Ook dit jaar organiseert VeiligheidNL de landelijke Valpreventieweek. Dit jaar loopt deze week van 3 tot en met 9 oktober. Valincidenten zijn een flink probleem voor de volksgezondheid. De impact van vallen kan groot en zelfs dodelijk zijn. Ons evenwichtsorgaan is onlosmakelijke verbonden met ons gehoororgaan. Het is dan ook niet zo vreemd dat een verminderd gehoor een risicofactor is voor valincidenten. Onderzoek wijst in de richting dat hoortoestellen kunnen bijdragen aan een beter evenwicht, óók voor mensen zonder duizeligheidsklachten. Inmiddels zijn er ook hoortoestellen die naasten of verzorgenden kunnen alarmeren direct na een valincident.
Verminderd gehoor risicofactor
Een verminderd gehoor is een risicofactor voor valincidenten bij ouderen zo is gebleken uit onderzoek. Dit geldt trouwens ook voor mensen die géén duizeligheidsklachten hebben. Geluiden die wij horen geven belangrijke informatie over onze omgeving en dragen zo bij aan ons evenwicht. Ze vormen een auditief anker. Wanneer andere zintuigen zoals het gezichtsvermogen ook minder goed werkt, draagt ons gehoor extra aan het behouden van evenwicht bij. Bij valincidenten blijken artsen voornamelijk geneigd te kijken naar het gezichtsvermogen, neuropathie in voeten en gewrichtsproblemen. Problemen met het horen slaan ze daarbij veelal over.
Ruim 13 fatale valincidenten per dag in Nederland
Uit cijfers uit 2020 blijkt dat 5.012 inwoners in Nederland door een ongelukkige val om het leven kwamen. Dat komt neer op ruim 13 mensen per dag. Ruim 75 procent van de overledenen was 80 jaar of ouder. Ook is de afgelopen tien jaar het aantal 65-plussers in Nederland dat na een val op de spoedeisende eerste hulp belandt met 40 procent gestegen. Dat blijkt uit cijfers van VeiligheidNL. De stijging is vooral zichtbaar bij thuiswonenden ouderen vanaf 70 jaar. Valincidenten kunnen voor aanzienlijk letsel zorgen en een flinke impact hebben op de levenskwaliteit erna. Hoofd- en hersenletsel, heup- en polsfracturen zijn het meest voorkomend. Meer dan één op drie ouderen werd na bezoek aan de spoedeisende hulp afdeling opgenomen in het ziekenhuis.
Hoortoestellen dragen mogelijk bij aan beter evenwicht
Een verkennend onderzoek uit 2014 wijst in de richting dat hoortoestellen het evenwicht bij slechthorenden kunnen verbeteren. In een literatuuronderzoek uitgevoerd in 2021 hebben onderzoekers de resultaten van verschillende onderzoeken die hier naar zijn gedaan op een rij gezet. Zij geven aan dat de resultaten weliswaar wijzen in de richting van verbetering, toch blijkt het op grond van de resultaten nog niet mogelijk stellige conclusie te trekken dat hoortoestellen het statische, dynamische en subjectief ervaren evenwicht daadwerkelijk verbeteren. Daarvoor is nader onderzoek nodig.
Door een verbeterde balans is de kans op valincidenten kleiner. Doordat hoortoestellen vandaag de dag onderling samenwerken hebben ze de potentie een nog natuurlijker geluidsbeeld aan te bieden. Dit kan extra voordelen geven bij het oriënteren in de ruimte. Doordat geluiden beter zijn te plaatsen krijgt de ruimte een duidelijkere structuur. Dit kan op zijn beurt weer bijdragen aan een betere balans.
Preventie valincidenten
Naast interventies op het gebied van bewegen, zijn er ook flink wat andere mogelijkheden om valongelukken te voorkomen. Denk daarbij aan aanpassingen in huis, aanpak van problemen met het zicht, zorg voor goed schoeisel, psychologische aanpak van valangst en medische behandeling van ziektes en aandoeningen die voor duizeligheid zorgen. Het revalideren van het gehoor lijkt daarbij een voor de hand liggende. Opvallend genoeg is dit niet terug te vinden in het whitepaper ‘Wat werkt in valpreventie bij thuiswonende ouderen’ van VeiligheidNL.
Alarmering na een val: Valdetectie in hoortoestellen
Hoortoestellen kunnen niet alleen helpen voor een beter evenwicht. Ze kunnen ook alarmeren over een valincident van een naaste of bewoner van een verzorgingshuis. Sinds enkele jaren zijn van het merk Starkey hoortoestellen op de markt die dit kunnen. Zodra de drager van de hoortoestellen van dit merk valt, kan naar een of meerdere op de smartphone ingevoerde nummers een alarm worden afgegeven. Dit voorkomt dat ouderen na een val lange tijd alleen in huis op de vloer liggen. Bij een beroerte is zo hulp bijtijds in te roepen en kan erger worden voorkomen.
