Hersenschudding kan effect hebben op gehoor en evenwicht

Onderzoekers hebben de gevolgen van een hersenschudding op een rij gezet in een wetenschappelijk artikel dat binnenkort verschijnt in het tijdschrift ‘Journal of Neurotrauma’. Ze laten zien dat ook door een hersenschudding ons hoorvermogen kan verminderen en er ook tinnitus, hyperacusis en evenwichtsproblemen door kunnen ontstaan. Maar liefst 34 tot 50% van de patiënten met een hersenschudding krijgt daar last van. Bij het verminderd horen krijgen patiënten vooral problemen met het verstaan in lawaai. De auteurs wijzen erop dat de problemen zich niet altijd direct ná het letsel voordoen. Daar kan enige tijd overheen gaan. Ook geven zij aan dat een CT-scan slechts beperkte informatie oplevert over de mogelijke oorzaak van de hoor- en evenwichtsproblemen.  

Gehoorklachten door hersenschudding: slechthorendheid, tinnitus en hyperacusis

Ons gehoor kan met het toenemen van de leeftijd verminderen en ook erfelijke factoren kunnen een rol bij de achteruitgang spelen. Ook is er steeds meer aandacht voor de negatieve consequenties op ons gehoor van de regelmatige blootstelling aan hard lawaai en muziek. Minder bekend is dat gehoorklachten ook kunnen ontstaan door een hersenschudding. Daar wijzen de auteurs op in een een artikel dat binnenkort verschijnt in het tijdschrift ‘Journal of Neurotrauma’.

Hersenschudding negatief effect op verwerking van geluid in hersenen

De auteurs zetten in het artikel de gevolgen van licht hersenletsel op een rij. De auteurs wijzen erop dat er niet alleen schade kan ontstaan aan het gehoorsysteem zelf, maar ook dat een hersenschudding een negatief effect kan hebben op de verwerking van geluid in onze hersenen. De ontstane schade kan zich vooral uiten in het moeite hebben met het verstaan in lawaai. Ook tinnitus en hyperacusis kunnen zich voordoen.

Locatie probleem hersenschudding lastig vast te stellen

Omdat er door een hersenschudding op verschillende plekken letsel bij een patiënt kan ontstaan, is het vaak lastig te bepalen waar de precieze oorzaak van de hoorproblemen ligt. De auteurs wijzen er ook op dat de problemen zich ook niet altijd direct na het ontstane letsel voordoen. Daar kan de nodige tijd overheen gaan.

Ontstaan hersenschudding

Een hersenschudding wordt ook wel aangeduid met licht traumatisch hersenletsel. Het letsel kan bijvoorbeeld ontstaan door een val vanaf een fiets of motor, door een incident bij het sporten of op het werk. Bij sporten kan een hersenschudding ontstaan door een val op het hoofd, een bal tegen het hoofd, door een harde botsing of een klap of trap tegen het hoofd. Niet voor niets roepen neurologen op om bij sommige sporten en in het verkeer een helm te dragen. In het Engels spreekt men bij een hersenschudding van ‘mild Taumatic Brain Injury’ (mTBI).

Mechanismen achter gehoor- en evenwichtsklachten mondjesmaat bekend

De symptomen bij een hersenschudding kunnen variëren. Degene die een hersenschudding oploopt heeft daarbij te maken gehad met kortdurend bewustzijnsverlies (maximaal 15 minuten). Soms zijn er klachten zoals hoofdpijn, verwardheid, duizeligheid of moeite het bewaren van evenwicht, misselijkheid of braken, vermoeidheid en overgevoeligheid voor licht. Ook kunnen geheugen-, concentratie- en slaapproblemen zich voordoen. Daarnaast kan een hersenschudding dus ook samengaan met gehoorklachten, zoals een verminderd gehoor, tinnitus en overgevoeligheidsklachten bij het horen (hyperacusis). Klachten die wél blijvend kunnen zijn. De mechanismen die voor de hoor en evenwichtsklachten zorgen zijn volgens de auteurs van het artikel maar mondjesmaat bekend.  

Klachten met gehoor en evenwicht kunnen lang aanhouden

Bij een hersenschudding is er meestal sprake van een tijdelijke verstoring van de normale hersenfuncties. De meeste symptomen zijn over het algemeen van voorbijgaande aard en het leidt meestal niet tot blijvende hersenschade. Daarom wordt er gesproken van ‘licht’ hersenletsel. Toch blijken de klachten met gehoor en evenwicht lang aan te kunnen houden.

Mogelijke oorzaken gehoorschade bij hersenschudding

Door een hersenschudding kan er schade aan de perifere maar ook centrale paden van het auditieve systeem ontstaan. Als voorbeelden noemen de auteurs schade aan de achtste zenuw en verstoring van het kanaal met endolymfe in het slakkenhuis. Ook schokpulsen in het labyrintvocht waardoor het sensorisch epitheel in her slakkenhuis beschadigt raakt, kan volgens hen een oorzaak zijn. Permanent gehoorverlies kan ook ontstaan door een scheur in het ovale of ronde venster in het slakkenhuis als gevolg van het trauma. De auteurs geven aan dat geschat wordt dat 34 tot 50% van de patiënten met een hersenschudding problemen krijgt met het verstaan in lawaai, tinnitus of evenwichtsproblemen en instabiliteit. De duizeligheidklachten kunnen 5 jaar aanhouden en slechthorendheid zelfs tot 18 jaar na het opdoen van het letsel.

Afwijkingen op ABR-test

Bij mensen met een lichte hersenschudding die gehoorproblemen ondervonden zijn bij onderzoek ook afwijkingen gevonden op een zogeheten ABR-test. Sommige afwijkende ABR-resultaten kunnen volgens de auteurs duiden op beschadiging van de hersenstam. Ook vinden ze een zogeheten Late Latency Respons (LLR) metingen als aanvulling op de ABR-metingen nuttig bij mensen met een lichte hersenschudding. Dit zou zicht geven op de verwerking van auditieve signalen op een hoger niveau. De auteurs zien mogelijkheden om met deze metingen op een objectieve manier inzicht te krijgen in de aard en de mate van schade aan het auditieve systeem. Nader onderzoek is volgens hen nodig om deze metingen in te zetten voor de diagnose en aanpak bij gehoorverlies een lichte hersenschudding.

Moeite met verstaan in achtergrondlawaai door hersenschudding

Patiënten met een lichte hersenschudding blijken ook vaker problemen te ervaren met het verstaan van spraak in lawaai dan mensen die daar niet mee te maken hebben gekregen. Helaas is er tot op heden nog geen overeenstemming over de wijze waarop dit objectief goed is te testen.   

Biomarkers bij hersenschudding

De onderzoekers zien ook toekomst weggelegd voor zogeheten biomarkers om te bepalen of een CT-scan nodig is bij een hersenschudding.

Uiting hoorproblemen bij hersenschudding kan verschillen

De mate waarin er zich hoorproblemen voordoen en ook hoe de hoorproblemen zich uiten kan flink verschillen per patiënt. Sommige patiënten ervaren direct gehoor en evenwichtsproblemen, bij anderen kan dit zich pas op een later tijdstip voordoen. De problemen kunnen van voorbijgaande aard zijn, maar even zo goed blijvend. Symptomen zoals tinnitus kunnen zich ook pas op een later tijdstip voordoen en ook verergeren wanneer er zich vaker een hersenschudding voordoet.

Hersenschudding kan voor symptomen ziekte van Ménière zorgen

Hersenschudding kan er zelfs voor zorgen dat er zich symptomen voordoen die overeenkomen met de ziekte van Ménière. Denk daarbij aan duizeligheid, tinnitus en gehoorverlies. Deze door hersentrauma veroorzaakte vorm van Ménière kan zich pas veel later voordoen, zelfs jaren na het ongeval. Ook zijn de evenwichtsklachten veelal ernstiger dan bij de ‘gewone’ vorm van de ziekte van Ménière.

Breuk in slaapbeen – perilymfatische fistel

Een breuk in het slaapbeen door een ongeval, kan tot een zogeheten perilymfatische fistel leiden. Dit is een scheur of defect in het benige omhulsel van het slakkenhuis of in het ronde of ovale venster ervan. Er kan hierdoor vloeistof uit het binnenoor lekken. Dit heeft weer direct invloed op het functioneren van het binnenoor. Dit kan op zijn beurt tot een verminderd hoorvermogen leiden. Het gehoorverlies kan zich dan plotseling voordoen en ook wisselend in de tijd zijn.

Andere symptomen die zich hierbij voordoen zijn: hoofdpijn, een ‘vol gevoel’ in het oor, misselijkheid, draaiduizeligheid, evenwichtsproblemen en geheugenverlies. Zo’n fistel zorgt vaker voor hoorproblemen dan voor evenwichtsproblemen. Ook doet dit zich vaker in het ronde venster voor dan in het ovale venster. Al doen de symptomen zich hierbij normaliter tussen de 24 en 70 uur na het ontstaan van de schade voor, soms manifesteren de problemen zich er pas lang erna.

Oogbewegingsstoornissen door hersenschudding

Een hersenschudding kan ook tot meer centrale evenwichtsproblemen leiden die voor stoornissen in de oogbewegingen zorgen en ook migraine. 90% blijkt zulke oogbewegingsstoornissen te ondervinden. Gelukkig gaan deze meestal binnen zo’n zes maanden weer weg.

Beeldvormende technieken bij hersenschudding

Volgens de auteurs zijn beeldvormende onderzoeken behulpzaam om na te gaan waar het probleem zich precies bevindt. Patiënten blijken vaak alleen een CT-scan van de hersenen te krijgen na ongeval waarbij zij een hersenschudding oplopen. Dat is ook de beeldvormende techniek die in de richtlijn ‘licht traumatisch hoofd/hersenletsel’ staat. Dit terwijl zo’n CT-scan volgens de auteurs niet goed het letsel in kaart kan brengen. Ook ziet meer dan de helft van de patiënten volgens de onderzoekers geen arts binnen drie maanden na het ongeval.
De auteurs vinden het nodig dat er meer onderzoek komt naar de effecten van een lichte hersenschudding op het centrale en perifere auditieve systeem.

Bron: Mark Harris, Andrew Nguyen, Nolan J Brown, Dr. Bryce Picton, Dr. Julian Gendreau, Nicholas Bui, Dr. Ronald Sahyouni, and Dr. Harrison W. Lin. Mild Traumatic Brain Injury and the Auditory System: An Overview of the Mechanisms, Clinical Presentations and Current Diagnostic Modalities. Journal of Neurotrauma. ahead of print http://doi.org/10.1089/neu.2023.0059