Antidepressiva bij tinnitus kunnen klachten mogelijk verergeren

Onderzoek suggereert dat antidepressiva bij tinnitus de klachten mogelijk erger kunnen maken. Het onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Cell Reports richtte zich op de werking van serotonine in de hersenen. Omdat het onderzoek bij muizen is gedaan, is nader onderzoek nodig. De studie uitgevoerd in de OHSU School of Medicine kan in de toekomst implicaties hebben voor de toepassing van de veelvoorkomende groep antidepressiva die bekend staan als selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI’s), die soms ook bij stemmingsstoornissen bij tinnitus worden voorgeschreven.
Van SSRI’s wordt gezegd dat ze symptomen van depressie en angst kunnen verlichten door het niveau van serotonine in de hersenen te verhogen. Ondanks dat er slechts gering bewijs is voor de effectiviteit van antidepressiva en de bijwerkingen aanzienlijk zijn, worden deze medicijnen in het algemeen bij een nog steeds groeiende groep patienten voorgeschreven.
Tinnitus is een veelvoorkomend symptoom waarbij een constante piep, ruis, brom of ander geluid wordt gehoord. De tinnitusgeluiden kunnen irritant zijn maar ook flink angstig maken of, door de sociale isolatie en de ervaren uitzichtloosheid van het probleem, depressief.

Serotonine

Serotonine is een neurotransmitter die invloed heeft op onze stemming, emoties, het geheugen, het gevoel van zelfvertrouwen, maar ook op onze slaap, seksuele behoeftes en eetlust. Daarnaast speelt het een rol bij de verwerking van pijnprikkels.

Antidepressiva bij tinnitus

Tinnitus kan tot tal van psychologische klachten leiden. Zo ervaart een groot deel van mensen met tinnitus problemen met concentreren, wordt het moeilijker de aandacht vast te houden en zijn er klachten over het geheugen. Wanneer mensen zich door de tinnitus gaan afzonderen kan er sociale isolatie optreden en gevoelens van eenzaamheid op de voorgrond komen. Ook kan het permanente waargenomen geluid tot irritatie en stress leiden, en er voor zorgen dat mensen het gevoel krijgen de controle kwijt te zijn. Wanneer de waargenomen geluiden angstig maken en de patiënt de situatie als uitzichtloos ervaart, kan er ook een stemmingsstoornis ontstaan. Bij patiënten met tinnitus komen stemmingsstoornissen, zoals depressie en angst veel vaker voor dan onder de rest van de bevolking. Artsen schrijven om de stemmingsstoornis te lijf te gaan soms antidepressiva bij tinnitus voor. De tinnitus zelf verdwijnt er niet door, maar wanneer de angst en/of de depressieve gevoelens er minder door worden, kunnen de tinnitusgeluiden wel minder aandacht krijgen en daardoor op de achtergrond geraken.

Werking SSRI’s

Over anti-depressiva die tot de SSRI’s behoren, wordt gezegd dat ze de heropname van serotonine uit de zogeheten synaptische spleet remmen. Hierdoor zou de activiteit van serotonine worden verlengd. Op internet, in tijdschriften en in de spreekkamer van de huisarts wordt vaak gesproken van een ‘ontbrekend stofje’ in de hersenen of een ‘chemische onbalans’. Hier is tot op heden geen bewijs voor en de effectiviteit van antidepressiva blijkt gering en de bijwerkingen aanzienlijk, terwijl het stoppen voor velen grote problemen oplevert. De werking van anti-depressiva in het algemeen staat overigens al jaren ter discussie. De pillen kunnen namelijk heftige bijwerkingen hebben, zoals agressiviteit en suïcidale neigingen. Ondanks het geringe bewijs voor de effectiviteit van antidepressiva (vaak is er sprake van een placeboeffect), blijft de groep gebruikers nog steeds groeien. Over de onzin van het ontbreken van een ‘stofje’ in hersenen, is een artikel te vinden op internet van hoogleraar Trudy Dehue. De inzet van antidepressiva worden wel effectief bevonden bij (zeer) ernstige depressies.

Onderzoek naar serotonine bij muizen

De onderzoekers bestudeerden hersenweefsel van muizen en met name de dorsale cochleaire nucleus. Deze vormt samen met de ventrale cochleaire nucleus de zogeheten cochleaire nucleus. Dit is de plek waar de auditieve zenuwen vanuit de cochlea (het slakkenhuis) hun eerste synapsen vormen. De dorsale en ventrale cochleaire nucleus zijn de eerste stations in de hersenstam die bereikt worden vanuit het slakkenhuis. Bij de cochleaire nucleus vindt de eerste sensorische integratie plaats en volgens de onderzoekers mogelijk ook tinnitus. Onderzoekers ontdekten dat neuronen die bekend staan als fusiform cellen binnen dit hersengebied, bij muizen hyperactief en hypersensitief worden wanneer ze aan serotonine worden blootgesteld. Het onderzoek suggereert dat SSRI’s die voorgeschreven worden om angst en depressie te behandelen bij tinnitus de klachten van de patient juist erger kunnen maken. Vervolgonderzoek is nodig om dit te bevestigen. Het laatste woord over antidepressiva bij tinnitus is dan ook nog niet gezegd.

Het onderzoek werd ondersteund door de Hearing Health Foundation and National Institutes of Health grants.

Bron: Sciencedaily

Tijdschrift referentie:

1. Zheng-Quan Tang, Laurence O. Trussell. Serotonergic Modulation of Sensory Representation in a Central Multisensory Circuit Is Pathway Specific. Cell Reports, 2017 DOI: 10.1016/j.celrep.2017.07.079