Kinderen met hun handen op hun oren in de bioscoop, de verenigings-dj die in de pauze van de waterpolowedstrijd de volumeknop flink opendraait, de hulp-ouder die op het klassenfeest van groep 8 de ramen laat trillen, de barman in de sportkantine die in de loop van de avond de muziek steeds harder zet en de spinning instructeur die het volume nog een tandje harder zet om zijn cursisten tot nog betere prestaties op te zwepen. Zo maar een aantal voorbeelden van hard geluid en harde muziek waar we in onze vrije tijd aan worden blootgesteld. Een lijst die eenieder kan aanvullen met eigen ervaringen. Harde muziek en ook geluid kan ons veel plezier geven en de beleving versterken, maar wanneer we te regelmatig en te lang aan hoge geluidsniveaus worden blootgesteld, kan dat tot blijvende gehoorschade en ook tinnitus leiden.
Organisatoren van festivals en evenementen en ook de poppodia tekenden eerder al een convenant om de risico’s op gehoorschade te beperken.
Bij het derde convenant preventie gehoorschade sluiten zich nu ook de bioscopen, filmtheaters, verenigingen, fitnesscentra en organisatoren van scholieren- en studentenfeesten aan.
Audioloog dr. ir. Jan de Laat: ‘Ik kom patiënten op het spreekuur tegen die tinnitus opliepen in de bioscoop door te hard lawaai.”
Gehoorschade hangt af van zowel de intensiteit als de duur van muziek en lawaai
Zo af en toe een avondje naar muziek luisteren lijkt onschuldig. Dat is vaak ook zo maar daar zitten een flink aantal mitsen en maren aan vast. De muziek moet tijdens dat avondje niet té hard staan en daarbij moet je ook niet te lang en te vaak aan muziek en ander lawaai worden blootgesteld. Of onze oren beschadigd raken hangt namelijk niet alleen af van de intensiteit van het geluid maar ook van de tijd dat we er aan bloot staan. Extreem hard lawaai of muziek op je oren kan in enkele ogenblikken al tot blijvende schade aan het gehoor leiden, maar ook dag in dag uit werken in geluidsniveau’s rond de 80 dBA kan op den duur voor gehoorschade zorgen.
Inschatten wanneer het te veel en te vaak is voor jezelf, is erg lastig. We worden immers vaak aan harde geluiden en muziek blootgesteld, ook in onze vrije tijd: we rijden door een lawaaiige stad waar een ambulance met sirene onverwacht voorbijraast, we genieten van de muziek via onze oortjes of hoofdtelefoon die we, om er even helemaal lekker in te zitten, flink hard zetten, we drinken met vrienden een drankje in de kroeg waar de muziek gezellig hard staat, checken een nieuwe band uit bij het lokale poppodium en op de vereniging of sportverenging galmt de muziek of de stem van een iets te enthousiaste presentator door de luidsprekers.
Individuele gevoeligheid speelt belangrijke rol
Daarbij speelt ook nog de individuele gevoeligheid een belangrijke rol. De een zijn gehoor raakt sneller beschadigd dan dat van de ander. Iedere KNO-arts of audioloog kent wel een aantal patiënten die na een enkele avond stappen gehoorschade en of tinnitus heeft opgelopen. Of je gevoelige oren hebt, is van tevoren niet te bepalen.
Ondanks dat voor de meesten van ons geld dat het risico op gehoorschade door een enkel concert, bioscoopbezoek, school- of studentenfeestje of bezoek aan een fitnesscentrum alléén gering is (mits dat de muziek niet véél te hard staat), geldt wel ‘better safe than sorry’. Ga na op www.oorcheck.nl of jij met je luistergedrag risico op gehoorschade loopt.
Dr. ir. Jan de Laat, audioloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum, is blij met het nieuwe convenant waarbij zich nu nog meer partijen gaan inzetten om gehoorschade te voorkomen. De Laat: ‘‘Ik kom patiënten op het spreekuur tegen die tinnitus opliepen in de bioscoop door te hard lawaai. Te dicht bij de speaker, plotseling te hard geluid en dan -in sommige gevallen de rest van je leven- een piep in je oor.’
Stapeleffect
Gehoorschade treedt niet alleen op door de stapeling van de geluidsbelasting in verschillende situaties met muziek en lawaai, maar ook nog eens door andere schadeveroorzakers voor het oor in ons leven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan medicijnen, roken, ongezonde voeding (foute vetten, suikers), overmatig drinken en een tekort aan vitamines. Ook stress is een mogelijke veroorzaker van verslechtering van het gehoor. Littekenweefsel op het trommelvlies veroorzaakt door het plaatsen van buisjes kan eveneens tot een klein gehoorverlies leiden. Aangezien we steeds ouder worden en daardoor ook steeds langer met ons gehoor moeten doen, is het voorkomen van gehoorschade daar waar mogelijk aan te raden.
Doel convenant gehoorschade preventie
Het doel van het nieuwe convenant is om bezoekers van locaties met versterkte muziek op een voor ons gehoor zo veilig mogelijke manier van de muziek te laten genieten.
Organisatoren van festivals en evenementen en ook de poppodia tekenden eerder al een convenant om de risico’s op gehoorschade te beperken. Bij het derde convenant preventie gehoorschade sluiten zich nu ook de bioscopen, filmtheaters, verengingen, fitnesscentra en organisatoren van scholieren- en studentenfeesten aan. Begin december 2018 tekenden zij het convenant gehoorschade preventie.
Staatssecretaris Blokhuis over het convenant: “Om een leven lang te kunnen genieten van muziek – thuis, bij een concert of tijdens het sporten – moeten we allemaal ontzettend zuinig zijn op ons gehoor. Want schade door te hard geluid is onherstelbaar. Het is mooi dat al deze partijen daar nu voor aan de slag gaan. Bij concerten en festivals is het al heel normaal om goed na te denken over gehoorbescherming. Maar er zijn natuurlijk veel meer plekken waar je versterkte muziek tegenkomt, bijvoorbeeld als je gaat sporten. Ook daar moet het zo veilig mogelijk zijn voor je gehoor. Daarin maken we vandaag een mooie stap.”
Maatregelen
Om dit doel te halen worden er maatregelen genomen om muziek op een verantwoord geluidsniveau aan te bieden, passend bij de omgeving en de omstandigheden.
In het convenant wordt er op gewezen dat elke decibel minder, zich vertaalt in een verlaagd risico op gehoorschade.
Onderschreven afspraken
De volgende afspraken worden door convenantspartijen onderschreven. Volgens het convenant is het nodig om vanaf de volgende geluidsniveau het dragen van adequate gehoorbescherming te stimuleren:
- Kinderen en jongeren in de leeftijd tot 18 jaar: 88 dB(A) gemeten over 15 minuten
- Meerderjarigen vanaf 18 jaar en ouder: 92,5 dB(A) gemeten over 15 minuten
De convenantspartijen zorgen ervoor dat hun leden de audio-emissies beperken tot een hoogste equivalent gemiddeld geluidsniveau van:
- Kinderen t/m 13 jaar: Leq = 91 dB(A) gemeten over 15 minuten
- Kinderen/jongeren van 14 en 15 jaar: Leq = 96 dB(A) gemeten over 15 minuten;
- Kinderen/jongeren van 16 en 17 jaar; Leq = 100 dB(A) gemeten over 15 minuten
- Meerderjarigen van 18 jaar en ouder: Leq= 103 dB(A) gemeten over 15 minuten
Als indicatie geldt daarbij: meer dan 50% van de bezoekers in de doelgroep. De piekbelasting wordt beperkt tot een geluidsdruk van maximaal 200 Pascal (of 140 dB (C)).
De ondertekenaars van het derde convenant stimuleren en faciliteren bij hen aangesloten leden en hun medewerkers, zoals geluidstechnici, zich te houden aan de voorgestelde geluidsniveaus. Dit doen zij onder meer handreikingen over geluidsmanagement aan de bij hen aangesloten geluidstechnici aan te bieden.
Gehoorbeschermers met muziekfilter van Alpine
Beschikbaar stellen van gehoorbeschermers
Wanneer het geluidsniveau boven de genoemde ondergrens uitkomt, kunnen bezoekers gehoorbeschermers aanschaffen. Dat geldt alleen bij de ondertekenaars van het convenant. Zij zullen ervoor zorgen dat de gehoorbeschermers makkelijk verkrijgbaar zijn en ook goed vindbaar zijn. Natuurlijk moeten de aangeboden gehoorbeschermers wel voldoende dempen (minimaal 15 dB) én ze moeten beschikken over een kwalitatief goed muziekfilter.
Als de organisatoren verwachten dat het geluid toch harder dan de voorgestelde ondergrens is, zullen ze de bezoekers daar vóór het bezoek over informeren en wijzen op het belang van het dragen van gehoorbeschermers. Het is uiteindelijk wel de verantwoordelijkheid van de bezoekers zelf of ze al dan niet gehoorbeschermers dragen.
Geluidsmetingen
De leden van de bij het convenant aangesloten brancheverenigingen zullen ook geluidsmetingen uitvoeren. Een andere mogelijkheid is voor de organisatoren om bijvoorbeeld limiters te installeren die het geluidsniveau begrenzen.
Communicatie en bewustwording
Omdat er individuele verschillen zijn bij het risico op gehoorschade én muziek bij het bezoek aan de bioscoop, evenement, festival, sprotschool of verengingsbijeenkomst e.d. niet de enige bron van gehoorschade is, vinden de convenantspartijen het daarom belangrijk bezoekers en professionals te informeren hoe het risico op gehoorschade beperkt kan worden om zo lang mogelijk van muziek en het gehoor te blijven genieten.
Voortgang
Het derde convenant preventie gehoorschade is getekend op 7 december 2018 en heeft een looptijd van vier jaar. De partijen die het convenant ondertekenden, hebben afgesproken concrete acties uit te voeren op vijf gebieden: geluidsniveau, gehoorbescherming, geluidsmeting, communicatie en bewustwording en kennis en onderzoek. De voortgang van de acties van het convenant worden jaarlijks in beeld gebracht.
Bronnen: Rijksoverheid en Derde convenant preventie gehoorschade
