.
Bij vergelijkende onderzoeken wordt helaas bijna nooit vermeld met welke merken en types van de concurrent de tests zijn uitgevoerd. De Oticon Opn en ook de hoortoestellen waartegen getest is, behoren tot de beste hoortoestellen momenteel verkrijgbaar. Deze hoortoestellen zijn zoals de meeste nieuwe top hoortoestellen alleen beschikbaar voor de vrije markt. Deze toestellen worden niet vergoed door de zorgverzekeraar. Dit komt doordat de prijzen binnen de verzekerde zorg voor hoortoestellen sinds 2013 steeds lager zijn geworden. Hierdoor passen de topproducten qua prijsniveau niet meer binnen de verzekerde zorg.
Wel zijn hoortoestellen die buiten de verzekerde zorg worden aangeschaft ook in 2017 fiscaal aftrekbaar. Op de website van fabrikant Bernafon is eenvoudig te berekenen wat het te behalen belastingvoordeel is.
Of de Oticon Opn en andere topproducten voor u meerwaarde hebben ten aanzien van de door de zorgverzekeraar aangeboden, veelal oudere, hoortoestellen, kunt u alleen te weten komen door ze zelf uit te testen. Dat blijft nog altijd het beste vergelijkende onderzoek.

[su_youtube url=”https://youtu.be/mN0-pyuteyA”]

 

https://www.hoorzaken.nl/audiciens-ervaringen-clienten-oticon-opn/

Reacties (2)
  1. Hallo, ik woon in Algarve-Portugal en wil graag een Oticon Opn proberen…kunt U mij aub.helpen?
    Vriendelijke groet
    Eva Essigke

    • Ik heb uw vraag doorgestuurd naar Oticon. Zij zullen met een reactie komen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meer nieuws

HoorLINK: Innovatief project voor preventie slechthorendheid in België

13 februari 2025 | Tijdens de Internationale Dag van het Gehoor op 3 maart aanstaande, lanceert een team van [...]

Toename tinnitus na dutje in verband gebracht met slaapduur, snurken en slaapapneu

11 februari 2025 | Twee keer zoveel mensen ervaren een toename van hun tinnitus na een dutje als het [...]

Diagnose pulserende tinnitus te verbeteren met geluidsopnames in het oor

9 februari 2025 | Onderzoek van klinisch fysicus-audioloog Sander Ubbink laat zien dat geluidsopnames in het oor waardevol zijn [...]

Nuance Audio hoorbril dit jaar verkrijgbaar

5 februari 2025 | EssilorLuxottica heeft FDA-goedkeuring en EU-certificeringen voor de Nuance Audio hoorbril gekregen. Daarmee kan het bedrijf [...]