Nieuw onderzoek van de Universiteit van Melbourne in Australië laat zien dat ouderen die hoortoestellen dragen betere cognitieve vermogens hebben dan mensen die hun gehoor niet revalideren. Met dit onderzoek is er weer iets meer bewijs dat hoortoestellen mogelijk ook een gunstig effect kunnen hebben op dementie. Eerder onderzoek gepubliceerd in de Lancet laat zien dat ouderen met een hoger risico op dementie hun cognitieve achteruitgang met bijna 50% kunnen verminderen door hoortoestellen te dragen. Ander grootschalig onderzoek dat het afgelopen jaar is gepubliceerd, wees in de richting dat het dragen van hoortoestellen het risico op dementie bij slechthorendheid in het algemeen kan verlagen. De Australische onderzoekers pleiten in hun artikel op grond van de onderzoeksresultaten die tot op heden zijn gevonden er in ieder geval voor om bijtijds hoortoestellen te gaan dragen.
Sterk vergrijzende bevolking
In Nederland hebben we te maken met een sterk vergrijzende bevolking. Volgens het CBS zijn er op 1 januari 2023 ruim 3,6 miljoen 65-plussers. Dat betekent dat 1 op de 5 Nederlanders boven de 65 is. Ook is er sprake van een zogeheten ‘dubbele vergrijzing’. Dat betekent dat binnen de groep 65-plussers de groep 80-plussers groeiend is. Op dit moment zijn er al 872.000 80-plussers.
Toename ouderdomsziekten
Door deze vergrijzing neemt ook het aantal mensen met ouderdomsziekten toe. Denk daarbij aan artrose, dementie, de ziekte van Parkinson en problemen met het zicht en gehoor. Vooral dementie veroorzaakt een grote ziektelast en heeft een flinke impact. Die is er niet alleen op het leven van de patiënt zelf maar ook op zijn of haar omgeving. Het aantal mensen met dementie zal in 2040 verdubbelen naar 330.000 ten opzichte van 2018.
Gehoorverlies grootste risicofactor op dementie
Er is inmiddels flink wat bewijs voor het verband tussen gehoorverlies en een versnelde achteruitgang van de cognitieve vermogens. De Lancet Commissie ziet gehoorverlies dan ook als de grootste risicofactor op dementie. Een verminderd gehoor zou voor maar liefst 9% het risico op dementie bepalen. Het risico op dementie verdrievoudigd bij mensen met matig gehoorverlies en is bijna vijf keer zo groot bij een ernstig gehoorverlies. Dat wil nog niet zeggen dat revalidatie van het gehoor ook dementie kan verminderen.
Gering bewustzijn negatieve gevolgen slechthorendheid
Slechthorenden zijn zich over het algemeen maar weinig bewust van de negatieve gevolgen van gehoorverlies. Denk daarbij aan evenwichtsproblemen (valincidenten), depressie, angst, sociale isolatie (met gevoelens van eenzaamheid als gevolg), en ook dementie. Dit terwijl hoortoestellen kunnen zorgen voor een beter evenwicht (lees meer), dat dragers zich zelfstandiger en zekerder voelen en mensen ermee langer sociaal actief blijven. Met het laatste zijn vereenzaming en samengaande gevoelens van depressiviteit te voorkomen. Recent onderzoek wijst erop dat hoortoestellen ook de achteruitgang van cognitieve vermogens kunnen voorkomen.
Aanpak gehoorverlies grootst mogelijke optie bij beteugelen dementie
Wetenschappers zien in de aanpak van gehoorverlies de grootste mogelijkheid om het risico op dementie te beteugelen. Om dit te bewijzen vindt er daarom de afgelopen jaren steeds meer onderzoek plaats naar de effecten van de inzet van hoortoestellen bij ouderen op de cognitieve vermogens.
Zo laat onderzoek uit 2023 gepubliceerd in de Lancet laat zien dat ouderen met een hoger risico op dementie hun cognitieve achteruitgang met bijna 50% kunnen verminderen door hoortoestellen te dragen. Ander grootschalig onderzoek dat afgelopen jaar is gepubliceerd, wijst in de richting dat het dragen van hoortoestellen het risico op dementie bij slechthorendheid in het algemeen kan verlagen.
Toch mag ook op grond van deze eerdere onderzoeken nog niet worden geconcludeerd dat het dragen van hoortoestellen dementie bij ouderen in het algemeen daadwerkelijk kan terugdringen. Ook daarom zijn de Australische onderzoekers van de Universiteit van Melbourne een nieuw onderzoek gestart met aangepaste metingen.
Australisch onderzoek naar effecten dragen hoortoestellen op de cognitieve vermogens
De onderzoekers van de Universiteit van Melbourne in Australië vergeleken in hun onderzoek de resultaten van mensen zonder dementie en die voor het eerst een hoortoestel gingen dragen, met die van ouderen die deelnamen aan een grote longitudinaal cohortstudie. Bij zo’n studie volgen onderzoekers deelnemers met bepaalde kenmerken over een langere periode en voeren daarbij op meerdere tijdstippen metingen uit. Daarmee kunnen ze het verloop van ziektes en aandoeningen bestuderen. De wetenschappers onderzochten de deelnemers aan het onderzoek bij aanvang en vervolgens na 18 en 36 maanden. Dat gebeurde met dezelfde metingen.
Aan het onderzoek deden 160 patiënten mee (gemiddelde leeftijd 74 jaar) uit het audiologisch centrum met een gemiddeld tot ernstig gehoorverlies. Zij kregen aan het begin van het onderzoek hoortoestellen. Deze groep vergeleken de onderzoekers met 102 deelnemers afkomstig uit de Australische Imaging, Biomarkers and Lifestyle Flagship Study of Aging (AIBL) die een overeenkomstige gemiddelde leeftijd hadden.
Resultaten onderzoek naar effect dragen hoortoestellen op cognitieve vermogen en dementie
Een eerste vergelijk liet zien dat de hoortoestelgroep cognitief stabiel bleef, terwijl in de controle groep (de AIBL-groep) het werkgeheugen, de visuele aandacht en de psychomotorische functie afnam. Bij een van de metingen vertoonde ook de hoortoestelgroep een aanzienlijke daling, maar in een aanzienlijk trager tempo dan de deelnemers uit de AIBL-groep. Bij controle op de effecten van opleidingsniveau op de cognitieve taken, bleek dat hoortoestelgroep alsnog aanzienlijk beter te presteren op visuele aandacht en psychomotorische functie in vergelijking met de AIBL-groep. Dat verschil was niet te zien op de testen die het werkgeheugen of het visueel leren in kaart brachten. Lichamelijke activiteit bleek geen effect op het cognitieve prestaties te hebben.
Conclusies onderzoek
Uit het onderzoek dat gepubliceerd is in ‘Frontiers in Aging Neuroscience’ kwam naar voren dat gebruikers van hoortoestellen na 3 jaar duidelijk betere cognitieve prestaties lieten zien dan de groep waarbij het gehoor niet was gerevalideerd met hoortoestellen. Volgens de Australische onderzoekers suggereert dit dat gehoorinterventie de cognitieve achteruitgang bij oudere volwassenen kan vertragen (dus niet voorkomen). Met dit onderzoek is er weer meer bewijs dat hoorhulpmiddelen zoals hoortoestellen, botverankerde hoortoestellen en cochleair implantaten een gunstig effect kunnen hebben op de cognitieve vermogens en daarmee mogelijk ook op dementie.
Nieuw onderzoek nodig
Om meer bewijs te vergaren vinden de onderzoekers het nodig dat er vervolgonderzoek komt, waarbij meer deelnemers nog langer worden gevolgd. Daarmee is mogelijk te bevestigen dat hoortoestellen ervoor kunnen zorgen dat de cognitieve vermogens door het dragen van hoortoestellen ook op langere termijn in stand blijven en ze ook daadwerkelijk het risico op dementie kunnen verminderen. De auteurs pleiten in het artikel op grond van de onderzoeksresultaten die tot op heden zijn gevonden er in ieder geval voor om bijtijds hoortoestellen te gaan dragen.
Bronnen:
- Sarant Julia Z., Busby Peter A., Schembri Adrian J., Fowler Christopher, Harris David C.; A comparative prospective longitudinal study of cognitive outcomes after 3 years of hearing aid use in older adults. Frontiers in Aging Neuroscience. Vol.15, 2024. DOI=10.3389/fnagi.2023.1302185
- Loket gezond leven
Lees ook:
