Een nieuwe studie laat zien dat online cognitieve gedragstherapie niet alleen de ervaren last van tinnitus vermindert, maar ook daadwerkelijk het waargenomen tinnitusgeluid zelf verandert. Deze bevindingen sluiten aan bij eerder onderzoek naar de effectiviteit van eHealth-interventies, zoals de Sus Tinnitus-cursus, en geven nieuw inzicht in hoe psychologische behandeling mogelijk de verwerking van tinnitus in het brein beïnvloedt.
| Onderzoek
Nieuwe studie onderzoekt veranderingen in geluidservaring bij online therapie
Een in de VS uitgevoerd onderzoek, onder leiding van een internationaal team van wetenschappers, waaronder dr. Vinaya Manchaiah (University of Colorado School of Medicine) en dr. David Maidment (East Tennessee State University), is onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Clinical Practice. Hierin werd onderzocht of zogeheten internet-based cognitieve gedragstherapie (ICBT) niet alleen de psychische belasting van tinnitus vermindert, maar ook invloed heeft op hoe de deelnemer het tinnitusgeluid zelf ervaart. Tot nu toe richtten de meeste studies zich op het verlichten van klachten zoals stress, angst en slaapproblemen. Deze studie keek verder: is het tinnitusgeluid na behandeling bijvoorbeeld zachter, minder complex of minder storend?
Nieuw meetinstrument voor tinnitusgeluid
Om dit te meten gebruikten de onderzoekers een nieuwe vragenlijst: de Tinnitus Qualities and Impact Questionnaire (TQIQ). Hiermee werd onderzocht of deelnemers veranderingen merkten in kenmerken als luidheid, toonhoogte, complexiteit en mate van hinder van het geluid. Wat bleek: bij 38% van de deelnemers was sprake van een klinisch relevante verbetering van het tinnitusgeluid, tegenover slechts 9% in de controlegroep.
Belangrijkste bevindingen uit het onderzoek
- Deelnemers aan de ICBT hadden een significante afname in tinnituslast, angst, depressie en slaapproblemen.
- Ook het waargenomen tinnitusgeluid zelf verandert bij een groot deel van de deelnemers.
- De effecten traden vooral op bij mensen die bij aanvang matige of ernstige tinnitusgeluiden rapporteerden.
- De resultaten suggereren dat de beleving van het tinnitusgeluid beïnvloedbaar is via psychologische interventie.
Mogelijke verklaringen voor de verandering
Volgens de onderzoekers zijn er twee mogelijke verklaringen. Ten eerste kan ICBT het tinnitusgeluid in het brein zelf veranderen, omdat tinnitus wordt onderhouden door centrale auditieve en emotionele processen. Ten tweede leren deelnemers tijdens de therapie om hun aandacht te verschuiven en betekenis te veranderen: hierdoor wordt het geluid minder opgemerkt of minder storend, zelfs als het objectief niet verandert.
Aanvulling op eerdere resultaten Sus Tinnitus
Deze nieuwe bevindingen vormen een waardevolle aanvulling op eerder onderzoek naar de door Roel van Gorkum ontwikkelde Sus Tinnitus-cursus, waarover Hoorzaken in maart berichtte (lees meer). Uit dat onderzoek bleek dat 74,6% van de deelnemers een klinisch relevante vermindering van tinnituslast ervoer. Vooral patiënten met een kortere duur van klachten profiteerden het meest.
Waar de Sus Tinnitus-studie zich richtte op de tinnituslast (gemeten met de Tinnitus Functional Index), gaat dit nieuwe onderzoek een stap verder door te meten wat er verandert in de geluidservaring zelf. Samen maken beide studies duidelijk dat online tinnitustherapie niet alleen het psychisch lijden vermindert, maar mogelijk ook invloed heeft op hoe tinnitus in het brein wordt waargenomen.
Ook andere online tinnituscursus beschikbaar
Naast de Sus Tinnitus-cursus bestaat ook de online module EHBOorsuizen van Therapieland. Deze is ontwikkeld door klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar en gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Ook deze cursus biedt psycho-educatie en oefeningen en is zelfstandig te volgen. Het volgen ervan kan eventueel met begeleiding van een behandelaar of naaste.
Voordelen van online therapie
Online tinnitustherapie, zoals aangeboden door Sus Tinnitus en EHBOorsuizen, biedt diverse voordelen: het is laagdrempelig, direct toegankelijk, tijds- en plaats-onafhankelijk en vaak goedkoper dan reguliere zorg. Voor mensen die de stap naar een psycholoog te groot vinden, liever zelfstandig of in hun eigen tempo werken, kan dit een uitkomst zijn.
Conclusie onderzoek naar online tinnitustherapie
Psychologische behandeling via internet lijkt niet alleen de emotionele last van tinnitus te verlichten, maar ook invloed te hebben op hoe het geluid zelf wordt waargenomen. De nieuwe inzichten onderstrepen het belang van goed onderbouwde en toegankelijke online therapieën. Voor sommige patiënten volstaat zelfhulp, voor anderen is persoonlijke begeleiding via audiologische centra, GGZ-instellingen of de GGMD essentieel. Online en offline behandelvormen kunnen elkaar hierin goed aanvullen.
Bron:
Manchaiah, V. et al. (2025). Changes in Perceived Tinnitus Sound Qualities Following Internet-Based Cognitive Behavioral Therapy for Tinnitus. Clin. Pract. 2025, 15(4), 69. https://doi.org/10.3390/clinpract15040069
