Deze maand is in Nederland de Oticon Opn (spreek uit ‘open’) geïntroduceerd. Door het verlaten van directionele techniek slaat Oticon met de Oticon Opn een volledig nieuwe weg in. HOorzaken schreef hier eerder over.
De ins en outs van het hoortoestel werden door Taco Drok van Oticon in het Tivoli-Vredenburg theater in Utrecht voor hoorprofessionals nader toegelicht. HOorzaken interviewde Taco Drok om meer over het Oticon Opn hoortoestel te weten te komen.
Taco Drok tijdens introductie nieuw hoortoestel Oticon Opn in Utrecht
‘Met directionele instelling is het moeilijker voor clienten zich te oriënteren’
HOorzaken: Oticon Opn neemt afscheid van de traditionele inzet van directionele microfoons. Directionaliteit was tot op heden het enige dat goed werkte om het verstaan van spraak in omgevingslawaai te verbeteren. Wat maakt dat Oticon afscheid neemt van deze bewezen effectieve techniek om spraak in lawaai beter verstaanbaar te maken?
Taco: Directionaliteit was inderdaad een goede techniek om mensen beter te laten verstaan in drukke ruimtes, echter aan deze geluidsbewerkingsstrategie zaten een aantal beperkingen. Eén van die beperkingen is dat het met zo’n directionele instelling moeilijker is voor de cliënten om zich te oriënteren op de geluiden. Je kunt je dat ook wel voorstellen als oogkleppen: naar voren kijken gaat heel goed, maar de informatie van opzij ben je kwijt. Directionaliteit richt zich naar voren, maar sluit andere geluiden buiten. Dat klinkt als concept heel mooi, maar als we kijken naar hoe we als goedhorende luisteren in zo’n situatie dan is dat niet natuurlijk. We reageren namelijk continue op signalen om ons heen. Onze ogen registreren met directionaliteit gebeurtenissen die onze oren niet waarnemen. Dit zorgt voor een zekere mate van stress in het brein.
Met Opn gebruiken we een strategie die geluiden beschikbaar houdt, zodat mensen zelf kunnen kiezen waarnaar ze willen luisteren. We noemen deze techniek OpenSound Navigator. Dit is waarom we zeggen: “Directionaliteit zoals we die kennen, behoort tot het verleden.”
‘Dankzij de nieuwe chip kunnen we de wereld om de cliënt heen open en beschikbaar houden’
HOorzaken: Hoe weet Oticon Opn deze winst dan nu te behalen?
Taco: Dankzij de rekenkracht van de door ons zelf ontwikkelde nieuwe chip, genaamd Velox. Deze chip is 50x sneller dan tot nog toe mogelijk was in een hoortoestel. Dit geeft ons de mogelijkheid om veel meer te kunnen doen in dezelfde tijd. We zijn nu in staat om de omgeving rondom de cliënt in kaart te brengen door de positie van geluiden te bepalen en te analyseren wat voor geluiden het zijn. Dit doen we meer dan 500x per seconde. Dat is een enorme hoge snelheid. Vervolgens kunnen we aan de hand van deze gegevens omgevings- en spraakgeluiden beter in balans brengen. Waarna we het signaal verder opschonen door lawaai te reduceren, zelfs tussen de woorden in. Dit was voorheen echt onmogelijk. Dankzij de nieuwe chip kunnen we een geheel nieuwe strategie op geluid toepassen om de wereld om de cliënt heen open en beschikbaar te houden.
HOorzaken: Betekent deze paradigmaverschuiving dat de hoorbranche de periode van directionele technieken de komende jaren achter zich gaat laten?
Taco: Ja, wij verwachten wel dat anderen deze strategie zullen volgen. Dit is de toekomst in geluidsbewerking. Wat we kunnen bereiken met directionaliteit zoals we kennen zit aan zijn max.
‘Het brein wordt met traditionele technieken mogelijk meer belast met informatie die niet past bij dat wat gezien wordt’
Hoorzaken: Om gebruik te kunnen maken van alle aangeboden informatie die zonder directionaliteit de slechthorende bereikt moeten de cognitieve vermogens nog wel naar behoren functioneren. Wat nu als deze al achteruit zijn gegaan? Is de aangeboden informatie dan niet veel te veel?
Taco: Dit is een leuke vraag die je nu stelt. Als je het mij vraagt wordt het gevolg van cognitieve achteruitgang te weinig gebruikt bij de keuze van strategieën die nu aangeboden worden. Dus ik ben heel blij dat je deze vraag nu stelt. In het algemeen worden cognitieve vermogens vaak bekeken vanuit de hoeveelheid aan informatie die men kan verwerken. Wat daar echter een belangrijke rol in speelt, is hoe snel informatie begrepen wordt. Een veel gehoorde klacht van mensen die slechthorend zijn, is dat ze last hebben van bijgeluiden. Dat betekent misschien wel dat ze last hebben van geluiden die het brein niet kan herkennen en gebruiken. Het brein wordt daardoor met traditionele technieken mogelijk meer belast met informatie die niet past bij dat wat gezien wordt. Hoe beter we in staat zijn om geluiden aan te laten sluiten bij de situatie, des te minder last mensen ervan ervaren. Om de aangeboden geluiden aan te laten sluiten bij de informatievoorkeuren en -behoefte van de cliënten, is de mate van balans tussen de geluiden individueel in te stellen door de professional. Dus mijn antwoord op je vraag is dat we misschien juist deze mensen OpenSound Navigator moeten laten ervaren. Want minder ballast van onbekende en onbegrijpelijke geluiden maakt het makkelijker voor het brein. En dat zien we ook terug in onze onderzoeken.
HOorzaken: De nieuwe chip is 50 keer zo snel. Is sneller ook beter? Met andere woorden wat kan met de extra snelheid bereikt worden wat eerst niet kon?
Taco: Precies, het gaat niet om de snelheid alleen, maar om wat deze snelheid mogelijk maakt. We kunnen nu analyses op het geluidsbeeld loslaten die we voorheen als onmogelijk hadden gehouden. Hier zit meer dan 10 jaar research achter om dit mogelijk te maken. De snelheid geeft ons meer controle over het geluid en zorgt ervoor dat we het geluid veel nauwkeuriger kunnen bewerken. Hierdoor kunnen we veel beter aansluiten bij hoe het brein luistert naar geluiden.
‘We zien een verbeteringen van het beter kunnen verstaan in gezelschap tot wel 30%’
Hoorzaken: Oticon geeft aan dat het verstaan met het nieuwe Oticon Opn toestel, 20% minder luisterinspanning kost en 30% beter verstaan van spraak in geroezemoes geeft. Hoe zijn beide metingen uitgevoerd?
Taco: We hebben onafhankelijk onderzoek laten doen naar onze nieuwe strategie. Hierbij hebben we Opn vergeleken met ons beste toestel tot nog toe, Alta2 Pro, waar we al heel veel goede en bijzondere resultaten mee hebben behaald. Vervolgens hebben we een testopstelling gemaakt waarbij uit 4 verschillende hoeken spraak-lawaai werd aangeboden en uit een 5e luidspreker kwam spraak waarnaar geluisterd moest moesten. Niet alleen is er gekeken naar het goed herhalen van de zinnen, maar ook naar inspanning die men moest leveren. Dit laatste deden we door te kijken naar de pupillen van de testpersoon. Als we ons inspannen om te luisteren dan vergroten onze pupillen (dit gebeurt ook als we ergens over na moeten denken). Door hier naar te kijken en dit te meten, kun je iets zeggen over de mate van inspanning die mensen moeten leveren. Hier zagen een vermindering van pupilvergroting met Opn ten opzichte van de Alta2 Pro van wel 20%. Dat op zich was al een heel mooi gegeven. Als mensen zich minder inspannen, is er ook meer ruimte om informatie op te slaan. Dit hebben we getest door mensen van 7 zinnen steeds het laatste woord te laten onthouden. Hier zagen we een verbetering in het herhalen van deze woorden van soms zelfs meer dan 20%. Dit is misschien wel een logisch gevolg, maar nog niet eerder zo duidelijk aangetoond. Dit tezamen draagt er aan bij dat we verbeteringen zien van het beter kunnen verstaan in gezelschap tot wel 30%. Een lastig getal misschien, maar waar dit voor staat is dat het voor de individuele slechthorende mogelijk betekent dat een situatie minder snel moeilijk is dan in vergelijking met de oude strategie. Hierdoor blijven mensen misschien wel makkelijker in het sociale proces functioneren. En dat is precies wat we willen bereiken.
“Technologie die meer cognitieve ruimte vrijmaakt”
HOorzaken: Wat maakt dat Oticon kiest voor twee verschillende draadloze systemen. Aan de ene kant Near Field Magnetic Induction en aan de andere kant 2.4 GHz?
Taco: We zijn niet de eerste met 2.4 GHz technologie en dat heeft een belangrijke reden. Onze primaire doelstelling is het geluidsbeeld om de slechthorende zo goed mogelijk intact houden. Dit houdt in dat we geen concessies willen doen aan de communicatie tussen de hoortoestellen. 2.4 GHz is perfect om audio te streamen op grote afstand van bijvoorbeeld een iPhone, maar heeft als nadeel dat het niet zo geschikt is om audiologische data tussen hoortoestellen te delen. Je hebt daarvoor een systeem nodig dat veel energiezuiniger en robuuster is op korte afstand. Vandaar dat we een dubbel communicatiesysteem hebben gemaakt. Hier hebben we bij het ontwerp van de chip rekening mee gehouden. Deze twee communicatiesystemen werken tegelijk, wij noemen het TwinLink, waardoor we van beiden optimaal gebruik kunnen maken en we nergens concessies aan hoeven te doen. We kunnen zelfs gebruik maken van de hoogste geluidskwaliteit die Apple aanbiedt voor streamen. Dit is wat mensen tegenwoordig ook verwachten.
HOorzaken: Er staat dat de hoortoestellen ‘Made for iPhone’ zijn Wat houdt dit in? En hoe zit het met Android toestellen?
Taco: ‘Made for iPhone’ houdt in dat je functionaliteiten die Apple biedt voor hoortoestellen beschikbaar krijgt in de iPhone. Apple herkent dat er hoortoestellen zijn en biedt zelf al functionaliteiten als volumeregeling, programmawisseling en audiostreamen van de microfoon van iPhone. Dan kan je de iPhone gebruiken als microfoon. Dat is soms best handig. Tevens krijg je automatisch het geluid van de telefoon in de toestellen zonder tussenkomst van een ander apparaat. Ook audio kan direct naar de toestellen gestreamd worden. Snel, soepel en met een zeer hoge geluidskwaliteit. We gebruiken hiervoor een speciaal protocol voor Bluetooth Low Energie (BLE) dat ook audio kan sturen. Bij een Android toestel is het op dit moment alleen mogelijk om data te versturen en nog geen audio. We zullen later een microfoon introduceren om ook Android telefoons audio te laten streamen naar de toestellen.
‘Met Oticon Opn gaan we samen met de professionals een nieuwe tijd in om de slechthorende beter te laten functioneren’
Hoorzaken: Oticon Opn kan verbonden worden via internet met via ‘If-This-Then-That’ (IFTTT). Wat zijn de voordelen voor de slechthorende daarvan?
Taco: Het is steeds normaler om apparaten te koppelen, dus ook aan het internet. Opn is het eerste hoortoestel dat kan werken met het If This Then That (IFTTT) protocol. Dit geeft de slechthorende de mogelijkheid om speciale acties te maken. Bijvoorbeeld; Opn in combinatie met een deurbel die met IFTTT kan werken, kan er voor zorgen dat als je in de tuin zit en iemand aanbelt je in je oor hoort: “Er is iemand aan de deur”. Of als je een e-mail krijgt je een seintje krijgt in de toestellen of, als je dat wilt, deze voorgelezen kan worden. IFTTT biedt eindeloze nieuwe mogelijkheden. Een spannende wereld die nu gaan instappen. Met Oticon Opn gaan we samen met de professionals een nieuwe tijd in om de slechthorende beter te laten functioneren in die situaties die voor hem of haar belangrijk zijn. Wij noemen dat de nieuwe wereld voor de hoorzorg anno 2016.
Interessant om te lezen hoe en waarom Oticon is afgestapt van directionele technieken en nu werkt aan orientatie-technieken, waarbij de drager van het hoortoestel andere sprekers in de omgeving ook hoort maar zelf kan bepalen naar welke spreker hij luistert. Ik begrijp dat deze techniek berust op het verwerken van de signalen van beide hoortoestellen, en dat daarom er een draadloze verbinding tussen de twee toestellen is.
Ik wil graag weten wat er van deze techniek overblijft als er slechts één hoortoestel wordt gebruikt. De reden voor mijn vraag is de situatie van mijn vrouw. Door een ongeval heeft ze 45 dB ( bij 2000 Hz) verlies van haar linkeroor. Het andere oor is goed. Ze krijgt dus alleen een hoortoestel links. Zijn er in dat geval nog voordelen aan de nieuwe techniek van OPN toestellen?
De titel is een beetje misleidend: een hoortoestel kan natuurlijk geen gedachten lezen en dus ook niet bepalen waar een slechthorende naar wil luisteren.
Het sterke punt van de Opn technologie – voor zover dat op basis van de commerciele informatie na is te gaan – is dat richtingsinformatie behouden blijft. Die informatie gaat verloren bij sterke richtingsfiltering. Door die informatie beschikbaar te houden kunnen de hersenen die gebruiken om zelf op basis van richting te filteren. En aangezien onze hersenen nog steeds beter zijn dan technologie, kan dat een voordeel opleveren.
Voorwaarde is wel dat de richtingsinformatie door het beschadigde gehoor nog goed doorgegeven wordt aan de hersenen. Dat lijkt bij matige en ernstige gehoorverliezen niet meer goed te lukken, waardoor deze technologie waarschijnlijk met name bij lichtere verliezen voordelen oplevert. Ik ben erg benieuwd naar het onafhankelijke onderzoek.
Beste Peter,
Bedankt voor je reactie. Je slaat de spijker op zijn kop. Dit is precies wat de titel volgens mij beoogt weer te geven. Niet de hoortoestellen kiezen wat belangrijk is om naar te luisteren, maar de cliënt is zelf beter in staat dit te doen. Dat is precies wat we met onze BrainHearing benadering willen bereiken. De technieken die we toepassen hebben als doel om geluid schoon, herkenbaar en bruikbaar te houden. Om zo het brein beter in staat te stellen om de informatie in geluid te herkennen, de geluiden te kunnen plaatsen in de ruimte, onderscheid te kunnen maken tussen de geluiden om zich zo beter te kunnen focussen op de informatie die belangrijk is. En dat is inderdaad niet eenvoudig, want met alleen geluid harder maken, wordt het niet beter voor het beschadigde oor. Vandaar dat we die grote rekenkracht nodig hebben in Opn om de balans tussen omgevingsgeluiden en spraakinformatie te verbeteren. We zijn nu gestart met de groep slechthorenden tot een gehoorverlies van 85 dBHL en we zullen dat de komende tijd verder gaan uitbreiden. Juist omdat de balans tussen de geluiden verbeterd wordt, zien we ook hele goede resultaten wanneer het gehoorverlies groter wordt. Dat zien we in onze eerste onderzoeken, maar vooral nu ook in de praktijk terug. Dus het werkt ook bij grotere gehoorverliezen. Zodra de onderzoeken klaar zijn voor publicatie komen ze je kant op. En als je eerder informatie wenst dan komen we graag op het Audiologisch Centrum langs om het een en ander verder aan je toe te lichten.
Met vriendelijke groet
Taco Drok
Het zo jammer dat wanneer je gehoorverlies hebt dat je nog steeds afhankelijk bent van verzekeingen als je eigenlijk buiten de categorieën valt. Eigenlijk is het ” goed” horen alleen weggelegd voor de rijken. Ik ben 45 jaar met het gehoor van iemand van 80. Wat zou ik heel graag normaal kunnen functioneren met een toestel wat bij mij past, klein en een optimale geluidsweergave. Maar omdat deze niet te betalen zijn krijg je een toestel groot en te schel geluid. Jammer dat beugels( mooi zijn) wel vergoed worden. En noodzakelijke hoortoestellen buiten de boot vallen.
Groeten een gewoon willen horende …..