Onderzoek van de afdeling Communicatie Wetenschappen en Stoornissen van het Ono Academic College in Israël laat zien dat het rechter oor meer bijdraagt aan het evenwicht dan het linker. Volgens de onderzoekers kan dit erop duiden dat de linker hersenhelft dominant is bij het verwerken van signalen die binnenkomen via het gehoor en die bijdragen aan het evenwicht. Het onderzoek maakt duidelijk dat wanneer er problemen zijn bij het verstaan in achtergrondlawaai, het ook goed is om ook alert te zijn op evenwichtsproblemen.
Rechter oor beter in het verstaan
Onze linker hersenhelft blijkt dominant voor de verwerking van taal. Ook andere zogeheten hogere functies, zoals die een rol spelen bij het geheugen, leren, perceptie, ruimtelijke waarneming, aandacht, complexe motorische vaardigheden en het verwerken van emoties, gebeurt meer aan de ene kant van de hersenen dan aan de andere kant. Door deze zogeheten lateralisatie van deze verwerking is ook ons rechter oor beter in het verstaan van spraak dan het linker (lees meer).
Houden evenwicht complex proces
De afgelopen jaren is er aardig wat onderzoek gedaan dat laat zien dat ons gehoor bijdraagt aan het houden van evenwicht. De meeste studies lijken erop te wijzen dat de rechter hersenhelft een belangrijkere rol speelt bij ons evenwicht dan de linker. Toch blijkt ook de linker hersenhelft een rol te spelen bij de regulering van onze lichaamshouding. Het houden van ons evenwicht blijkt al met al een complex proces te zijn, waar zowel de linker- als rechterhersenhelft een rol bij speelt. Tot op heden was er nog geen onderzoek gedaan naar de bijdrage van het linker- en rechteroor op het bewaren van ons evenwicht.
Gehoor draagt bij het houden van balans
De informatie die via ons gehoor binnenkomt, de zogenaamde auditieve informatie, wordt in onze hersenen samengevoegd met de informatie die we binnen krijgen via onze ogen, ons evenwichtssysteem en onze tastzin. Geluiden blijken structuur aan onze omgeving te geven en zo ook bij te dragen aan ons evenwicht. Wanneer ons gezichtsvermogen minder goed werkt, gaat ons gehoor extra bijdragen aan het behouden van evenwicht. Bij valincidenten blijken artsen vooral geneigd te zijn de oorzaak te zoeken in een verminderd gezichtsvermogen, neuropathie in voeten en in gewrichtsproblemen. Problemen met het horen worden daarbij veelal overgeslagen.
Gehoorverlies zorgt voor grotere kans op vallen
Uit onderzoek is gebleken dat met iedere 10 decibel achteruitgang van het gehoor de kans op vallen met 1,4 toeneemt. Dat geldt niet alleen bij ouderen. Ook bij slechthorende jongeren is een verminderd evenwicht gevonden. Omdat zowel horen als verstaan extra aandacht vragen van onze hersenen bij slechthorendheid, kan dit een negatief effect hebben op het in balans houden van het lichaam. Daar is dan minder capaciteit in de hersenen voor over.
Verband tussen gehoorverlies en evenwichtsproblemen
Het onderzoek van de Israëlische wetenschappers laat zien dat het rechter oor meer bijdraagt aan het evenwicht dan het linker. Ook komt uit het onderzoek een verband naar voren tussen het gehoorverlies bij de frequenties van 500, 1000 en 2000 Hz en evenwichtsproblemen (zie toonaudiogram). Bijzonder genoeg vonden de onderzoekers geen verband tussen de gevonden problemen met de balans en de gehoordrempel bij 4000 Hz. Dat is juist de frequentie waar een vermindering van het gehoor te zien is bij het ouder worden. Volgens de onderzoekers kan dit erop duiden dat het verband tussen het gehoor en evenwicht niet door leeftijdsgebonden gehoorverlies wordt veroorzaakt.
Veel valincidenten
In Nederland komen per dag zo’n 13 mensen ten val. De afgelopen tien jaar is het aantal 65-plussers dat na een val op de spoedeisende eerste hulp belandt met 40 procent gestegen. Dat blijkt uit cijfers van VeiligheidNL. De stijging is vooral zichtbaar bij thuiswonende ouderen vanaf 70 jaar. Letsel aan hoofd en hersenen en heup- en polsfracturen doen zich het meest voor. Dit zorgt op zijn beurt weer voor aanzienlijke kosten in de gezondheidszorg. Maar liefst één op drie ouderen komt na een bezoek aan de spoedeisende hulp terecht in het ziekenhuis. Het vroegtijdig onderkennen van evenwichtsproblemen en het inzetten op interventies om vallen te voorkomen, kan voor minder grote impact ervan zorgen.
Aanwijzingen dat hoortoestellen evenwicht verbeteren
Onderzoeken die zijn gedaan naar het effect van hoortoestellen op het houden van balans, lijk erop te wijzen dat het evenwichtsgevoel door compensatie van het gehoorverlies verbetert (lees meer). Op grond van de onderzoeken die tot op heden zijn gedaan is het echter nog niet mogelijk daar stellige conclusies over te trekken. Daarvoor is nog nader onderzoek nodig.
Bron onderzoek: Putter-Katz, H., Horev, N., Yaakobi, E. et al. The significance of right ear auditory processing to balance. Sci Rep 12, 19796 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-24020-z
