Onderzoekers van de Universiteit van Southampton ontwikkelen een armband die ervoor moet gaan zorgen dat dragers van een cochleair implantaat (CI) beter verstaan in rumoer en beter kunnen bepalen waar geluiden en sprekers vandaan komen. Ook kan de omzetting van muziek in gevoelsinformatie de beleving van muziek verbeteren.
Om het verstaan en lokaliseren te verbeteren zet de armband met de naam ‘mosaicOne’ geluiden uit de omgeving om in gevoelssensaties op de huid van de pols. De armband, waarvan een prototype reeds gereed is, maakt daarvoor gebruik van hele kleine motortjes.
Cochleair implantaten hebben beperkingen
Cochleair implantaten, afgekort CI’s, zijn wondertjes qua techniek waarmee ernstig slechthorenden en doven weer kunnen horen en verstaan. In ons slakkenhuis bevinden zich zo’n 3.500 binnenste haarcellen die uiteindelijk geluidsinformatie omzetten in zenuwimpulsjes die hun weg vinden richting de hersenen. Het aantal elektrodes van een cochleair implantaat dat de werking daarvan overneemt, is echter in verhouding heel beperkt (max. 22). Het is dan ook niet zo verbazingwekkend dat een CI slechts een beperkte hoeveelheid geluidsinformatie kan doorgeven aan de hersenen.
Goede resultaten met een CI in stilte
Met de beperkte informatie afkomstig van het implantaat weten dragers in stilte toch verbazingwekkend goede resultaten te behalen. In geroezemoes en lawaai verloopt het verstaan in de meeste gevallen met een CI helaas moeizamer. Daarom wordt er vaak ook extra apparatuur ingezet om het verstaan te verbeteren. Omdat de meeste CI-dragers maar aan één oor een CI krijgen is het bepalen waar een spreker zich bevindt of waar geluiden vandaan komen ook erg lastig. Dit zogeheten lokaliseren draagt bij een goede verstaanbaarheid. Directionele microfoons die zich sterk naar voren richten zijn bij een-op-een gesprekken functioneel maar in groepsgesprekken zijn ze nadelig voor het lokaliseren en daarmee ook voor het verstaan.
Daarnaast klinkt muziek door de beperking van het aantal elektrodes voor de meeste CI-dragers ronduit belabberd.
Merendeel heeft maar één cochleair implantaat
Baby’s en kinderen tot 18 jaar kunnen twee cochleair implantaten krijgen in Nederland. De meeste volwassen kandidaten voor een cochleair implantaat krijgen slechts één implantaat. Het implanteren van een tweede CI kan de potentie hebben om tot een beter verstaan en lokaliseren van geluiden en sprekers te komen. Of een tweede implantaat meerwaarde heeft, hangt van flink wat factoren af. In het algemeen geldt: hoe jonger hoe groter de kans is dat de hersenen weer in staat zijn om de oren goed te laten samenwerken. Bij mensen die horend zijn geweest is de kans daar sowieso groot op omdat die samenwerking al heeft bestaan.
Hoog prijskaartje
Aan een implantaat zit een flink hoog prijskaartje en een tweede implantaat wordt dan ook bij volwassenen in de meeste gevallen dan ook niet vergoed. Daarnaast zitten er natuurlijk ook risico’s vast aan een operatie. Zo kunnen er zich evenwichtsproblemen voordoen of verlies van het zogeheten restgehoor. Een ander aangedragen argument om pas later een tweede implantaat te plaatsen, is dat de technieken in de toekomst flink vooruit kunnen gaan. Daar kan je als er al eerder is geïmplanteerd dan mogelijk geen gebruik meer van maken, omdát er al geïmplanteerd is.
Onderzoek naar gevoelsinformatie als ondersteuning bij CI
Omdat de meeste dragers maar aan één kant een CI hebben is Mark Fletcher hoofd van de onderzoeksgroep ‘Electro Haptics Research’ aan de Universiteit van Southampton, gaan onderzoeken of gevoelssensaties (ook wel haptische of tactiele informatie genoemd) kunnen bijdragen aan verbeterde waarneming voor dragers van een cochleair implantaat. Over dit onderzoek heeft hij inmiddels meerdere artikelen gepubliceerd.
Bij deze onderzoeken is gekeken naar het verstaan van spraak in rumoer, naar lokaliseren (het kunnen bepalen waar geluiden vandaan komen) en naar toonhoogteperceptie.
Verbeteren van spraak in geroezemoes door inzet gevoelsinformatie
Volgens onderzoeker Fletcher komt het slechte verstaan in geroezemoes en lawaai bij CI dragers door de beperkte doorgifte van de lage frequenties. In zijn onderzoeken heeft hij laten zien dat gevoelssensaties zijn te gebruiken om het verstaan bij CI-dragers te verbeteren. Geluid uit de omgeving wordt daartoe ‘real time’ omgezet in gevoelsinformatie op de polsen. Door training verbeterde het effect nog verder.
Verbetering lokalisatie CI dragers
Fletcher heeft met zijn onderzoeken ook laten zien dat het lokaliseren van geluiden en sprekers in de ruimte beter verloopt met de inzet van gevoelsinformatie via de polsen.
Zeker in gesprekken met meerdere personen is het goed kunnen lokaliseren van groot belang. Immers wanneer het lang duurt voordat de luisteraar in de gaten heeft wie er aan het woord is, is een deel van de informatie al gemist. Dat geldt ook voor hoortoesteldragers.
Uit het onderzoek bleek dat de inzet van gevoelsinformatie via de polsen voor het lokaliseren zelfs beter werkte dan een extra cochleair implantaat.
Toonhoogteperceptie
Ook heeft Fletcher gekeken of er verbeteringen zijn te bewerkstellingen in de waarneming van toonhoogte. Daarvoor werden 12 hele kleine motortjes op de onderarm geplaatst, waarbij ieder motortje een andere toonhoogte doorgeeft. De onderzoekers lieten zien dat deelnemers op deze manier toonhoogte verschillen net zo goed konden onderscheiden als goedhorenden, ook in achtergrondlawaai. Deze verbeterde toonhoogteperceptie kan volgens de onderzoekers de potentie hebben om de waarneming van muziek te verbeteren voor dragers van een cochleair implantaat. Hiervoor is wel een groter soort armband nodig dan het afgebeelde prototype.
Toekomst armband bij cochleair implantaat
De onderzoekers hebben inmiddels een prototype armband ontwikkeld met daarin vier kleine motortjes die trillingen op de huid overbrengen.
Dat er belangstelling bestaat voor dit onderzoek blijkt ook uit de sponsoring door Oticon Medical ervan. Of en wanneer de armband daadwerkelijk op de markt komt als ondersteuning van dragers van een cochleair implantaat is nog niet duidelijk. Het onderzoek is veelbelovend en zeker vernieuwend.
Bronnen
Verbetering ruimtelijk horen:
Electro-Haptic Enhancement of Spatial Hearing in Cochlear Implant Users
Haptic sound-localisation for use in cochlear implant and hearing-aid users
Verbetering spraak in ruis:
Electro-haptic enhancement of speech-in-noise performance in cochlear implant users
Electro-haptic stimulation enhances speech recognition in spatially separated noise for cochlear implant users
Vibro-Tactile Enhancement of Speech Intelligibility in Multi-talker Noise for Simulated Cochlear Implant Listening
Verbetering toonhoogteperceptie:
Enhanced Pitch Discrimination for Cochlear Implant Users with a New Haptic Neuroprosthetic
Dat zou ik als CI draagster wel uit willen proberen
Houd me aanbevolen
Ook ik zou dat zeker willen uitproberen, zeker wat mijn werk betrefd, werk in het onderwijs! Sinds vorig jaar een CI gekregen.
O wat zou ik dat graag willen uit proberen . Ben jaren bezig geweest voor een tweede ci maar wordt niet vergoed helaas. Ik hou me sterk aan bevolen .
Ik ben drager van twee ci en het blijft lastig in rumoerige omgeving ,muziek hoor ik niet meer . Het zou mooi zijn om terug wat muziek te horen ,heel benieuwd wat het word.
Ook ik hou me aanbevolen, zeer graag!
Ben zeer nieuwsgierig en geïnteresseerd op gebied van nieuwe en bruikbare ontwikkelingen. Draag 1 ci en een htt, werk in de zorg, de akoestiek op de werkvloer is belabberd, veel rumoer en niet goed kunnen localiseren van stemmen en beroep. Zou echt een uitkomst zijn en ik zou het graag willen uitproberen.
Ik ben Claeys Sonia ik heb twee ci , sedert 2016 en 2017 rumoerigheid in groepen is ook voor mij vervelend ,ik zit er bij maar dit is’t ja ook dit hulpmiddel zou voor mij een deel van mijn vroegere activiteiten hervatten ,ik voel mij ongelukkig in deze situatie proficiat aan de techniekers ervan. Grt Sonia
Ik zou heel graag uitproberen. Want voor de tweede ci kan ik niet krijgen. Want bij de linkeroor is helemaal doof. Daarvoor draag ik al een ci bij de linkerkant. Heel goed. Wel last van geroezemoes. Ik luister dolgraag naar de muziek. Geen verstaan kan ik.
Eerst moet het echter wel gekeurd worden door de audiologie in het ziekenhuis. Ik neem niet zomaar. Eerst wil ik praten met de audiologie in het AMC in Amsterdam.
Beste Liesbeth, het gaat hier om onderzoek en een prototype. Het product is nog commercieel verkrijgbaar. Het geeft mogelijkheden voor de toekomst. Als het product op de markt komt (en dat is voorlopig nog niet zeker), zal ik daar aandacht aan besteden. Het biedt in ieder geval perspectief op verbetering voor de waarneming van CI dragers.
Ik draag links een CI en rechts een gehoorapparaat
Wat zou ik zo’n armband fijn vinden dan kan ik misschien beter naar muziek luisteren Dat mis ik heel erg.
Wat zou ik dit graag willen uit proberen . Op het werk met vergaderingen krijg ik nu alles niet goed mee en voel mij daar gewoon erg onzeker bij .Ook muziek is moeilijk mee te krijgen. Ik hou me sterk aan bevolen .
Lijkt mij geweldig, zou wanneer de mogelijk er is het graag uit willen proberen.Zou wel fijn zijn als de batterij duur van alle apparaten wat beter op elkaar is afgestemd.
Nu is het zodat CI , compilot, gehoorapparaat e.d. allemaal op verschillende moment zonder stroom komen te zitten. Dat zal met de armband ook wel zo zijn. Ben benieuwd hoe dat wordt ondervangen, want op de meest ongewenste momenten moet je dan wisselen en mis je belangrijke informatie, verder geeft dat vooral ook stress momentjes wat enorm veel energie van mijzelf kost.
Heb je dan nog accesoires nodig zoals de Rodger technologie? Of een digitale ring leiding om radio of tv en muziek te kunnen luisteren? Hopelijk komt er duidelijkheid op deze vragen… Ik wil het ook wel uittesten hoor.