Het Erasmus MC in Rotterdam heeft een belangrijke stap gezet in de toegankelijkheid van zorg. Vanaf nu dragen medewerkers in het ziekenhuis op verzoek transparante mondkapjes. Slechthorenden en doven kunnen zo beter communiceren met hun zorgverleners. Audiologen Nienke Homans en Jantien Vroegop introduceerden deze innovatie op World Hearing Day. Zij onderzochten sinds de coronapandemie de impact van reguliere mondkapjes op mensen met gehoorverlies en kwamen tot de conclusie dat mondkapjes met vensters het spraakafzien aanzienlijk verbeteren.
| Innovaties
“Door het dragen van dit masker is het geluid niet beter, maar patiënten kunnen de lippen en emoties lezen van de zorgverlener. Dat verhoogt de spraakperceptie aanzienlijk,” aldus de audiologen.
Hopelijk volgen meer ziekenhuizen, tandartspraktijken en andere zorginstellingen dit voorbeeld. Heldere communicatie is essentieel in de zorg en moet voor iedereen, inclusief slechthorenden en doven, goed te volgen zijn.
Het belang van spraakafzien
Spraakafzien, vaak ten onrechte nog weleens liplezen genoemd, is voor veel slechthorenden en doven een essentieel hulpmiddel om gesprekken te begrijpen. Hierbij letten zij niet alleen op de mondbewegingen, maar ook op gezichtsuitdrukkingen en andere visuele signalen zoals wenkbrauwbewegingen en mimiek. Wanneer een zorgverlener een standaard mondkapje draagt, wordt spraakafzien onmogelijk. Dat kan leiden tot miscommunicatie en stress bij de patiënt.
Uitdagingen in de zorg zonder toegang tot visuele informatie
Wanneer in een medische setting informatie onvolledig of verkeerd overkomt, kan dit niet alleen vervelende, maar ook ernstige gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan een arts die uitleg, instructies of medische adviezen geeft, maar die de patiënt niet goed begrijpt. Daarnaast kan het missen van informatie leiden tot angst en onzekerheid bij de slechthorende of dove patiënt. Zorgen over miscommunicatie of eerder opgedane frustraties kunnen er zelfs toe leiden dat patiënten zorg gaan mijden.
Transparante mondkapjes: een oplossing voor betere communicatie
Transparante mondkapjes zorgen ervoor dat het gezicht van de zorgverlener zichtbaar blijft, waardoor spraakafzien mogelijk is. Dit helpt niet alleen slechthorenden en doven, maar verbetert ook de communicatie voor alle patiënten. Voordelen van transparante mondkapjes zijn onder andere:
- Verbeterde verstaanbaarheid: Non-verbale communicatie blijft intact.
- Vermindering van stress en angst: Patiënten voelen zich meer op hun gemak als ze de gezichtsuitdrukkingen van de zorgverlener kunnen zien.
- Betere zorgverlening: Minder kans op misverstanden en fouten bij medische behandelingen, adviezen en instructies.
- Inclusiviteit in de zorg: Zorg wordt toegankelijker voor mensen met gehoorverlies.
Drempel dragen transparante mondkapjes
Wel blijkt dat sommige medewerkers een drempel ervaren om het transparante mondkapje te dragen. Audioloog Nienke Homans verwacht dat dit verdwijnt zodra zij merken hoe blij mensen zijn wanneer hun behandelaar meedenkt en zorgt voor optimale communicatie.
Toekomstperspectief
Hoewel transparante mondkapjes op veel plekken nog niet standaard worden gebruikt, groeit het besef van de noodzaak ervan. Erasmus MC loopt hierin voorop door ze nu op verzoek of proactief te dragen. Het zou mooi zijn als andere ziekenhuizen en zorginstellingen dit voorbeeld gaan volgen. Voor slechthorenden en doven kan deze kleine aanpassing een groot verschil maken in hun toegang tot zorg.
Bron onderzoek: Homans NC, Vroegop JL. The beneficial effect of transparent surgical masks on the communication of adults with hearing loss within clinical settings. Disabil Rehabil Assist Technol. 2025 Feb;20(2):381-387. doi: 10.1080/17483107.2024.2376171.
