Betere keuzes voor behandeling door inzicht in tumoractiviteit
Onderzoekers van het Radboudumc in Nijmegen, ETZ in Tilburg, het Maastricht UMC en de Technische Universiteit in Eindhoven hebben een belangrijke stap gezet in het voorspellen van de groei van brughoektumoren – ook wel vestibulair schwannomen genoemd. Dankzij geavanceerde MRI-technieken kunnen artsen veel beter inschatten welke tumoren zullen groeien en welke niet. Met een nauwkeurigheid van bijna 90 procent zijn de resultaten overtuigend. Daardoor kan de behandeling beter worden afgestemd op de patiënt. Hoewel deze techniek nu nog niet standaard beschikbaar is, tonen de uitkomsten aan dat artsen in de toekomst mogelijk veel nauwkeuriger kunnen bepalen welke tumoren actief behandeld moeten worden, en welke veilig gevolgd kunnen worden zonder directe ingreep.
Brughoektumoren en klachten
Een brughoektumor is een goedaardige tumor aan de gehoor- en evenwichtszenuw, vlak bij de hersenstam. Klachten beginnen vaak met:
- eenzijdig gehoorverlies
- tinnitus (oorsuizen)
- duizeligheid of balansproblemen
Soms wordt de tumor bij toeval ontdekt op een MRI-scan. Omdat niet alle tumoren groeien, wordt meestal eerst gekozen voor een afwachtend beleid – ook wel bekend als ‘wait-and-scan’ – waarbij de patiënt regelmatig gecontroleerd wordt met gehoortests en MRI-scans, zonder directe behandeling.
Belang van groeivoorspelling
Bij sommige patiënten groeit de tumor toch snel, wat gehoorverlies en andere klachten kan verergeren. In zulke gevallen kan tijdige behandeling belangrijk zijn, vooral om complicaties door mogelijke verdrukking van de hersenstam te voorkomen. Bij anderen blijft de tumor echter jarenlang stabiel of krimpt zelfs iets. Onnodige behandelingen, zoals bestraling of een operatie, kunnen dan beter vermeden worden.
Geavanceerde MRI-analyse met DCE-MRI
In het onderzoek werd gebruikgemaakt van een speciale MRI-techniek: DCE-MRI (Dynamic Contrast Enhanced MRI). Deze techniek laat zien hoe goed de bloedvaatjes in de tumor doorlaatbaar zijn voor contrastvloeistof. Dat zegt iets over de activiteit en groeipotentie van de tumor.
Het onderzoek werd uitgevoerd door arts-onderzoeker Sammy Schouten, samen met collega-wetenschappers van het Radboudumc, ETZ Tilburg, Maastricht UMC en de TU Eindhoven. Schouten is arts in opleiding tot KNO-arts in het Radboudumc, zij doet onderzoek naar brughoektumoren en promoveert bij Prof. dr. Dirk Kunst een dr. Jeroen Verheul.
Een belangrijke uitkomstmaat in het onderzoek is de zogenoemde Ktrans-waarde. Die geeft aan hoe snel contrastvloeistof vanuit de bloedvaten in het omliggende tumorweefsel terechtkomt. Dat is een maat voor de doorlaatbaarheid van de bloedvaten in de tumor. Tumoren met een hoge Ktrans -waarde zijn vaak actief doorbloed en groeien sneller. Tumoren met een lagere Ktrans -waarde blijken juist vaker stabiel of krimpend te zijn.
Ook een tweede maat, de zogenaamde ve-waarde, bleek belangrijk. Deze waarde geeft aan hoeveel ruimte er in het tumorweefsel is buiten de bloedvaten en buiten de cellen – de zogenaamde extracellulaire-extravasculaire ruimte. Hoe meer ruimte daar is, hoe hoger de ve-waarde. Bij een hogere ve-waarde is er dus meer ‘lekkagevolume’ beschikbaar voor contrastvloeistof. Groeiende tumoren hadden meestal een lage ve-waarde, wat duidt op dicht tumorweefsel met weinig tussenruimte. Stabiele of krimpende tumoren hadden juist vaak een hogere ve-waarde, wat past bij minder celactiviteit en een minder compacte structuur.
“Deze meetwaarden geven ons voor het eerst echt aanknopingspunten om al vroeg in het ziekteverloop in te schatten of een brughoektumor zal groeien,” zegt Sammy Schouten. “Dat kan patiënten meer duidelijkheid geven en voorkomt mogelijk onnodige behandelingen en veelvuldige MRI scans.”
Nauwkeurige voorspelling van tumorgroei
Met deze MRI-metingen konden de onderzoekers met 89 procent nauwkeurigheid voorspellen of een tumor zou gaan groeien. Er is zelfs een online rekentool beschikbaar voor artsen om dit risico eenvoudig te berekenen.
Toepassing in de klinische praktijk
Deze methode biedt kansen voor meer persoonlijke zorg: artsen kunnen per patiënt beter bepalen of actief behandelen nodig is. Bovendien kan bij patiënten met een laag risico op groei onnodige behandeling worden voorkomen, wat bijdraagt aan behoud van het gehoor,minder bijwerkingen en minder zorgkosten.
Vooruitblik op de toekomst
De techniek is nog niet overal standaard beschikbaar, en de methode moet nog in andere ziekenhuizen worden onderzocht. Toch laat deze studie zien dat geavanceerde MRI-methoden een waardevolle rol kunnen spelen in de besluitvorming rondom brughoektumoren. Mogelijk wordt deze aanpak in de toekomst opgenomen in landelijke richtlijnen.
Patiënten die een brughoektumor hebben en willen weten wat deze techniek voor hen betekent, kunnen dit bespreken met hun KNO-arts of neurochirurg.
Steun toekomstig onderzoek naar brughoektumoren
Wilt u bijdragen aan vervolgonderzoek naar het beter voorspellen en behandelen van brughoektumoren? Steun dan het onderzoeksteam van het Radboudumc via het Radboud Oncologie Fonds. Uw donatie helpt bij de ontwikkeling van innovatieve MRI-technieken voor meer gerichte en patiëntvriendelijke zorg. Meer informatie en doneren kan via deze link: radboudoncologiefonds.voorradboudfonds.nl/project/brughoektumoren.
Bron: Sammy M Schouten, Daniel Lewis, Stefan Cornelissen, Ka-Loh Li, Xiaoping Zhu, Marnix C Maas, Sjoert Pegge, Thijs T G Jansen, Jef J S Mulder, Jérôme J Waterval, Alida A Postma, Omar Pathmanaban, David J Coope, Jolanda M M Derks, Patrick P J H Langenhuizen, Andrew T King, Jeroen B Verheul, Henricus P M Kunst, Dynamic contrast-enhanced and diffusion-weighted MR imaging for predicting tumor growth of sporadic vestibular schwannomas: A prospective study, Neuro-Oncology, 2024;, noae252, https://doi.org/10.1093/neuonc/noae252
