Paul Valk NVAB: “Client moet maar afwachten of hij in 2013 nog wel het hoortoestel van zijn keuze krijgt.”
Paul Valk NVAB
Op vrijdag 14 december jongstleden was Paul Valk voorzitter van de Nederlandse vereniging van audiciensbedrijven (NVAB) te horen op BNR Nieuwsradio.
De verkopen van hoortoestellen zijn in 2011 explosief toegenomen zo liet hij weten. Er zullen waarschijnlijk in 2012 maar liefst 270.000 hoortoestellen worden verkocht. Dat is een stijging van 16% ten opzichte van 2011. Dit terwijl de afgelopen jaren de hoortoestellenmarkt met slechts 8% steeg. Het zwaartepunt van de stijging lag aldus Paul Valk in de laatste drie maanden met oktober als topmaand met een stijging van 77% ten opzichte van vorig jaar.
Onzekerheid regelgeving doet hoortoestelverkoop stijgen
Paul Valk gaf in het BNR radioprogramma aan dat de onzekerheid over de nieuwe regelgeving de oorzaak is van de stijging. Volgend jaar betalen slechthorenden 25% van de prijs van het hoortoestel zelf. Nu krijgen slechthorenden een vaste vergoeding van ongeveer 500 euro. Veel slechthorenden kopen nu nog snel een hoortoestel dat binnen de vergoeding valt, waardoor zij zelf helemaal niets hoeven bij te betalen. Volgend jaar zullen deze zogeheten nul-euro toestellen niet meer bestaan.
Slechthorenden die volgend jaar voor een duurder toestel kiezen lijken op het eerste gezicht gunstiger uit te zijn. Toch zijn er zorgen bij cliënten. Volgens Paul Valk zijn cliënten bang dat zij in 2013 niet meer het hoortoestel van hun keuze kunnen krijgen.
Inkoopbeleid zorgverzekeraars gaat ten koste van keuzevrijheid
De zorg van cliënten dat zij volgend jaar niet meer het hoortoestel van hun keuze krijgen is zeker niet ongegrond. Door het inkoopbeleid van zorgverzekeraars zal met grote zekerheid de keuzevrijheid van hoortoestellen sterk achteruitgaan.
Keuzevrijheid per categorie beperkt
Binnen het nieuwe systeem dat met vijf categorieën werkt zullen naar verwachting van de werkgroep die zich met de indeling bezig houdt, ruim 500 toestellen verkrijgbaar zijn. Audiciens zullen echter door de veel lagere vergoeding die zij krijgen van de zorgverzekeraars, zelf genoodzaakt zijn selectiever te gaan inkopen om het hoofd boven water te houden. Hierdoor zal de keuzevrijheid per categorie waar de slechthorende aan wordt toegewezen sterk beperkt worden, wellicht tot maximaal vijf. In het ongunstigste geval zijn audiciensbedrijven genoodzaakt de selecteren op prijs binnen een categorie in plaats van op kwaliteit. De slechthorende cliënt zal binnen het nieuwe systeem zo waarschijnlijk niet de kwalitatief betere toestellen krijgen aangeboden.
Top hoortoestellen niet in nieuwe systeem
Ook is te verwachten dat de top hoortoestellen binnen het pakket van de zorgverzekeraar niet meer beschikbaar zijn. Audiciens kunnen het zich bedrijfsmatig niet permitteren dergelijke toestellen te leveren omdat de inkoopprijs te dicht op of zelfs boven die van de vergoeding ligt. Fabrikanten zullen om deze zelfde reden hun zogeheten high-end toestellen met grote zekerheid niet aanmelden in het nieuwe systeem.
Niet bijbetalen voor beter toestel
Ook mogen slechthorenden in 2013 niet meer bijbetalen voor een beter en duurder toestel dat in een hogere categorie ligt. Slechthorenden krijgen een hoortoestel dat adequaat is in de meest gebruikelijke dagelijkse situaties en niet meer dan dat. Willen slechthorenden een geavanceerder toestel, waarmee ze ook in moeilijkere wellicht minder vaak voorkomende situaties uit de voeten kunnen, dan hebben ze niet meer de keuzevrijheid zelf bij te betalen.
Hiaat in protocol
Het protocol zorgt dat op grond van audiometrsiche gegevens en een vragenlijst de cliënt wordt ingedeeld in een categorie. Een van de hiaten in het protocol is dat er alleen gekeken wordt naar de beperkingen in het hier en nu. Vaak hebben slechthorenden zich teruggetrokken uit het sociale leven en gaan niet meer naar theaters of lezingen omdat ze slechthorend zijn. Met het protocol wordt op dit moment onvoldoende in kaart gebracht hoe de situatie was en welke doelstellingen de cliënt heeft. Beperkingen in het heden zeggen weinig over welk leven de slechthorende wil leiden in de toekomst.
Vrees slechthorenden reëel
Slechthorenden vrezen terecht dat zij in 2013 niet meer het hoortoestel kunnen krijgen dat zij willen. De nieuwe regeling leek in eerste instantie zo gunstig uit te pakken voor slechthorenden. Zij zouden slechts 25% moeten bijbetalen voor hun toestel. Doordat de invoering van de nieuwe regeling van functiegerichte aanspraak samengaat met een forse bezuinigingsmaatregel zal de invoering ervan tegelijkertijd tot een veel geringere keuzevrijheid leiden voor de slechthorende cliënt: er zullen een beperkt aantal toestellen per categorie aanwezig zijn, slechthorenden mogen niet meer bijbetalen en duurdere en betere high end toestellen zullen niet beschikbaar zijn binnen het zorgpakket. Ook het zogeheten nul-euro hoortoestel waarvoor nu een groot aantal slechthorenden nog snel naar de winkel gaat, komt te vervallen.
Daarnaast zal de kwaliteit van de aanpassing in het geding komen. Audiciens krijgen een veel lagere vergoeding dan voorheen en moeten daarnaast meer werkzaamheden en service bieden dan in het verleden (triage, reparaties en nazorg zitten in de prijs). Om een bedrijf rendabel te laten draaien zal er veel minder tijd zijn voor een goede intake, uittesten van hoortoestellen en de fijnafstelling ervan. Het nieuwe protocol waarmee slechthorenden volledig automatisch worden ingedeeld in een categorie, staat nog in de kinderschoenen en moet zich in de praktijk nog gaan bewijzen. Het kan dus goed zijn dat slechthorenden door het systeem in een verkeerde categorie worden ingedeeld en een verkeerde categorie hoortoestel krijgen toegewezen. Het is in dat geval aan het audiciensbedrijf hierover aan de bel te trekken bij de zorgverzekeraar. Helaas worden audiciensbedrijven daar niet toe gestimuleerd door alle zorgverzekeraars. Bij een aantal verzekeraars krijgen audiciensbedrijven namelijk een en dezelfde prijs voor de eerste drie categorieën hoortoestellen. Hoe hoger de categorie die wordt verkocht, hoe ongunstiger het is voor het audiciensbedrijf. Hiermee wordt gestuurd op prijs en niet op kwaliteit.
Sommige zorgverzekeraars contracteren ook selectief. Een van de zorgverzekeraars heeft aangegeven slechts met drie ketenbedrijven een contract af te willen sluiten. Audiciens die geen contract hebben en binnen het verzorgingsgebied vallen van deze zorgverzekeraars moeten wellicht hun deuren sluiten. Paul Valk hierover in BNR-nieuwsradio: “Een aantal bedrijven gaat failliet door selectieve inkoopbeleid door de zorgverzekeraars. Het is moeilijk om hier op in te spelen”.
Door het selectieve contracteren zullen veel slechthorenden straks niet meer terecht kunnen bij de audicien van hun keuze. Doordat ook de grotere ketenbedrijven efficiënter moeten gaan werken zullen ook daar winkels gaan sluiten. Dit gaat ten koste van de bereikbaarheid.
Het nieuwe systeem geeft dus veel reden tot zorg en zal naar alle waarschijnlijkheid tot een nieuwe markt leiden. Aan de ene kant zal er een ‘ziekenfondsmarkt’ ontstaan waarin de slechthorende en audicien in het keurslijf lopen van de verzekeraar met beperkte keuzevrijheid en gereduceerde kwaliteit van en tijd voor hoorzorg. Aan de andere kant zal er een private markt ontstaan waar de audicien tijd voor goede hoorzorg heeft, de klant een grote keuzevrijheid biedt en goed onderbouwd advies geeft. Een private markt die dan ook echt meerwaarde en kwaliteit moet gaan laten zien. Waarbij ook een goede inventarisatie van problemen en doelstellingen van de slechthorende cliënt plaatsvindt en waarbij de hoorzorg zodanig voorop staat, dat er geen wijzende vinger meer kan komen van programma’s zoals Radar en Kassa.
Klik hier voor het interview met Paul Valk NVAB op BNR-nieuwsradio
