Een grootschalig onderzoek onder bijna een half miljoen mensen uit het Verenigd Koninkrijk laat zien dat mensen die zich eenzaam voelen, een hoger risico lopen op het ontwikkelen van gehoorverlies. Het onderzoek werd uitgevoerd door wetenschappers van Tianjin University en andere instellingen, en is gepubliceerd in het tijdschrift Health Data Science. Het verband bleef aanwezig nadat was gecorrigeerd voor factoren zoals leeftijd, geslacht, depressieve stemming, leefstijl, chronische ziekten, sociale isolatie en genetische aanleg. Vooral perceptief gehoorverlies kwam vaker voor bij mensen die aangaven zich eenzaam te voelen.
Gehoorverlies als oorzaak van eenzaamheid
Eerder onderzoek liet al zien dat gehoorverlies zelf een mogelijke oorzaak kan zijn van eenzaamheid. Zo bleek uit een studie in Den Haag dat slechthorendheid leidt tot minder sociale contacten bij 60-plussers, wat gevoelens van eenzaamheid kan versterken. Ook uit onderzoek van Motivaction in opdracht van Specsavers kwam naar voren dat een derde van de slechthorenden mentale problemen ervaart en zich sociaal terugtrekt. Het nieuwe onderzoek voegt daar een tegengestelde richting aan toe: eenzaamheid zou ook kunnen bijdragen aan het ontstaan van gehoorverlies.
Maar ook: Meer gehoorverlies bij mensen die zich eenzaam voelen
Aan het begin van het onderzoek gaven bijna 91.000 van de 491.000 deelnemers (18,5%) aan dat ze zich vaak eenzaam voelden. In de jaren daarna kregen ruim 11.500 deelnemers de diagnose gehoorverlies. Het betrof met name perceptief gehoorverlies, dat ontstaat in het slakkenhuis of de gehoorzenuw.
Na correctie voor diverse mogelijke beïnvloedende factoren bleek dat mensen die zich eenzaam voelden gemiddeld een 24% hoger risico hadden op de ontwikkeling van gehoorverlies dan mensen die zich niet eenzaam voelden.
Geen direct oorzakelijk verband
De onderzoekers benadrukken dat het gaat om een statistisch verband. Hoewel er is gecorrigeerd voor veel bekende risicofactoren, kan op basis van dit onderzoek niet worden vastgesteld dat eenzaamheid gehoorverlies veroorzaakt. Het blijft mogelijk dat andere, nog onbekende factoren hierbij een rol spelen.
Perceptief gehoorverlies springt eruit
Het verband tussen eenzaamheid en gehoorverlies werd vooral gezien bij perceptief gehoorverlies. Er was geen statistisch significante relatie met geleidingsslechthorendheid of gemengd gehoorverlies. Perceptief gehoorverlies hangt samen met schade aan de haarcellen in het slakkenhuis of de zenuwbanen naar de hersenen. Dit type gehoorverlies komt vaker voor op latere leeftijd en is doorgaans blijvend.
Sterkere samenhang bij vrouwen
Bij vrouwen bleek het verband tussen eenzaamheid en gehoorverlies sterker dan bij mannen. Vrouwen die zich eenzaam voelden, hadden een 30% verhoogd risico op gehoorverlies, tegenover 18% bij mannen. Waarom dit verschil optreedt, is nog niet duidelijk. Eerder onderzoek suggereert dat vrouwen mogelijk gevoeliger zijn voor de lichamelijke gevolgen van psychosociale stress.
Meerdere mogelijke verklaringen
Eerdere studies hebben aangetoond dat eenzaamheid kan leiden tot verhoogde ontstekingswaarden, een hogere bloeddruk en andere stressgerelateerde reacties in het lichaam. Deze lichamelijke processen kunnen van invloed zijn op het functioneren van het gehoorsysteem.
Ook sociaaleconomische factoren, zoals een lager inkomen of lagere opleiding, bleken een rol te spelen. Ongeveer 17% van het verhoogde risico op gehoorverlies bij mensen die zich eenzaam voelen, kon hiermee worden verklaard.
Geen rol voor sociale isolatie of genetisch risico
Opvallend is dat sociale isolatie — dus weinig sociaal contact — geen duidelijke invloed had op het gevonden verband. Het ging echt om het subjectieve gevoel van eenzaamheid. Ook genetische aanleg voor gehoorverlies bleek het verband niet te beïnvloeden.
Mogelijke implicaties voor preventie
Gehoorverlies is wereldwijd een groeiend probleem dat samenhangt met cognitieve achteruitgang, depressie en verminderde mobiliteit. De onderzoekers stellen dat het verminderen van eenzaamheid mogelijk een rol kan spelen in het voorkomen van gehoorverlies, maar benadrukken dat vervolgonderzoek nodig is om de precieze aard van het verband verder te ontrafelen.
Eerder beschreef Hoorzaken dat sociale activiteit het risico op dementie kan verlagen, maar dat gehoorverlies sociale deelname bemoeilijkt. Hoortoestellen en cochleair implantaten kunnen daarbij ondersteuning bieden. Het nieuwe onderzoek suggereert dat preventie van gehoorverlies mogelijk ook kan beginnen bij het tegengaan van eenzaamheid.
Bron: Song Y, Steptoe A, Yang H, Ma Z, Guo L, Yu B, Xia Y. Loneliness and Risk of Incident Hearing Loss: The UK Biobank Study. Health Data Sci. 2025;5:Article 0281. https://doi.org/10.34133/hds.0281
Lees ook op Hoorzaken.nl:
