Twee keer zoveel mensen ervaren een toename van hun tinnitus na een dutje als het aantal mensen dat een afname ervaart. De toename ervan blijkt verband te houden met de slaapduur, snurken en episodes van slaapapneu. Dat laat uitgebreid slaaponderzoek hiernaar zien. Opmerkelijk genoeg vonden de onderzoekers geen direct verband met spanning in de kaak- of nekspieren tijdens de dutjes. Eerdere observaties deden wel vermoeden dat somatosensorische tinnitus een rol zou spelen. De wetenschappers uit Frankrijk, België en Nieuw-Zeeland die hun onderzoeksresultaten in Hearing Research publiceerden, vermoeden dat daar indirect toch sprake van is. Vervolgonderzoek kan daar weer meer duidelijkheid over geven.
| Wetenschap – tinnitus
Tinnitus kan variëren
Mensen die last hebben van tinnitus geven vaak aan dat het geluid of geluiden die ze horen kunnen variëren in de loop van de tijd. Zo kan het geluid variëren in luidheid en toonhoogte, maar ook kan de aard van het geluid veranderen of er kunnen geluiden bijkomen of weer weggaan. De veranderingen kunnen komen door bijvoorbeeld door wijziging in houding van de nek of spanning in de kaak (somatosensoritsche tinnitus), tijdens fysieke inspanning, door stress of blootstelling aan geluid (reactieve tinnitus). Ook kan op individueel niveau koffie of alcohol invloed hebben op de tinnitus, al is daar onder een grote groep patiënten geen bewijs voor gevonden (lees meer). Weer anderen denken dat drukveranderingen in de atmosfeer hun tinnitus beïnvloedt.
Invloed van slaap en dutjes op tinnitus
Een derde van de patiënten met tinnitus geeft aan dat slaap en met name het doen van een dutje invloed heeft op hun tinnitus. Tinnituspatiënten krijgen vaak het advies ontspanningsoefeningen te doen. Deze zouden stress verminderen en zo een positieve invloed op de klachten hebben. Als een dutje voor rust zorgt is te verwachten dat het ook een positief effect heeft op de luidheid van de tinnitus. Dat blijkt niet bij iedereen zo te zijn, zo laat onderzoek zien. Maar liefst twee keer zoveel mensen ervaren juist een toename van hun tinnitus na een ontspannend dutje, vergeleken met degenen die juist een vermindering melden.
Mogelijke oorzaken van toename tinnitus na dutje
Wat de mogelijke oorzaken zijn voor de toename van de tinnitus na een dutje, daar was tot op de dag van vandaag weinig duidelijkheid over. In meerdere wetenschappelijk publicaties suggereren onderzoekers op grond van observaties dat de toename mogelijk komt door de houding van de nek of het aanspannen van de spieren in de kaak tijdens de slaap.
Aanspanning van deze spieren kan zich voordoen bij kaakklemmen ook wel bruxisme genoemd. Dat is het onbewust klemmen of knarsen van de tanden en kiezen dat veelal tijdens de slaap gebeurt. Bruxisme is te zien als een slaapstoornis en kan leiden tot gebitsslijtage, kaakpijn, hoofdpijn en spierspanning in het gezicht en de nek. Bij mensen die last hebben van bruxisme komt tinnitus vaker voor.
Patiënten die aangeven dat hun tinnitus toeneemt na een dutje blijken ook vaker te ervaren dat beweging van nek en kaak voor tinnitus zorgt. Dezelfde groep geeft ook aan dat ze vaker last hebben van een toename van hun tinnitus na fysieke inspanning en ze merken vaker veranderingen in hun tinnitus door stress, geluid en slaap. Aan de hand van dit soort observaties en verbanden, veronderstelden de onderzoeker dat somatosensorische effecten verband kunnen houden met de toename van tinnitus na een dutje.
Omdat er eerder ook een verband tussen slaapapneu en snurken enerzijds en tinnitus anderzijds is gevonden werd dit ook in de hypothese meegenomen.
Meer helderheid door slaaponderzoek
Om meer inzicht te krijgen welke factoren verband houden met de toename van tinnitus na een dutje, hebben de onderzoekers patiënten langere tijd gevolgd door middel van slaaponderzoek (polysomnografische onderzoek).
Het onderzoek naar tinnitus en dutjes
Aan het onderzoek deden 37 deelnemers mee die vaak een toename van hun tinnitus bemerkten na een dutje. Gedurende twee dagen werden bij hun zes dutjes gemonitord met uitgebreid slaaponderzoek. Na elk dutje werd ook het gehoor onderzocht en naar de functie van spieren en het zenuwstelsel gekeken.
Resultaten
In totaal analyseerden de onderzoekers 197 dutjes. Wat bleek? Na een dutje bleek bij toename de tinnitus met een hogere intensiteit gemaskeerd te moeten worden dan ervoor om deze net niet meer hoorbaar te maken. Daarmee lieten de onderzoekers objectief zien dat er sprake was van een toename van de ervaren tinnitus. In de periode tussen de dutjes nam de tinnitus weer af.
Uit het onderzoek kwam verder naar voren dat er een verband is tussen de tinnitus en de duur van het dutje, de tijd dat er was gesnurkt, met het gemiddelde geluidsniveau van het snurken én met het aantal keren dat zich slaapapneu voordeed. Opvallend genoeg werd er géén direct verband gevonden tussen deze veranderingen en invloeden vanuit het kaakgewricht of het nekgebied.
De onderzoekers maken daar wel een kanttekening bij. Ze veronderstellen dat verandering in de tinnitus na het dutje door een verborgen vorm van somatosensorische modulatie komt. Ze wijzen er daarbij op dat snurken en slaapapneu vaak een verband hebben met een minder goede functie van de veli palatini-spier. Dat is een belangrijke spier in het gehemelte die een rol speelt bij slikken, kauwen en het openen van de buis van Eustachius. Vervolgonderzoek kan mogelijk daar weer meer helderheid over geven.
Bron: Guillard, Robin & Philippe, Vincent & Hessas, Adam & Faraut, Brice & Michiels, Sarah & Park, Minchul & Congedo, Marco & Londero, Alain & Leger, Damien. (2024). Why does tinnitus vary with naps? A polysomnographic prospective study exploring the somatosensory hypothesis. Hearing research. 455. 109152. 10.1016/j.heares.2024.109152.
