Argentijnse onderzoekers hebben een verband bij muizen ontdekt tussen een verminderd cholesterol in het slakkenhuis en de oorzaak van ouderdomsslechthorendheid. Ze publiceerden hun bevinden op het open-access platform PLOS Biology. Gewoon cholesterol uit het bloed kan de hersenen niet bereiken. Mensen waarbij een verhoogd cholesterol is geconstateerd, zijn dan ook niet in het voordeel. Plantsterolen kunnen wél de hersenen en het binnenoor bereiken. Plantensterolen zijn natuurlijke verbindingen die lijken op cholesterol. Ze worden aangetroffen in plantaardige oliën, noten, zaden, granen, fruit en groenten. Mogelijk kunnen deze plantensterolen als supplement helpen bij leeftijdsgerelateerde slechthorendheid. Daar moeten de wetenschappers eerst nog nader onderzoek naar doen: eerst bij oudere muizen daarna ook bij mensen.
Bewegelijkheid haarcellen neemt af met de leeftijd
Ons slakkenhuis maakt onderdeel uit van het binnenoor. In het slakkenhuis zitten twee soorten haarcellen: binnenste en buitenste haarcellen. Geluiden brengen het trommelvlies, de hamer, het aambeeld en stijgbeugel in beweging. De beweging van de stijgbeugel zorgt ervoor dat een vloeistof in het slakkenhuis in beweging komt. De beweging in die vloeistof zorgt uiteindelijk ervoor dat ook de buitenste haarcellen gestimuleerd raken. Deze komen daardoor in beweging: ze veranderen in lengte.
Cholesterol blijkt een belangrijke rol te spelen bij de bewegelijkheid van de haarcellen. Met het toenemen van de leeftijd blijken de haarcellen in het slakkenhuis steeds minder goed in staat te zijn zich uit te rekken. Dat is een van de oorzaken dat we bij het toenemen van de leeftijd ook steeds minder goed gaan horen. De achteruitgang van het gehoor met het toenemen van de leeftijd wordt ouderdomsslechthorendheid genoemd, ook wel aangeduid met leeftijdsgerelateerde slechthorendheid.
Afname cholesterol in hersenen bij toename leeftijd
Eerder onderzoek heeft laten zien dat cholesterol in de hersenen en het oor afneemt met het toenemen van de leeftijd. De Argentijnse onderzoekers veronderstelden dat gehoorverlies te maken kan hebben met verminderde hoeveelheid cholesterol in de buitenste haarcellen. Deze hypothese hebben ze getest op jonge muizen.
Onderzoek naar effect cholesterol in hersenen en slechthorendheid
De onderzoeksgroep die onder leiding stond van María Eugenia Gomez-Casati werkzaam aan de Universiteit van Buenos Aires, heeft eerst gekeken naar de hoeveelheid van het enzym CYP46A1 in het slakkenhuis. Dit enzym breekt onder meer cholesterol af. Zoals de onderzoekers verwachten was in oudere muizen meer van dit enzym te vinden. Daardoor hadden de muizen ook minder cholesterol in de hersenen. Door jonge muizen een medicijn toe te dienen waardoor het enzym extra actief werd, lieten ze zien dat het gehoorverlies toenam. Dat werd gemeten met een zogeheten DOAE-meting (Distortion Product Otoacoustic Emissions). Bij deze meting worden twee verschillende (zuivere) tonen aangeboden die qua frequentie niet veel van elkaar verschillen. In het geluid dat het oor zelf terugstuurt als effect van het aanbieden van het geluid, is op dat moment ook nog een zuivere toon aanwezig. Bij een gezond oor wordt een dergelijke toon gevonden. Wanneer de buitenste haarcellen niet meer goed functioneren, ontbreekt deze toon. Dat laatste was het geval bij de jonge muizen in het onderzoek.
De auteurs van het artikel: “Onze bevindingen zijn veelbelovend omdat ze als eerste bewijs laten zien dat het phytoserol supplementenprincipe een mogelijke benadering is om slechthorendheid te voorkomen of te behandelen.”
Verhoging cholesterol in slakkenhuis zorgt voor verbeterde functie
Als laatste testten de onderzoekers wat het effect was van de verhoging van het cholesterol in de hersenen. Cholesterol dat in ons bloed zit kan de hersenen en het binnenoor niet bereiken. Zogeheten plantensterolen (phytosterolen) kunnen dat wél. Plantensterolen zijn te vinden in plantaardige oliën, noten, zaden, granen, fruit en groenten. De jonge muizen die naast het medicijn dat het enzym activeerde ook een aantal weken plansterolen kregen, lieten een verbeterde functie zien van de buitenste haarcellen. Het gehoor verbetert erdoor. Voor alle duidelijkheid: het onderzoek laat niet zien dat een verhoging van ‘gewoon’ cholesterol in het bloed bescherming biedt tegen ouderdomsslechthorendheid.
Vervolgonderzoek is nodig om te kijken of het positieve effect van plantensterolen zich ook bij oudere muizen voordoet en bij mensen.
Supplementen bij ouderdomsslechthorendheid
Als plantensterolen een positief effect hebben op het gehoor dan kunnen supplementen die dat bevatten, helpen ouderdomsslechthorendheid te voorkomen. In bijvoorbeeld de margarine Becel ProActiv zitten ook zulke plantensterolen. Voor de conclusie dat supplementen of speciale voedingsmiddelen kunnen helpen ouderdomsslechthorendheid te voorkomen bij mensen is het echter nu nog te vroeg. De auteurs van het artikel zeggen erover: “Onze bevindingen zijn veelbelovend omdat ze als eerste bewijs laten zien dat het phytoserol supplementenprincipe een mogelijke benadering is om slechthorendheid te voorkomen of te behandelen.”
Bron: Sodero, A. O., et al. (2023) Phytosterols reverse antiretroviral-induced hearing loss, with potential implications for cochlear aging. PLOS Biology. doi.org/10.1371/journal.pbio.3002257.
Onderwerp: cholesterol in slakkenhuis en ouderdomsslechthorendheid; preventie slechthorendheid
