Mensen met een goed gehoor maar die wel zogeheten onverklaarbare luisterproblemen ondervinden, blijken baat te hebben bij het dragen van hoortoestellen. Dat blijkt uit onderzoek van het Walter Reed National Military Medical Center. De wetenschappers publiceerden de resultaten van hun onderzoek begin maart in Healthcare. Opvallend resultaat is dat militairen met normale hoordrempels die tegelijkertijd duidelijk subjectieve luisterproblemen ervaren, hun hoortoestellen even frequent gebruiken als hun collega’s mét gehoorverlies. Ze ervaren ook evenveel voordelen van hun hoortoestellen en gebruiken ze in dezelfde soort situaties als slechthorende collega’s. De onderzoekers zien hoortoestellen als een goede optie voor mensen met zogeheten onverklaarbare luisterproblemen. Dit ongeacht of ze gehoorverlies hebben.
| Wetenschap
Auditieve informatieverwerking
Auditieve informatieverwerking is een breed begrip. Het verwijst naar het vermogen van een mens om geluidssignalen uit de omgeving te verwerken. Daar spelen aardig wat processen bij een rol. Naast het functioneren van het gehoorsysteem van trommelvlies, hamer, aambeeld, stijgbeugel, slakkenhuis en gehoorzenuw, speelt ook de informatieverwerking in de hersenen daarbij een grote rol. Zowel taalkennis, het concentratievermogen, de werking van het geheugen en de mate van intelligentie hebben invloed op het hoorvermogen.
Onverklaarbare luisterproblemen
In het verleden spraken audiologen van ‘auditieve verwerkingsproblemen’ wanneer iemand last heeft van problemen met het horen en verstaan op het moment dat deze niet zijn te verklaren vanuit het al dan niet aanwezige (perifere) gehoorverlies. Vandaag de dag spreekt men liever van ‘onverklaarbare luisterproblemen’. Het is in die gevallen veelal lastig vast te stellen waardoor de problemen zich precies voordoen. Het belangrijkste houvast bij de beoordeling of er sprake is van onverklaarbare luisterproblemen, is de aanwezigheid van de klachten met het horen en verstaan. De ervaren moeilijkheden bij het luisteren zijn wel in kaart te brengen met vragenlijsten zo blijkt.
Problemen bij complexe hoortaken
Mensen die te maken hebben met zulke onverklaarde luisterproblemen geven aan dat ze daar vooral last van hebben bij complexe hoortaken. Denk aan situaties wanneer iemand spraak in een rumoerige omgeving moet kunnen verstaan. Soms zorgen andere sprekers voor het rumoer, maar even zo goed kan het (achtergrond-) muziek of het lawaai zijn van apparatuur (espresso-apparaten), verkeer of machines. Ook een slechte akoestiek kan voor problemen zorgen.
Op zo’n moment wordt er extra aanspraak gemaakt op de verwerkingscapaciteit van de hersenen. In dergelijke belastende situaties moet het gehele hoorsysteem tezamen in staat zijn om ongewenste geluiden te onderdrukken en te filteren.
Onverklaarbare luisterproblemen leeftijdsonafhankelijk
Onverklaarbare luisterproblemen kunnen zich op iedere leeftijd voordoen. Ze kunnen zich aandienen tijdens de ontwikkeling en ook ontstaan door bijvoorbeeld neurologisch letsel of sterk lichamelijk conditieverlies.
Samenhang onverklaarbare luisterproblemen met ontwikkelingsstoornissen
Bij kinderen kan de problematiek ook samenhangen met ontwikkelingsstoornissen, zoals TOS (taalontwikkelingsstoornis), dyslexie, AD(H)D en ASS. Kinderen kunnen bijvoorbeeld naast problemen met verstaan in geroezemoes en lawaai, ook moeite hebben met het onthouden van mondelinge informatie, het kunnen plaatsen van geluiden in de ruimte of problemen ervaren met aandacht geven aan auditief aangeboden informatie.
Toonaudiogram slechte voorspeller problemen in de praktijk
Onverklaarbare luisterproblemen kunnen zich voordoen bij normale hoordrempels zoals gemeten met een toonaudiogram (piepjestest). Ook kan het zijn dat er wel een perifeer gehoorverlies is, maar dat de informatieverwerking van geluiden slechter verloopt dan op grond van het audiogram is te verwachten. Uit eerder onderzoek onder defensie personeel is al gebleken dat een gehoortest met een toonaudiogram een slechte voorspeller is voor de problemen die slechthorenden mensen ervaren met horen en verstaan in de dagelijkse praktijk. Dat blijkt dus ook te gelden voor mensen met onverklaarbare luisterproblemen.
De gebruikelijke audiologische tests die auditieve informatie in kaart brengen (binaurale of temporele informatieverwerkingstests en spraak-in-ruistests) weten soms de luisterproblemen die mensen ervaren met een normaal audiogram in kaart te brengen. Helaas lukt dat even zo vaak niet of de resultaten zijn niet als klinisch afwijkend te beschouwen.
Schatting aantal mensen met onverklaarbare luisterproblemen
De onderzoekers Walter Reed National Military Medical Center geven in hun artikel aan dat geschat wordt dat zo’n 26 miljoen Amerikanen met een normale hoordrempel te maken hebben met significant meer dan te verwachten hoorproblemen. Uitgaande van 332 miljoen inwoners in de VS komt dat neer op een kleine 8 procent. Als we dat naar de Nederlandse situatie vertalen, zou dat uitkomen op ruim 1,4 miljoen Nederlanders.
Behandeling onverklaarbare luisterproblemen
Op dit moment is er geen duidelijkheid welke behandeling geschikt is voor mensen met een normale hoordrempel die klagen over luisterproblemen. In wetenschappelijke artikelen over dit onderwerp komen onderzoekers wel met een aantal mogelijkheden. Zo zou counseling, auditieve training of bepaalde strategieën die de luisterproblemen kunnen compenseren, mogelijk kunnen helpen. Andere onderzoeken suggereren dat technieken die de signaal-ruisverhouding kunnen verbeteren helpen. Denk daarbij aan hoortoestellen of speciale oortjes. Deze zijn dan te combineren met externe microfoons of soloapparatuur die de drager van de hoortoestellen bij de spreker(-s) kan neerleggen of omgehangen.
Onderzoek naar voordelen van hoortoestellen bij onverklaarbare luisterproblemen
Audiologen werkzaam bij defensie gaven in de praktijk reeds aan dat er positieve resultaten zijn te behalen met hoortoestellen bij militairen met onverklaarbare luisterproblemen. Ook bleken militaire klinieken routinematig hoortoestellen voor te voorschrijven bij onverklaarbare luisterproblemen aan personeel met normale hoordrempels.
De onderzoekers wilden hier nader onderzoek naar doen. Ze waren benieuwd wat de lange langetermijneffecten waren en wilde inzicht krijgen welke personen het meest van hoortoestellen kunnen profiteren. In het onderzoek werden ook hoortoesteldragers meegenomen die een hoortoestel hadden bij een geconstateerd gehoorverlies (toonaudiogram-luchtgeleiding). De subjectief gerapporteerde hoorproblemen brachten de onderzoekers bij beide groepen in kaart met de THS-H (Tinnitus and Hearing Survey-Hearing Subscale).
De onderzoekers verwachten van tevoren dat militairen zonder gehoorverlies maar met onverklaarbare luisterproblemen meer baat hebben van hoortoestellen dan de groep zonder gehoorverlies die geen luisterproblemen ervaart. Ook verwachten ze dat het gebruik van hoortoestellen en ook de voordelen vergelijkbaar zouden zijn tussen de groepen militairen met onverklaarbare luisterproblemen of deze nu wel of geen gehoorverlies hebben.
De deelnemers aan het onderzoek
De onderzoekers namen vragenlijsten af over het gebruik van hoortoestellen, de voordelen ervan, gehoorproblemen en tinnitus. Dat deden ze bij 186 mensen. Deze gaven allen aan gebruikers van hoortoestellen te zijn. Zij maakten onderdeel uit van een steekproef van 6652 militairen die hun jaarlijkse gehoortests ondergingen. De toonaudiometrie is van deze personen bekend.
Resultaten naar voordelen van hoortoestellen bij onverklaarbare luisterproblemen
Personen met onverklaarbare luisterproblemen (subjectieve hoorproblemen) en normale gehoordrempels gaven aan hun hoortoestellen vaker te gebruiken en ervoeren ook meer voordelen ervan dan personen met normale hoordrempels en zonder significante hoorproblemen.
De groepen met onverklaarbare luisterproblemen met en zonder gehoorverlies, gebruikten hun hoortoestellen even vaak en gaven aan evenveel voordelen te ervaren. Ze gebruiken de hoortoestellen ook in dezelfde soort situaties als slechthorende collega’s. Dat gold ook voor rustige omgevingen. Te verwachten viel dat personen met verslechterde hoordrempels meer voordelen zouden ervaren door een verbeterde hoorbaarheid. Dat bleek niet zo te zijn.
De onderzoekers zien in het aanpassen van hoortoestellen een goede opties voor mensen met zogeheten onverklaarbare luisterproblemen of ze nu een gehoorverlies hebben of niet.
Nieuw onderzoek
De personen die aan dit onderzoek deelnamen waren militairen. Deze groep zal veel vaker blootgesteld zijn aan explosie en schietgeluiden dan burgers. Vervolgonderzoek naar de effecten van hoortoestellen onder de grote groep mensen met onverklaarbare luisterproblemen in de burgermaatschappij, kan inzicht geven of ook zij dezelfde voordelen ondervinden van hoortoestellen.
Bronnen:
- Davidson, A.J.; Ellis, G.M.; Jenkins, K.; Kokx-Ryan, M.; Brungart, D.S. Examining the Use and Benefits of Low-/Mild-Gain Hearing Aids in Service Members with Normal Hearing Thresholds and Self-Reported Hearing Difficulties. Healthcare 2024, 12, 578. https://doi.org/10.3390/healthcare12050578
- Audiologieboek