Voor het eerst zijn er positieve resultaten geboekt met gentherapie bij doofheid. Chirurg en onderzoeksleider Yilai Shu werkzaam aan de Fudan Universiteit van Shanghai bracht dit naar buiten tijdens een bijeenkomst van de Europese Vereniging voor Gen- en Celtherapie. Deze conferentie vond eind oktober plaats in Brussel. De onderzoeksgroep wist het gehoor van vier kinderen met een zeldzame genetische vorm van doofheid met gentherapie weer voor een flink deel te herstellen. Dat is te zien als een grote doorbraak. Toch is het belangrijk te realiseren dat niet iedereen die zeer slechthorend of doof is, met deze methode horend te maken is. De therapie is slechts geschikt voor een zeer kleine groep ernstig slechthorenden en doven. Ook zullen de kosten van gentherapie flink lager moeten worden in de toekomst om betaalbaar te zijn als standaard behandeling.
Gentherapie maakt dove kinderen horend
De kinderen die werden behandeld voor hun doofheid met gentherapie konden voor de behandeling beneden de 95 decibel niets horen. Na de behandeling met gentherapie konden zij geluiden van 50 tot 55 decibel horen. Dat is voldoende om ook zachte spraakklanken zoals de medeklinkers te kunnen horen. Volgens Shu bereiken ze daarmee 60 tot 65% van de functie qua verstaan van een normaal gehoor. Hij denkt dat de behandeling in de toekomst nog succesvoller is te maken. De behandeling lukte bij 4 van de 5 kinderen die de genetische therapie voor hun gehoor ondergingen. Bij één kind bleek de therapie niet te werken. Dat kwam mogelijk omdat het kind al een bestaande immuniteit had voor het (onschadelijke) virus waarmee de onderzoekers het nieuwe DNA in het gehoororgaan brachten.
Een eerste en grote stap in gentherapie voor het gehoor
De kinderen die de onderzoeksgroep van Shu behandelde met gentherapie hadden een zeer zeldzame vorm van genetische doofheid, namelijk de autosomaal recessieve doofheid type 9 (DFNB9). Daar krijgt slechts tussen de 1 en 5 procent van de doof geboren baby’s mee te maken. Toch is het te zien als een eerste en grote stap voor de aanpak voor doofheid. Voor deze specifieke groep zullen de uiteindelijke resultaten ook beter zijn dan met een cochleair implantaat (CI). Immers het herstel van een zeer grote groep haarcellen zal een (veel) beter resultaat geven dan het beperkte aantal elektrodes waar een CI mee werkt.
Mutatie of defect in OTOF-gen: doofheid DFNB9
Mensen met de doofheid DFNB9 hebben een mutatie of defect in het zogeheten OTOF-gen. Mutaties in dit gen zorgen ervoor dat er zich veranderingen in de structuur of in de functie van het otoferline-eiwit voordoen. Dit eiwit speelt een belangrijke rol in de haarcellen in het slakkenhuis. Het eiwit is essentieel voor het kunnen doorgeven van signalen in deze haarcellen. Die zijn op hun beurt uiteindelijk weer verantwoordelijk voor het omzetten van geluidsgolven in elektrische signalen. Signalen die vervolgens weer naar de hersenen worden gestuurd en als geluid worden waargenomen. De mutaties in het OTOF-gen verstoren dit proces waardoor de haarcellen niet of zeer slecht functioneren. Het kan zo leiden tot een zeer ernstig gehoorverlies of doofheid. Afhankelijk van de ernst van het gehoorverlies krijgen patiënten met DFNB9 een hoortoestel of cochleair implantaat.
Werkwijze nieuwe gentherapie bij doofheid
Bij de nieuwe behandeling wordt een werkende kopie van het otoferline-gen ingebracht. Dit gen is zeer groot, namelijk zo’n 6.000 DNA tekens lang. Om het in te brengen moet het opgesplitst worden in twee delen. Met behulp van een onschadelijk virus als verpakking, wordt het nieuwe DNA in het slakkenhuis geïnjecteerd. Eenmaal in het lichaam moeten de twee delen weer één geheel vormen om zo het ontbrekende otoferline eiwit aan te kunnen maken. Als de productie daarvan lukt kunnen de haarcellen in het slakkenhuis weer functioneren en is horen weer (deels) mogelijk.
Wedstrijd in gentherapie
Zowel in de Verenigde Staten als in Europa zijn reeds successen geboekt op het gebied van gentherapie. Zo is het gelukt bij bepaalde vormen van blindheid het gezichtsvermogen deels te herstellen. China lijkt met de resultaten op het gebied van horen de gentherapie wedstrijd te winnen. Immers het bereikte herstel van het hoorvermogen bij de kinderen is spectaculair te noemen.
Hoge kosten verbonden aan gentherapie bij doofheid
Het werk van de Chinese onderzoekers werd gesponsord door Shanghai Refreshgene Therapeutics, een klein biotech bedrijf. De oprichter denkt dat met de resultaten een eerste stap is gezet naar het commercieel maken van gentherapie voor het gehoor. Toch zullen de kosten aanzienlijk zijn. De kosten van een commercieel product wordt door het bedrijf geraamd tussen de 125.000 en 250.000 dollar. Dat ligt weer vele malen hoger dat dat van een cochleair implantaat. De vraag is of gentherapie met deze hoge prijs een standaard behandeling kan worden voor een grote groep zeer ernstig slechthorenden en doven. Dan moet waarschijnlijk eerst de prijs omlaag kunnen.
In juni 2024 is er een wetenschappelijk artikel over de onderzoeksresultaten verschenen:
Bron:
Wang, H., Chen, Y., Lv, J. et al. Bilateral gene therapy in children with autosomal recessive deafness 9: single-arm trial results. Nat Med (2024). https://doi.org/10.1038/s41591-024-03023-5
HOorzaken is niet verbonden met een van de bedrijven of onderzoeksinstituten. Het heeft dan ook geen zin om u onder het artikel of via een mailbericht aan te melden voor een van de lopende onderzoeken.
Lees ook:
