Onderzoekers van de Universiteit van Michigan hebben een nieuwe behandeling voor tinnitus ontwikkeld. Bij de experimentele behandeling wordt een apparaat gebruikt dat zowel via stimulatie van het oor als de huid de luidheid van tinnitus vermindert. De resultaten van het onderzoek naar de nieuwe behandeling voor tinnitus zijn bemoedigend. Een belangrijke beperking van het onderzoek is dat de behandeling tot op heden alleen is uitgetest bij mensen met een zogeheten somatische tinnitus. Nader onderzoek is nodig om te zien of de behandeling even succesvol is bij andere groepen patiënten met tinnitus.
Update: in oktober 2020 is er een nieuw onderzoek gepubliceerd naar een soortgelijke behandeling met een andere aanpak: elektrische stimulatie van de tong en geluid via de oren.
Uit de pas
Tot op heden is er geen ‘genezing’ van tinnitus met medicatie, geluidstherapie of andere ingrepen mogelijk. Wel is het mogelijk om door middel van cognitieve gedragstherapie er veel beter mee om te gaan. Tinnitus moet gezien worden als een symptoom van een aandoening en niet als een ziekte. Als de achterliggende oorzaak is weg te nemen, kan ook de tinnitus verdwijnen. De nieuwe therapie voor tinnitus richt zich op de aanpak van het uit de pas lopen van zenuwgeleiding langs de gehoorbaan. Dat uit de paslopen hoeft natuurlijk niet bij iedereen de oorzaak te zijn van de tinnitus.
Oorzaak tinnitus niet alleen door gehoorschade
Al wordt tinnitus in het algemeen in verband gebracht met een te grote blootstelling aan geluid of aan slechthorendheid, toch zijn er flink wat patienten met tinnitus die een normaal audiogram hebben. Twaalf procent van de mensen met tinnitus geeft aan dat er een gebeurtenis aan vooraf is gegaan zoals het trekken van een kies of hoofd- en nekletsel. Ook zijn er mensen die aangeven dat zij dit door langdurige stress of psychische problematiek hebben gekregen. Dit laat zien dat neurale activiteit in het auditieve systeem ook door andere oorzaken dan gehoorproblemen kan worden veroorzaakt (lees meer).
De onderzoekers geven in hun artikel aan dat bij 60 tot 80% van de mensen die last hebben van tinnitus een zogeheten somatosensorische component een rol speelt. Zij kunnen door bijvoorbeeld hun hoofd of nek te bewegen of door druk op hun nek of hoofd uit te oefenen de luidheid of toonhoogte van hun tinnitus beïnvloeden.
Oorzaak tinnitus ligt in neurale ontregeling langs gehoorbaan
De onderzoekers veronderstelden bij de opzet van hun onderzoek dat tinnitus wordt veroorzaakt door ontregeling van de neurale synchroniciteit langs de gehoorbaan, die begint bij de dorsale cochleaire nucleus. De dorsale cochleaire nucleus is het eerste knooppunt waar sensorische integratie plaatsvindt van informatie uit meerdere gebieden (bijvoorbeeld informatie afkomstig van de gehoorzenuw, auditieve cortex, ganglion trigeminale en -cervikale en de dorsale kolom).
Vergrote activiteit in ‘fusiform’ cellen
Bij zowel dieren als bij mensen met tinnitus ontstaat er volgens de onderzoekers een vergrote activiteit in de zogeheten ‘fusiform’ cellen op een wijze zoals dat ook gebeurt bij de aanwezigheid van een echt geluid. De signalen die daar worden gegenereerd worden doorgegeven naar het deel van de hersenen waar geluid wordt verwerkt en worden vervolgens daar ook als geluid aangemerkt. Dit terwijl er geen geluid in de omgeving aanwezig is. Deze waarneming van geluiden die niet in de buitenwereld aanwezig zijn, wordt tinnitus genoemd.
Deze aan tinnitus gerelateerde veranderingen in neurale activiteit kunnen zich voordoen bij gehoorschade maar ook in de afwezigheid ervan.
Resultaten nieuwe behandeling voor tinnitus bij cavia’s en mensen positief
De onderzoekers hebben bij cavia’s laten zien dat door het stimuleren van zowel het oor met geluid als de huid in de nek met geringe elektriciteit (bimodale stimulatie), op lange termijn de vuurfrequentie van de fusiform cellen verandert. Daarvoor zijn ze wel eerst op zoek gegaan naar de intervallen tussen beide stimuli die het beste resultaat gaven.
In het onderzoek bij mensen kreeg de ene helft behandeling (geluid- en huidstimulatie) van vier weken, terwijl de andere groep alleen geluidssimulatie kreeg. Na een pauze van een maand ondergingen de groepen juist de andere behandeling. De deelnemers kregen het apparaat mee naar huis en keerden wekelijks terug naar het laboratorium om ze te monitoren en een tinnitus assessment af te nemen. De deelnemers moesten bij elk bezoek de luidheid van hun tinnitus matchen met een extern geluid. Daar werd de TinnTester software voor gebruikt.
De indringendheid van het geluid werd gemeten met de Tinnitus Functional Index (TFI).
Mensen die de behandeling met zowel geluid als huidstimulatie kregen gaven aan dat hun symptomen verbeterden en dat zij een betere kwaliteit van leven ondervonden. Ook gaven sommigen aan dat zij het geluid minder irritant vonden en het ook makkelijker te negeren was. De verminderde luidheid van de tinnitus correleerde aan de TFI subscores met betrekking tot ‘gevoel van controle’, ‘indringendheid’, ‘cognitie’ en ‘slaap’. Hieruit bleek dat de bimodule behandeling (geluid- en huidstimulatie) psychologische voordelen geeft.
Bij de groep die in eerste instantie alleen werd onderworpen aan stimulering met geluid (unimodale) stimulering was geen positief effect te vinden. Dat is in lijn met eerdere onderzoeksbevindingen waaruit is gebleken dat geluidstherapie alléén niet werkt.
Somatische tinnitus
De onderzoekers kozen voor hun onderzoek alleen patienten uit met een zogeheten somatische tinnitus. Somatische tinnitus is een conditie waar het sensorische systeem van het lichaam tinnitus kan veroorzaken, verergeren of beïnvloeden (bijvoorbeeld luidheid, toonhoogte of soort geluid). Somatische signalen zijn sensorische signalen die worden gegenereerd door de sensoren die de positie van spieren doorgeven vanuit het gezicht, de nek, het hoofd, het kaakgewricht, de armen en de tong. Soms kan ook de positie van de ogen verandering in tinnitus teweeg brengen.
Meer onderzoek nodig naar nieuwe behandeling tinnitus
Of de nieuwe behandeling voor tinnitus waarbij zowel het oor wordt gestimuleerd met geluid als de huid met elektrische signalen ook werkt bij andere groepen patienten met tinnitus is nog onduidelijk. Daarvoor is nader onderzoek nodig. De onderzoekers lijken een theoretisch goed onderbouwd model te hebben dat kloppend bleek bij testen op levende cavia’s en dat hoopgevend is voor de toekomst.
Update: in oktober 2020 is er uitgebreide studie verschenen naar wederom een nieuwe behandeling voor tinnitus. Het onderzoek werd gedaan naar het door Neurmod op de markt gebrachte Lenire apparaat dat gebruik maakt van elektrische stimulatie van de tong enerzijds en geluiden aan de oren anderzijds. De onderzoeksresultaten zijn positief, maar het onderzoek kent ook zijn beperkingen: er was geen controlegroep om het placebo-effect goed uit te sluiten en ook werden grote groepen tinnituspatiënten uitgesloten (lees meer).
Lees ook:
Lenire tinnitus toestel van Neuromod lijkt lijdenslast bij tinnitus te verlagen
Even wat kanttekeningen bij dit onderzoek: het betreft nog een kleine groep patienten met een specifiek soort tinnitus. De methode is alleen uitgeprobeerd bij 20 mensen bij wie de tinnitus verandert bij het bewegen of aanspannen van nek- of kaakspieren. Daarvan weten we dat ze ook baat hebben bij gerichte orofaciale fysiotherapie (zie bijvoorbeeld http://www.tentwente.nl/tent/fysiotherapeut.html).
Het effect dat in het hier genoemde onderzoek is vastgesteld was niet heel groot: ongeveer 10 punten op een schaal van 100, en het was tijdelijk: na het stoppen van de behandeling kwam de tinnitus weer ongeveer terug naar het oude niveau.
Kortom, dit is een interessante ontwikkeling die we in de audiologische centra blijven volgen, het maakt duidelijk dat het van belang is samen te werken met gespecialiseerde orofaciale fysiotherapeuten bij dit type tinnitus, maar op dit moment is het nog te vroeg om dit te gaan inzetten. Daarvoor moet de behandeling dus eerst nog verder worden doorontwikkeld en blijvend effect aangetoond kunnen worden.
Peter van Hengel, audioloog AC Twente en Apeldoorn, onderdeel van Pento
Eens Peter, dat het nog te vroeg is om in te zetten. Zeker als er voor deze specifieke groep een (even goed of beter? Is daar onderzoek naar gedaan?) alternatief is.
Als ik kijk naar de resultaten lees ik ook het volgende: “The mean TFI scores across the different study periods were significantly improved (that is, reduced relative to baseline, indicating a diminished impact on daily life with mean reductions of 7.51 and 6.71 points, respectively. Eleven participants noted subjective changes in volume, pitch, or quality that resulted in their tinnitus becoming less “harsh” or “piercing” and more “mellow.” Even participants who did not experience a complete elimination of their tinnitus reported anecdotally that their tinnitus was noticeably less obtrusive and easier to ignore. Ten of the 20 subjects had a clinically significant reduction of at least 13 points in their TFI scores during active treatment, which is considered clinically meaningful for this questionnaire.
Daarnaast dat:”Improvements in TFI scores were sustained beyond the active treatment and into the washout period” en “Furthermore, reductions in tinnitus loudnesscorrelated with TFI subscores regarding sense of control, intrusiveness, cognition, and sleep, suggesting that tinnitus loudness reduction during bimodal treatment conferred psychological benefits that outlasted the treatment.” Daar begrijp ik uit dat de effecten ook na de behandeling stand houden. Of interpreteer ik de resultaten dan verkeerd? Rene
Voor zover mij bekend is er inderdaad goed onderzoek gedaan naar de effecten van orofaciale fysiotherapie bij ‘somatische’ tinnitus, maar ik moet je op dit moment de referenties schuldig blijven. De fysiotherapeut van het TENT (http://www.tentwente.nl/tent/fysiotherapeut.html) kan die vast aanleveren.
Wat betreft de resultaten die je noemt, de beschrijving is een beetje tegenstrijdig. Er wordt een effect genoemd van gemiddeld ongeveer 7 punten (7.51 en 6.71), waarvan wordt beweerd ‘indicating diminished impact on daily life’, maar een stukje verderop staat duidelijk dat internationaal is afgesproken dat pas bij 13 punten verschil het effect klinisch relevant genoemd mag worden.
Anecdotal evidence is geen evidence, hoe graag we dat ook af en toe zouden willen. We hebben de regels voor wat wel en niet een significant, klinisch relevant effect genoemd mag worden niet voor niets. Voor heel veel therapien is anecdotal evidence, maar blijkt bij gedegen, placebo-gecontroleerd, dubbel-blind onderzoek dat dit niet stand houdt.
Uit de omschrijving die je geeft lijkt het er inderdaad op dat de effecten blijvend zijn, maar als ik naar de figuren in het artikel kijk zie ik iets anders. Misschien is het een kwestie van interpretatie, maar we kunnen op zijn minst concluderen dat de lange-termijn-effecten nog niet duidelijk zijn.
…
Inmiddels heb ik de fysiotherapeut van het TENT bereikt en hij gaat even op zoek, maar wijst op de link https://www.psychfysio.nl/voorspellers-voor-succesvolle-fysiotherapie-bij-tinnitus/
Ik ben benieuwd naar de resultaten. De link is interessant. Mooi dat in Twente en in de Achterhoek de handen zo goed in elkaar zijn geslagen en dat dat tot een samenwerkingsverband heeft geleid tussen KNO-artsen, het audiologisch centrum, Medische psychologie en fysiotherapie. Top!
Inmiddels heb ik via de fysiotyherapeut een review-artikel gekregen over verschillende fysiotherapeutische behandelmethoden bij tinnitus. Daaruit blijkt dat “cervical spine treatment” waaronder manipualtie, oefeningen en triggerpoint behandeling significant positieve effecten hebben op ‘somatische tinnitus’. In specifieke gevallen leverde ook manipulatie van het temporomandibulaire gewricht verbetering op. In Nederland worden deze behandeling aangeboden door – gespecialiseerde – CRAFTA-therapeuten. Voor meer informatie verwijs ik nogmaals naar de fysiotherapeut van het TENT-netwerk.
Dank je wel Peter voor het uitzoeken. Ik heb je reactie gedeeld via sociale media om aan de positieve effecten van deze behandeling bij somatische tinnitus meer bekendheid te geven
Ik wil wel graag test persoon zijn…
Ik vind dit heel erg belangrijk.Met tinnitus in een erge graad leef ik nu al
40 jaar,waarbij ik mij vaak afzonder en niet deelneem aan gesprekken of
conversaties.
Beste Peter en Rene,
Dus te vroeg is om te juichen, wel om verder te kijken.
Als ik het goed begrijp is tinnitus een gevolg is van over-compensatie van neuronen die normaal specifieke frequenties en/of amplitudes doorgeven, en omdat ze op een knooppunt zitten waar ook input van niet-auditieve neuronen binnenkomt, deze niet-auditieve input wel als audio verwerkt wordt.
Het doet me denken aan dat als je zachtjes op je oog drukt in het donker, je licht ziet, terwijl er geen licht is. De druk op de oogbal wordt door de neuronen ten onrechte als licht geidentificeerd. Niet helemaal vergelijkbaar, omdat het nog in het zintuig zelf gebeurt, niet zoals bij tinnitus, in de weg tussen zintuig en hersenen. En… het verdwijnt snel weer.
Je zou die permanente overstimulatie willen remmen door te zorgen dat er weer auditieve input komt, zodat er geen overcompensatie meer wordt getriggerd, via een
“bypass” die zorgt dat de ontbrekende frequenties alsnog worden doorgegeven op dat knooppunt. Resultaat is dan dubbel: de frequenties zijn weer normaal hoorbaar en de tinnitus is weg.
Wat vind u als deskundige van mijn gedachtegang? Groet, Matthijs
Beste allen,
Is er al enig zicht op een mogelijke inzet van deze wijze van behandeling voor somatische tinnitus ?
Ik hoop dat ik op de hoogte wordt gehouden betreffende het nieuws over een
goede oplossing of verbetering van het niet zo eenvoudige probleem.