Van 7 tot en met 13 februari 2022 is het de Week van het Oorsuizen. HOorzaken.nl geeft daar aandacht aan door elke dag een stelling van klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar te behandelen. Wagenaar is auteur van de cursus Controle Over Tinnitus en van het boek ‘Eerste Hulp Bij Oorsuizen’. Daarnaast is hij moderator bij de Facebook-lotgenotengroep EHBOorsuizen en mede-ontwikkelaar van de eHealth module ‘eHBOorsuizen: Controle over Tinnitus’.
Vandaag gaat Wagenaar in op de stelling: Als het gaat om preventie van tinnitus, dan moet het vooral gaan om de preventie van psychiatrische gevolgen ervan, omdat daarmee chroniciteit wordt voorkomen.
Wagenaar: “In de media wordt tinnitus altijd zeer negatief voorgesteld. Alsof iedereen met tinnitus zelfmoord wil plegen. Lijden verkoopt en levert kijk- en luistercijfers op. Er is geen plaats voor optimisme in de media. Het is echter de minderheid van de mensen met tinnitus die er zo slecht aan toe is. Het gaat dan meestal om depressies, angst en totale lichamelijke en geestelijke uitputting. Alhoewel de machteloosheid bij tinnitus sommige mensen inderdaad erg in de put kan brengen, is heel vaak het omgekeerde aan de hand. Om een of andere reden worden mensen overspannen, waardoor tinnitus ontstaat of erg toeneemt. Het is dan belangrijk te kijken naar hoe het ging vóórdat tinnitus een probleem werd. Dat levert aanknopingspunten op voor behandeling van wél behandelbare zaken.”
Tinnitus als startpunt in plaats als het gevolg
Wagenaar vervolgt: “Maar iemand die tinnitus ziet als het startpunt in plaats van als het gevolg, is geneigd zijn of haar leven van voor de tinnitus te idealiseren. Hierdoor blijven behandelbare aspecten buiten beeld en blijft alleen een fixatie op tinnitus als een soort ‘ziekte’ over. Dat veroorzaakt juist machteloosheid, zowel bij de patiënt, als bij diens omgeving en bij reguliere hulpverleners. Iemand die machteloosheid niet kan verdragen, kan in een vicieuze cirkel terecht komen en ook depressief worden. Die vicieuze cirkel is moeilijk te doorbreken, omdat iemand die depressief is maar moeilijk lichtpuntjes kan ervaren. De tinnitus ervaart hij of zij nog erger dan vóór de depressie. Het zelfde geldt voor angst. Angstgevoelige mensen hebben groter risico op tinnitus. Ze worden angstig van tinnitus, waardoor de tinnitus juist toeneemt.
Toch zijn deze patiënten vaak wanhopig op zoek naar een behandeling tegen tinnitus in plaats van behandeling tegen depressie of angst. Ze zeggen: “Ik ben toch niet gek?”. Vervolgens hoor ik iemand gefrustreerd verzuchten dat de neuroloog “helaas niets kon vinden op een hersenscan”. Het is blijkbaar gunstig om een hersenziekte te hebben, maar schaamtevol om een psychiatrische ziekte te hebben. Dat vind ik dus wel gek. De psychiatrie is gewoon een van de vele medische specialismen en een depressie of angststoornis zijn ziekten die over het algemeen goed te behandelen zijn. Maar nog beter is het om angst en depressies te voorkómen door vroegtijdig machteloosheid te bestrijden. Dat kan door middel van educatie en zelfhulpadvies. Alle vormen van EHBOorsuizen hebben dat als voornaamste doel.”
