Dat tinnitus ook een negatief effect heeft op naasten van mensen met tinnitus, blijkt uit onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift ‘Journal of Clinical Medicine’. 85% van de naasten gaf aan dat de tinnitus van de ander ook invloed op hen had. 58% gaf aan dat de tinnitus een negatief effect heeft op hun relatie. Ze geven aan dat dit komt door frustraties in de communicatie en het uit elkaar groeien. Tinnitus zorgt zo indirect ook voor beperkingen bij de naasten van mensen met tinnitus.
Toch blijkt tinnitus ook positieve effecten met zich mee te brengen: 47% van de naasten ziet dat de tinnitus positieve invloed heeft op de levensstijl, persoonlijke ontwikkeling, gezondheidsbewustzijn van de ander. Ook blijkt het een verandering in perspectief teweeg te brengen.
Naasten voelen zich vaak machteloos blijkt uit eerder onderzoek. Aan de ene kant omdat het zo moeilijk is om voor te stellen hoe het is om constant tinnitus te hebben, en aan de andere kant omdat ze niet weten hoe ze de ander kunnen helpen.
Problemen bij tinnitus
Tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd, komt veel voor: tenminste 1 op de 10 volwassenen ervaart weleens tinnitus. Het symptoom kan tot veel problemen leiden. Zo kan het lastiger voor iemand met tinnitus zijn om zich te concentreren, kan het tot slaapverstoring leiden en kan het problemen geven bij het horen en verstaan. Tinnitus kan daarnaast ook angstig en depressief maken en zorgen voor beperkingen in het dagelijks leven. De invloed van tinnitus op het leven van patiënten varieert van lichte irritatie tot volledige belemmering van het leiden van een normaal leven. Ongeveer 25% van de personen die chronische last heeft van oorsuizen, lijdt er onder.
Negatieve consequenties slechthorendheid op naasten
Tinnitus gaat vaak samen met slechthorendheid. Ook communicatieproblemen die uit een beperking van het gehoor voortkomen hebben negatieve consequenties op anderen. Onderzoek heeft laten zien dat ook gehoorverlies psychosociale impact heeft op naasten zoals partners, directe familieleden en of verzorgers. Dat komt niet alleen door de problemen met horen en verstaan maar ook door de inspanning en vermoeidheid die het met zich meebrengt. Niet alleen mensen die zelf de diagnose slechthorendheid krijgen moeten eraan wennen, ook hun naasten. Zij kunnen daardoor ook anders gaan kijken naar hun partner, vriend, vriendin, gezin- of familieleden. Soms is het ook nodig dat zij hun slechthorende naaste bijstaan. Denk daarbij aan bijvoorbeeld groepsgesprekken of tijdens belangrijke gesprekken bijvoorbeeld met een arts. Omdat mensen met tinnitus verschillende psychologische en sociale consequenties ervaren én het vaak samengaat met slechthorendheid, zijn de onderzoekers nagegaan of het ook op hun naasten invloed heeft.
Invloed partner op wennen aan tinnitus
Naar de effecten van tinnitus op naasten was tot op heden nog niet heel veel gedegen onderzoek gedaan. Wel was uit eerder onderzoek gebleken dat mensen met tinnitus met een slechte huwelijksband en met zeer kritische partners niet zo makkelijk konden wennen aan hun tinnitus. Dat gold ook als er sprake is van depressiviteit. Uit weer ander onderzoek bleek dat ook de reactie van de partner invloed heeft: er werd een verband gevonden tussen een niet goed lopend huwelijk en het negeren of afstraffen van klachten enerzijds, en anderzijds de gevoelens van angst en depressie, het niet goed omgaan met de tinnitus en de ervaren ernst van de tinnitus.
Kennis partner over tinnitus en praten belangrijk
Ook kennis bij de partner over tinnitus en het erover praten is belangrijk. Juist het niet praten erover kan tot misverstanden en onvoldoende begrip voor de consequenties van tinnitus leiden. Om naasten goed te kunnen informeren over de effecten van tinnitus, vonden de onderzoekers het allereerst nodig om te weten welke invloed de tinnitus op hen heeft.
Deelnemers aan het onderzoek
Uiteindelijk deden 156 naasten mee aan het onderzoek. Het merendeel van de naasten waren partners (84%). De overige 16% bestond uit kinderen, andere relaties en een aantal ouders. De gemiddelde leeftijd van de patiënten met tinnitus was 57 jaar. De gemiddelde score op de TFI (vragenlijst die de ernst scoort van tinnitus) was 52 op een schaal van 100 (minimale score was 27 en maximale score 96).
Resultaten onderzoek naar effect op naasten van mensen met tinnitus
Negatieve effecten
85% van de naasten gaf aan dat de tinnitus van de ander ten minste op één gebied ook invloed op hen had. Denk daarbij het aanpassen van de geluidsomgeving, beperkingen in activiteiten door de tinnitus, eisen veroorzaakt door de tinnitus, de emotionele wissel die het trekt en het gevoel van onmacht dat het teweeg brengt. Bij de overige 15% had de tinnitus weinig effect.
De aard van de relatie met de persoon met tinnitus bleek er niet toe te doen.
58% van de deelnemers gaf aan dat de tinnitus een negatief effect heeft op hun relatie. Ze geven aan dat dit komt door het uit elkaar groeien. De verminderde verbinding die zij ervaren bleek te komen doordat de persoon met tinnitus zich terugtrekt en door de verminderde stemming van hem of haar. Ook zorgen over de relatie speelden een rol.
38% gaf aan dat de communicatie gespannen of beperkt was. Daarbij bleek ook een relatie met de slechthorendheid te zijn. Dat zorgde voor veel misverstanden en terugtrekken uit de gesprekken zowel door degene met tinnitus zelf als door de naaste.
Positieve effecten
Tinnitus van de ander bleek bij 47% van de naasten ook tot positieve ervaringen te leiden. De meesten noemde overigens maar één positief effect. 78% die dat deed waren partners en 8% kinderen. De naaste ziet dat de tinnitus positieve invloed heeft op de levensstijl, persoonlijke ontwikkeling of het gezondheidsbewustzijn. Ook blijkt het een verandering in perspectief teweeg te brengen. Al bleken veel naasten aan te geven dat ze uit elkaar groeiden toch waren er ook een aantal die aangaven dat ze juist meer tijd met elkaar doorbrachten. Dat kwam doordat de persoon met tinnitus meer op de ander vertrouwde en leunde.
Als voorbeeld van positief effect op het gebied van levensstijl werd het deelnemen aan ontspannende activiteiten genoemd. Ook het meer genieten van andere activiteiten en het rustiger aan doen, werd als positief gezien.
Geluidsverrijking en maskering
Het toepassen van geluidsverrijking (afleidende of maskerende geluiden) is een strategie die mensen met tinnitus vaak toepassen om interne waarneming van geluiden draaglijker te maken. Het wennen aan de permanent aanwezige achtergrondgeluiden (dag en nacht), was voor naasten juist weer erg lastig. Ook het reguleren van omgevingsgeluiden vonden de naasten moeilijk. Geluiden blijken vaak of te hard (bijvoorbeeld bij hyperacusis) of juist te zacht voor de ander. Omdat tinnitus vaak samengaat met slechthorendheid klaagden naasten ook over het luide volume van de tv en muziekspelers.
De angst dat de tinnitus erger wordt, zorgt er ook voor dat bijvoorbeeld drukke sociale bijeenkomsten en bijwonen van concerten en uitjes met muziek e.d. beperkt worden.
Hulp om problemen te overbruggen
Het is goed dat hulpverleners mensen met tinnitus helpen deze problemen te overbruggen om zo hun kwaliteit van leven te verbeteren. Helpen bij geleidelijke blootstelling aan gevreesde situaties (en blootstelling aan geluiden) kan daarbij helpen. Omdat het voor mensen zonder tinnitus vaak lastig is voor te stellen hoe het is met tinnitus te leven, vinden de onderzoekers het goed om ook naasten te betrekken bij een eventuele behandelsessies.
Bron: Beukes, E.W.; Ulep, A.J.; Andersson, G.; Manchaiah, V. The Effects of Tinnitus on Significant Others. J. Clin. Med. 2022, 11, 1393. https://doi.org/10.3390/jcm11051393
Ook ik herken de symptomen die gepaard gaan met tinitus terwijl ik al 12 jaar leef met de aandoening, ik ben een ander mens bij veel km fietsen. Dan ontspan ik mij en leef niet op de handrem. Wat mogelijk was heb ik geprobeerd maar soms denk ik wel even ik heb alles maar mis de stilte zo .