Donderdag 3 maart 2022 is het de internationale dag van het gehoor (World Hearing Day). Deze dag wordt ieder jaar georganiseerd door de Wereld Gezondheidsorganisatie. Een dag waarop er extra aandacht is voor de gevolgen van slechthorendheid, de behandeling ervan en het voorkomen van gehoorverlies. Dit jaar is het thema: ‘To hear for life, listen with care!’. Daarmee roept de WHO eenieder op voorzichtig te zijn met zijn of haar gehoor. Het moet immers een leven lang mee.
Gehoorschadepreventie kan helpen bij het gezond houden van ons gehoor. Ook het tijdig onderkennen van slechthorendheid en de inzet van hoortoestellen, is belangrijk om een leven lang met ons gehoor te kunnen blijven doen, goed te blijven functioneren en gezond oud te worden, ook mentaal. Regelmatige gehoorscreening is aan te raden om bijtijds gehoorproblemen te onderkennen.

1,2 miljoen 40-plussers verminderd gehoor
In Nederland hebben naar schatting 1,2 miljoen mensen boven de veertig last van een verminderd gehoorvermogen. Bij de mensen in deze groep is het gehoor al zover achteruitgegaan dat ze in aanmerking komen voor een hoortoestel. Een derde daarvan heeft echter nog niet de stap naar een hoortoestel gezet. Slechthorenden lopen door hun beperking veelal wel dagelijks tegen de gevolgen ervan aan.
Wereldwijd zijn de aantallen natuurlijk nog veel groter. In het afgelopen jaar door de WHO gepresenteerde rapport ‘World Report on Hearing’ kwam naar voren dat tegen het jaar 2050 er 2,5 miljard mensen wereldwijd leven met enige vorm van gehoorverlies. Dat zou neerkomen op maar liefst een kwart van de wereldburgers.

Gevolgen slechthorendheid
Slechthorendheid kan zorgen voor misverstaan en misverstanden, maar ook een flink effect hebben op de kwaliteit van leven. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat slechthorendheid samengaat met sociale isolatie, verminderd zelfvertrouwen, verminderd cognitief functioneren, gevoelens van grotere afhankelijkheid, angstgevoelens en depressie. Ook kan het tot overspannenheid en burn-out klachten leiden. Dit komt doordat luisteren en verstaan vermoeiend zijn (lees meer). Op het werk kan dat tot ziekteverzuim leiden en uiteindelijk tot arbeidsongeschiktheid. Slechthorendheid kan ook het succesvol afronden van een opleiding in de weg staan en problemen geven bij het vinden van werk of werk op niveau. Daarnaast kan slechthorendheid gevolgen hebben voor onze veiligheid, bijvoorbeeld in het verkeer.

Hoge maatschappelijke kosten
De psychische klachten waar slechthorendheid toe kan leiden, gaan op hun beurt vaak weer samen met gezondheidsproblemen. Het is dan ook niet zo vreemd dat slechthorendheid zeer hoge maatschappelijke kosten met zich meeneemt.
Door negatieve gevolgen van slechthorendheid neemt ook de algehele kwaliteit van leven af. Gebleken is dat slechthorendheid bij ouderen meer invloed heeft op de kwaliteit van leven dan hoge bloeddruk, osteoporose en zelfs een beroerte.

Gehoorschade door muziek en lawaai
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lopen er wereldwijd ook ruim een miljard tieners en jongvolwassenen de kans op blijvende gehoorschade door het onveilig gebruik van smartphones als muziekspeler en door het luisteren naar te harde muziek tijdens het uitgaan en het bijwonen van (sport-) evenementen. Dat kan op zijn beurt weer leiden tot tinnitus een symptoom waar mensen psychische problemen door kunnen krijgen. Ook op het werk staan mensen vaak bloot aan hard lawaai.

Thema Dag van het Gehoor 2022: ‘To hear for life, listen with care!’
De WHO roept dit jaar met het thema ‘To hear for life, listen with care!’ (Om een leven lang te horen, luister met zorg!) dan ook op tot veilig luistergedrag. Gehoorschade door hard lawaai en luide muziek komt namelijk boven op de gehoorschade die we oplopen door andere factoren. Zo heeft ook een ongezonde levensstijl een flink negatieve invloed op ons gehoor. Niet alleen roken, excessief drinken en veelvuldig gebruik van hoge dosis pijnstillers zijn slecht, ook blijkt ongezonde voeding met te veel vetten een negatieve invloed op de werking van ons gehoor te hebben (lees meer). Dit terwijl gezonde vetten zoals deze in vis voorkomen en een gezond dieet juist positief kunnen werken.

Preventie van gehoorverlies
Flink wat oorzaken van gehoorverlies zijn te voorkomen door preventie, waaronder natuurlijk de blootstelling aan hard geluid op het werk en in de vrije tijd. Het gebruik van gehoorbeschermers kan daarbij helpen, maar natuurlijk ook het verminderen van de geluidsbelasting door lawaai en muziek zelf. Dat kan door lawaai van machines en apparaten te verminderen en muziek minder luid af te spelen. In Nederland zet VeiligheidNL zich in voor gehoor(schade)preventie.

Hoortoestellen helpen verdere achteruitgang gehoor te voorkomen
Wanneer er reeds gehoorschade is, kan de preventie erop gericht op verdere gehoorschade te voorkomen. Ook daarbij zijn gehoorbeschermers in te zetten en bijvoorbeeld de werkzaamheden onder de loep te nemen. Niet alleen aanpak van lawaai aan de geluidsbron is effectief, ook het afwisselen van werkzaamheden op plekken waar het lawaainiveau minder is, kan helpen.
Het gebruik van hoortoestellen en cochleair implantaten kan de verdere achteruitgang van ons hoorvermogen eveneens voorkomen. Wat we horen wordt namelijk voor een belangrijk deel bepaald door de hersenen. Wanneer de hersenen niet meer gestimuleerd worden doordat ze niet meer gevoed worden met signalen vanuit ons gehoororgaan, gaan onze hersenen steeds verder achteruit. Dat kan uiteindelijk bijdragen aan cognitieve achteruitgang en dementie. Hoortoestellen en cochleair implantaten kunnen een belangrijke bijdragen leveren aan het voorkomen van de verdere achteruitgang van onze mentale vermogens en daarmee ook ons hoorvermogen.

Gehoorscreening
Omdat slechthorendheid zulke ernstige gevolgen kan hebben en hoorhulpmiddelen erger kunnen voorkomen, is het belangrijk om in de gaten te houden of het hoorvermogen nog voldoende goed functioneert. Dat kan met een korte gehoorscreening. Veel audiciensbedrijven organiseren daarvoor hoortestdagen. Zelf gelijk een afspraak maken bij een audicien voor een gehoortest kan natuurlijk ook.
Ook op internet zijn er goede hoortests te vinden.
Het zou verstandig zijn om bij 50-plussers het gehoor standaard jaarlijks te screenen. Bij signalen van een verminderd gehoor (tv harder, vaker ‘hè’ zeggen, vermijden van lastige luistersituaties) is dat sowieso belangrijk. Dat kan ook problemen en overbelasting op het werk voorkomen. Omdat werknemers langer moeten doorwerken zal het aantal slechthorenden op het werk ook toenemen. Zij moeten vaak werken in kantoortuinen. Dit zijn juist werkplekken die voor slechthorenden ongezond zijn en waarin goed functioneren lastig is.