Behandeling tinnitus met ACT
Behandeling tinnitus kan ook met technieken uit de zogeheten Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Technieken uit ACT zijn een waardevolle aanvulling bij de behandeling van tinnitus.
Daarbij leert de patiënt afstand te nemen van zijn gedachten over tinnitus en de gedachten te zien als slechts gedachten en daarmee niet als de realiteit. Daarmee is winst te boeken ten aanzien van de acceptatie van tinnitus.
Behandeling tinnitus
Bij de behandeling van tinnitus zijn verschillende therapieën in te zetten. De behandelaar start in het algemeen met psychoeducatie gevolgd door ontspanningsoefeningen en cognitieve gedragstherapie. Onderdelen uit de Tinnitus Retraining Therapie (TRT) vormen een waardevolle aanvulling bij de uitleg. Compensatie van het gehoorverlies is belangrijk en de inzet van geluidsverrijking (maskering) kan in de beginfase onderdeel uitmaken van de aanpak van tinnitus. (Lees meer over behandeling van tinnitus). Mindfulness en technieken uit de Acceptance en Commitment Therapy (ACT) kunnen als aanvulling zinvol zijn.
Achtergrond ACT
In ons dagelijks leven willen we graag psychisch en lichamelijk leed ‘weg’ hebben of vermijden. Omdat we gewend zijn geraakt bij elk obstakel in ons leven op zoek te gaan naar een oplossing, zijn we geneigd dit ook te doen bij psychisch en lichamelijk leed. Zo ook bij tinnitus.
Omdat we in het dagelijks leven tal van problemen met ons verstand en gedrag succesvol weten te overwinnen, passen we dit probleemoplossend gedrag ook toe op onze innerlijke ervaringen. Door bijvoorbeeld extra hard te gaan werken, permanent bezig te blijven of afleiding te zoeken.
Ook kan het zijn dat we onprettige gevoelens verdoven door alcohol te drinken of drugs te gebruiken. Ook hiermee zijn vervelende innerlijke ervaringen (tijdelijk) weg te krijgen. Tegelijkertijd helpen dit soort strategieën ons niet uit het drijfzand te komen.
Tinnitus zien als innerlijke ervaring
Tinnitus en zeker ook de reacties erop (zoals angst, somberheid, gevoelens van machteloosheid) zijn te zien als innerlijke ervaringen.
Vanuit de Acceptance en Commitment Therapy (ACT) gezien zorgen alle pogingen die we ondernemen om van leed zoals zorgen, angst, verdriet, machteloosheid, pijn en tinnitus af te komen, er alleen maar voor dat het groter en ook traumatischer wordt.
Door onze verwoede pogingen om eraf te komen, zakken we juist dieper terecht in het drijfzand en komen we verder vast te zitten.
Patiënten proberen vaak van alles om tinnitus weg te krijgen
In de praktijk is te zien dat een flink aantal mensen met tinnitus van alles blijft proberen om de tinnitus (helemaal) weg te krijgen. Daarvoor wordt dan hulp gezocht in het alternatieve circuit, er worden tal van middeltjes aangeschaft of bijzondere niet bewezen effectieve geluidstherapieën gevolgd die beloven de tinnitus te doen verminderen.
Soms doet daarbij het placebo-effect zijn werk en veelal helpen de geboden oplossingen daarmee maar tijdelijk of is het de tijd die voor gewenning zorgt. Het zoeken naar een oplossing om de tinnitus ‘weg’ te krijgen en die uiteindelijk toch niet te vinden is, maakt de angst en machteloosheid over de tinnitus alleen maar groter.
Gedachten over tinnitus worden uiteindelijk gezien als realiteit en waarheid
Door bewust en onbewust te denken over de tinnitus die we ervaren, raken we makkelijk geïdentificeerd met deze gedachten. We worden één met onze gedachten. De patiënt ziet de gedachten uiteindelijk als realiteit en als waarheid.
Zo kan het zijn dat iemand met tinnitus bijvoorbeeld denkt: “Mijn tinnitus is vanochtend wel een 8,5, dit wordt vast een hele erge dag”. Of: “Mijn leven is op deze manier nog maar weinig waard en het zorgt ervoor dat ik nooit en te nimmer meer gelukkig kan zijn”. Twee andere voorbeelden: “Door mijn tinnitus ben ik geen leuke vader (of moeder) meer”; “Straks kan ik ook niet meer werken door mijn tinnitus”.
Behandeling tinnitus door afstand te nemen van gedachten
Door juist afstand te nemen van de gedachten en de gedachten te zien als slechts gedachten en daarmee niet als de realiteit, is ook winst te boeken ten aanzien van de acceptatie van tinnitus.
Deze techniek heet ‘cognitieve defusie’. Daarvoor is het belangrijk om ons wél bewust te worden van al dit soort gedachten. De inzet van zogeheten defusie technieken bij behandeling tinnitus kan dan ook zinvol zijn.
Inzet ACT bij behandeling tinnitus
ACT kan gezien worden als de derde generatie cognitieve gedragstherapie. ACT kan bij behandeling tinnitus als aanvulling behulpzaam zijn bij het omgaan met en meer controle krijgen over tinnitus.
Tinnitus-slecht-nieuws-radio bij behandeling tinnitus
Als onderdeel van ACT zijn verschillende zogeheten defusie technieken in te zetten. Zo kan om de bewustwording van onze gedachten te vergroten en ook de afstand tussen onze gedachten en gevoelens die er mee samengaan te vergroten, de ‘tinnitus-slecht-nieuws radio’ in het leven worden roepen.
Door met een andere stemmetje en klinkend vanuit een luidspreker te horen wat je tegen jezelf zegt is het mogelijk je ‘los’ te maken van de gedachten.
Oefening ‘slecht-nieuws-radio’
Beeld je in dat je verstand de slecht-nieuws-radio is. Zeg vervolgens met een stem van bijvoorbeeld een hogere, lagere of met een raar stemmetje: “Het is vandaag [dag en datum] en u luistert naar de Tinnitus Slecht Nieuws Radio!” Nu eerst even het slechte tinnitus nieuws van [zeg nu je eigen naam]. Zeg vervolgens met hetzelfde stemmetje welke negatieve gedachten over de tinnitus spelen. Door dit op deze manier te doen kunnen we onze gedachten-machine op heterdaad betrappen.
Het mag duidelijk zijn dat het niet de bedoeling is om hiermee de problemen die samengaan met tinnitus belachelijk te maken of het probleem cynisch te benaderen, maar ons bewust te worden van de gedachten en de gekoppelde gevoelens te ontkoppelen. Binnen ACT bestaan meerdere van dit soorten methodes.
Psycholoog Arno Lieftink heeft een zelfhulpboek geschreven dat gebaseerd is op ACT. Lees hier de review. U kunt dit boek online bestellen:
Meer lezen over ACT in het algemeen en wat het kan betekenen voor u?
Lees ook: