Voor de tinnitus worden er tal van behandelingen aangeboden, zo ook klankschaaltherapie. De gouden standaard bij de aanpak van tinnitusklachten is op dit moment psycho-educatie en cognitieve gedragstherapie. Maar wat heeft klankschaaltherapie te bieden bij tinnitus? Op internetwebsites over klankschalen, en sound healing, kom je al snel zinnen tegen over trillingen die afgestemd zijn op chakra’s en over gongs die het zenuwstelsel en ons klierstelsel kunnen stimuleren. Ook wordt er gezondheidswinst geclaimd op tal van gebieden. Tijd om eens in de wereld van klankschalen te duiken en zelf ook zo’n klankschaalsessie te ondergaan.
Positieve invloed van muziek en geluiden
Dat muziek en geluiden invloed hebben op onze stemming zullen de meeste lezers beamen. Zo kan het gezang van vogels en muziek ons vrolijker maken. Even zo goed is er muziek die ons tot tranen kan roeren. Mensen die gevoelig zijn voor een depressieve stemmingen kunnen zich door muziek makkelijk mee laten sleuren in een nog somberdere gemoedstoestand. Geluiden, klanken en muziek kunnen ons eveneens toegang geven tot herinneringen en (weggestopte) emoties.
Muziek blijkt ook een goed middel om de lichamelijke effecten van stress zoals een verhoogde hartslag, bloeddruk en hormoonspiegels weer te verlagen. Muziektherapeuten maken bij hun therapie gebruik van deze eigenschappen van muziek. Ook bij meditatie kan het gebruik van muziek en klanken ontspannend werken en kan het zo een gunstige invloed hebben op onze gezondheid.
Door de ontspannende werking van muziek en klanken kan het (tijdelijk) ook angstige gevoelens verminderen.
Klankschalen: verschillende soorten
Op websites over klankschalen en klankschaaltherapie is te lezen dat ons lichaam grotendeels uit water bestaat. Wat natuurlijk zonder meer waar is. Dat zou ervoor zorgen dat geluidstrillingen zich op een natuurlijke manier door het hele lichaam voortplanten. Sommige aanbieders van klankschaaltherapie beweren dat dit een effect heeft op een verbeterde bloedsomloop en dat het de energiestroom in ons lichaam bevordert. Therapeuten die gebruik maken van geluid om zo tot ‘mentale heling’ te komen bij hun cliënten, maken gebruik van verschillende soorten klankschalen. Niet alleen de grootte (en daarmee de klank) ervan maar ook het materiaal waarvan ze zijn gemaakt verschilt. Ook kunnen klanktherapeuten gebruik maken van stemvorken, gongs of andere instrumenten.
Zuivere tonen van klankschalen gemaakt van kristal zouden zorgen voor geluidstrillingen die de energiecentra en organen in het lichaam laten mee-resoneren. Ook zouden ze direct werken op de chakra’s en zo voor genezing kunnen zorgen. Een gong zou juist het klierstelsel kunnen stimuleren en ook emotionele blokkades kunnen doorbreken.
Kriebels
Het zal u als lezer wellicht niet verbazen dat ik met een wetenschappelijke opleiding bij het lezen van dit soort informatie en claims enige kriebels krijg. Voor chakra’s die gezien worden als energiecentra in ons lichaam is tot op heden volgens mij geen enkel wetenschappelijk bewijs. Afhankelijk van de aangehaalde teksten uit het Sanskriet zijn er 5, 6, 7, 8 of zelfs 27 in ons lichaam. En een gong die klieren stimuleert, is mij toch ook iets te zweverig. Tegelijkertijd kan zo’n klankschaalsessie met een goede begeleiding natuurlijk net als muziek en muziektherapie ontspanning geven. De negatieve lichamelijke effecten van stress zijn ook daar vast mee te verminderen.
Uit verkennend onderzoek blijkt dat ook: meditatie met klankschalen lijkt spanning, angst en depressieve gevoelens te verminderen. De onderzoekers geven ook aan dat het kan bijdragen aan een verbeterd spiritueel welzijn. De onderzoeken die tot op heden naar klankschalen zijn gedaan, zijn echter nog niet van zo’n goede kwaliteit dat er harde conclusies getrokken kunnen worden over de werkzaamheid. Dit in tegenstelling tot muziektherapie waar inmiddels wél voldoende gedegen onderzoek naar is gedaan.
Wat kan klankschaaltherapie bij tinnitus betekenen?
Veel mensen die last hebben van tinnitus zijn zeker in de beginfase door het horen van de tinnitusgeluiden flink gespannen. Ook maken ze zich vaak zorgen en voelen zich angstig. Door de aanhoudende klachten en negatieve consequenties die het heeft op hun levenskwaliteit kunnen zij zich ook depressief gaan voelen. Wanneer de klankschaaltherapeut voor een diepe ontspanning weet te zorgen of de therapie op een meditatieve manier inzet, heeft dit de potentie positief te werken op de tinnitusklachten. Immers ontspanning draagt in het algemeen bij aan de vermindering ervan wanneer de klachten door spanning worden veroorzaakt of in stand gehouden. Ook zullen de geluiden van de klankschalen tijdens de sessie de tinnitus tijdelijk maskeren. Dat kan samen met het ontspannen gevoel tijdelijk bevrijdend zijn. Belangrijk is te realiseren dat ontspanning alleen in veel gevallen onvoldoende is om de tinnitusgeluiden beheersbaar te krijgen.
Psycho-educatie als aanvulling op klankschaaltherapie
Sommige geluidstherapeuten geven ook achtergrondinformatie over tinnitus en daarmee tegelijkertijd zogeheten psycho-educatie. Begrip over het ontstaan van tinnitus, kennis van de verschillende oorzaken en de in standhoudende factoren, zijn namelijk helpend om grip op de tinnitus te krijgen.
Focus verleggen
De geluidstherapeut kan tijdens de klankschaaltherapie zijn cliënt ook vragen zijn aandacht afwisselend te richten op het eigen tinnitusgeluid en de geluiden van de klankschalen. Daarmee kan de cliënt leren zijn aandacht te verleggen, zodat de focus niet meer permanent gericht is op de tinnitus.
Onderdelen cognitieve therapie
Sommige geluidstherapeuten (maar zeker niet alle) gebruiken ook onderdelen uit de cognitieve therapie tijdens hun sessies. Dat is een belangrijk onderdeel omdat daarmee de negatieve gedachten over de tinnitus en een toekomst mét tinnitus, kritisch onder de loep zijn te nemen. Deze gedachten kunnen dan uitgedaagd en getoetst worden op hun houdbaarheid.
Tijdelijk maar helpend
Wanneer de klanktherapie alleen ingezet wordt als ontspanning zullen de effecten waarschijnlijk tijdelijk zijn. Dat is prima natuurlijk wanneer de gewenning aan en het beheersbaar krijgen van de tinnitusgeluiden verder vanzelf gaat. Houden de tinnitusklachten aan dan zijn ook psycho-educatie en cognitieve gedragstherapie belangrijk om in te zetten. Daar is een meer blijvend effect van te verwachten. Al zijn er ook onderzoekers die de inzet van alleen cognitieve gedragstherapie te eenzijdig vinden bij tinnitus (lees meer).
Wanneer géén klankschaaltherapie inzetten bij tinnitus
In de facebookgroep ‘Eerste Hulp bij Oorsuizen’ geven een flink aantal cliënten aan dat zij na blootstelling aan harde of indringende geluiden, meer last hebben van hun tinnitus. Daar is ook een naam aan gegeven: ‘reactieve tinnitus’. Voor deze groep mensen met tinnitus zal klankschaaltherapie bij tinnitus waarschijnlijk niet helpend zijn. Ook mensen die naast hun tinnitus last hebben van hyperacusis zullen de therapie niet aantrekkelijk vinden. Mochten ze alsnog klankschaaltherapie willen proberen, dan is het goed de geluidstherapeut daarover te informeren. Het volgen van exposure therapie bij hyperacusis waarbij de therapeut geluiden op een goed gecontroleerde manier telkens iets harder maakt, zal beter werken om de overgevoeligheid van geluiden te verminderen.
Een uurtje klankschaaltherapie
Om zelf te ervaren hoe het is om klankschaaltherapie te onderdaan heb ik een afspraak gemaakt met Anne Wilmer. Zij geeft yoga en klankschaaltherapie en doet dit nu tijdelijk bij ‘Op Hodenpijl’ in Schipluiden. Anne zorgde voor een fijne sfeer en met een vorm van geleide meditatie en hypnotisch taalgebruik wist ze ervoor te zorgen dat ik me uitstekend wist te ontspannen. Het luisteren naar de verschillende klanken van de schalen, de gong en het geluid van stromend water, zorgde ervoor dat ik met mijn aandacht telkens weer terugkwam bij de klanken. Ook werden er tijdens de sessies schalen bovenop mij gezet. Dat gaf weer een andere geluidsbeleving.
Ontspanning door inzet klankschalen bij tinnitus
Het zal me niet verbazen als ooit uit nader onderzoek blijkt, dat klankschaaltherapie net als muziektherapie met een goede begeleiding een effectieve methode is om te ontspannen en stress te reduceren. Daar zijn termen als chakra’s, energiebanen en -stromen, zelfgenezend vermogen, holistisch, energetisch en spiritueel niet voor nodig. Toch blijken zulke termen aantrekkingskracht te hebben op cliënten.
Psychologie en geneeskunde ontdaan van magie
De psychologie en geneeskunde lijken door de jaren heen ontdaan te zijn van magie. Dit terwijl magie juist in alle culturen eeuwenlang een belangrijk onderdeel uitmaakte bij de mentale of lichamelijke heling van patiënten. Mensen blijken nog steeds behoefte aan het bovennatuurlijke te hebben en zich daar thuis bij te voelen, zo blijkt. Dat is ook te zien aan de grote populariteit van alternatieve geneeswijzen en ook healing sessies. Ondanks dat er veelal geen bewijs voor de werkzaamheid ervan is, zijn mensen bereid uit eigen zak daar flink wat geld voor neer te leggen. Magie draagt vast bij aan het placebo-effect en dat is natuurlijk ook werkzaam.
Conclusie inzet klanschaaltherapie bij tinnitus
Klankschaaltherapie kan bij tinnitus bijdragen aan ontspanning en zo de tinnitusklachten (tijdelijk) verminderen. Ook kan het helpen bij het leren de focus te verleggen. Ontspanning kan helpend zijn bij tinnitus, maar zal bij een deel van de cliënten alleen onvoldoende zijn om de tinnitusklachten beheersbaar te krijgen. Om meer controle over de tinnitusklachten te krijgen, is het dan goed om ook psycho-educatie en cognitieve gedragstherapie te volgen.
