Rapport Zorginstituut Nederland: Slechthorenden krijgen niet de zorg die zij nodig hebben

Haalbaarheidsanalyse ontbreekt volgens de audiciensbranche waardoor de rapportage van beperkte waarde is

Het Zorginstituut Nederland (ZiN) kwam afgelopen maand uit met het rapport ‘Verbetersignalement Perceptieve Slechthorendheid bij volwassenen’. Uit het rapport blijkt dat slechthorenden volgens het instituut op dit moment niet de zorg krijgen die zij nodig hebben om optimaal te functioneren in de maatschappij. Het instituut ziet flink wat knelpunten en verbetermogelijkheden voor de zorg aan slechthorenden. In de begeleidende brief aan de minister van Volksgezondheid maant het instituut branchepartijen tot actie. Vanuit de audiciensbranche is op het rapport gereageerd. De branche onderschrijft een deel van de verbetervoorstellen en geeft aan graag in actie te komen. Het rapport mist volgens de audiciens echter een gedegen haalbaarheidsanalyse. Hierdoor is het rapport volgens hen van beperkte waarde voor de praktijk en het zal het niet tot beoogde verbeteringen en oplossingen leiden.

Knelpunten in de hoorzorg volgens het Zorginstituut Nederland

Zorginstituut Nederland brengt in het uitgebreide rapport flink wat knelpunten naar voren. Het instituut wijst in het rapport ondermeer op de volgende punten:

1. slechthorenden krijgen niet altijd een communicatietraining of psychosociale hulpverlening aangeboden, terwijl daar winst mee is te behalen;
2. audiciens besteden te weinig tijd aan het goed instellen van het hoortoestel;
3. evaluatie van de hoortoestelinstellingen worden niet strikt gevolgd in de praktijk. Hierdoor zou een deel van de slechthorende met een hoortoestel rondlopen met een niet-optimale instelling;
4. de nazorg bij het ene bedrijf blijkt beter te zijn dan bij het andere;
5. de proefperiode is vaak korter dan de 8 weken zoals die wel genoemd wordt in het Hoorprotocol. In een vijfde van de tijd is deze korter dan 4 weken;
6. de hoortoestellendatabase is niet up to date en niet toegankelijk voor slechthorenden;
7. de criteria voor het opnemen en het indelen van hoortoestellen in de hoortoestellendatabase zijn niet herzien sinds de invoering van het hoorprotocol tien jaar geleden. Dit is wel nodig;
8. onduidelijk is in hoeverre de BRIDGE-tool wordt gebruikt in de praktijk. Met deze tool kan de audicien op systematische wijze bepalen welke categorie hoortoestel past bij de behoefte van een slechthorende;
9. er is onduidelijkheid over de beperkingen in het assortiment aan hoortoestellen bij audicien;
10. de voorlichting door audiciens over de meerwaarde en beperkingen van hoortoestellen laat te wensen over;
11. de procedure voor de extra zorgvraag is niet duidelijk;
12. de coördinerende rol van de huisarts ontbreekt. De huisarts kan bijdragen aan integrale hoorzorg;
13. ook de terugkoppeling van de audicien aan de huisarts ontbreekt waardoor doorverwijzing voor psychosociale begeleiding en communicatietraining elders niet plaatsvindt.

ZiN doet voorstellen tot verbeteringen in rapport

De verbeteringen die het ZiN voorstelt focussen zich op drie thema’s:

1. Meer integrale en persoonsgerichte hoorzorg. Dit kan volgens het ZiN bereikt worden door een multidisciplaire zorgstandaard. Dit houdt in dat de slechthorende in overleg zorg krijgt van zorgaanbieders vanuit meerdere disciplines. Denk aan de huisarts, het audiologisch centrum, de audicien, de logopedist, de GGMD, de bedrijfsgeneeskundige dienst, de huisartsenpraktijk (huisarts – praktijkondersteuner), de GGZ en maatschappelijk werk. Zij leveren daarbij zorg die met elkaar samenhangt. De zorg vanuit de huisarts is daar dus onderdeel van. Ook is daarbij volgens het ZiN uitwisseling van informatie tussen audiciens- en huisartsenpraktijk nodig.
2. Verbeteren van de hoorhulpmiddelenzorg. Er zouden volgens ZiN betere afspraken moet komen over het proces rondom de aanschaf, het instellen, evalueren en de nazorg van hoortoestellen. Op die manier kunnen slechthorenden die zijn aangewezen op verzekerde zorg een geschikt hoortoestel kunnen vinden binnen de basisverzekering en daarnaast ook de bijbehorende zorg en nazorg kunnen krijgen.
3. Verbeteren van de voorlichting. ZiN vindt dat slechthorenden betere voorlichting moeten krijgen over de hoorzorg die zij nodig hebben. Op die manier kunnen zij goed geïnformeerde keuzes maken en zelf actiever om hulp vragen.

Vervolgstappen voor partijen in de hoorzorg

Het ZiN heeft een verbetersignalement gemaakt. Daarin staat een aanpak beschreven hoe alle partijen binnen de hoorzorg in 2024 en 2025 aan de slag gaan met meer dan 20 door het instituut opgestelde verbeteracties. Het realiseren van verbeteringen is volgens het ZiN aan de partijen in de zorg. Volgens het ZiN hebben de betrokken partijen in een reactie aangegeven dat zij de verbetermogelijkheden op hoofdlijnen onderschrijven. Het merendeel van de partijen hebben een toezegging gedaan een bijdrage aan de verbeteringen te gaan leveren. Dat zal veelal via bestaande initiatieven verlopen. Het ZiN geeft aan dat het instituut bij het vervolgtraject vooral een monitorende rol zal hebben.

Reactie vanuit de audiciensbranche

Vanuit de audiciensbranche is op het rapport ‘Verbetersignalement Perceptieve Slechthorendheid bij volwassenen’ van het Zorginstituut Nederland gereageerd (lees hier de volledige reactie). De branche onderschrijft een deel van de 20 verbetervoorstellen en geeft ook aan graag in actie te komen. Het rapport met volgens de brancheorganisaties op het oog goede adviezen, mist echter een gedegen haalbaarheidsanalyse. Hierdoor vinden de audiciens het rapport van beperkte waarde voor de praktijk en het zal het niet tot beoogde verbeteringen en oplossingen leiden. Zij zien daar voor zowel de patiënt als voor zichzelf een groot risico in. De hoorbranche kampt op dit moment namelijk met arbeidstekorten, een groeiende tariefdruk en een toename van het aantal zorg- en administratieve taken voor de audicien. Zonder haalbaarheidsanalyse is de rapportage van het ZiN volgens de brancheorganisaties in de praktijk van beperkte waarde en zal het niet tot de beoogde oplossingen leiden.

Voor meer informatie over het rapport ‘Verbetersignalement Perceptieve Slechthorendheid bij volwassenen’ van het Zorginstituut Nederland klik hier