Overgevoeligheid voor geluid
Sommige mensen ervaren overgevoeligheid voor geluid. Dat kan een overgevoeligheid voor harde geluiden zijn, maar ook voor allerlei alledaagse geluiden. De een heeft last van een voorbijkomende vrachtauto de ander vindt het kraken van een krant al onverdraaglijk. Harde geluiden zoals het geluid van het gekletter van bestek op een bord, dat van een melkopschuimer of het geluid van een alarm kan als pijnlijk hard worden ervaren. Zoals ook bij tinnitus er veel individuele verschillen zijn, geldt dat ook voor overgevoeligheid voor geluid. Deze overgevoeligheid voor geluid wordt ook wel met de term hyperacusis aangeduid. Al is er discussie of dit niet alleen moet slaan op de overgevoeligheid voor harde geluiden.
Lees verder
Situaties vermijden
Soms is de overgevoeligheid voor geluid zo groot dat mensen sociale situaties of openbare ruimtes gaan vermijden. Op deze manier pogen ze hun overgevoelige gehoor te beschermen tegen de voor hen onprettige en ongewenste geluiden. Net als bij tinnitus (oorsuizen) is deze overgevoeligheid een onzichtbaar probleem maar wel één met een flinke impact. Anderen kunnen soms maar moeilijk begrip ervoor opbrengen. Mensen die overgevoelig voor geluid zijn, leiden vaak ernstig onder dit symptoom en voor hen kan het leven soms ondraaglijk zijn. Hierdoor raken zij er depressief door of gaan andere psychische problemen ervaren.
Ontstaan overgevoeligheid voor geluid
De overgevoeligheid voor geluiden kan plots ontstaan maar ook geleidelijk. Het doet zich veelal aan twee oren voor, maar het kan zich ook tot één oor beperken of beginnen aan één oor. Overgevoeligheid voor geluiden kan samengaan met tinnitus en of slechthorendheid maar dat hoeft niet perse. Het kan zich ook voordoen bij niet-aangeboren hersenletsel en ook mensen die slechtziend zijn geworden kunnen er last van krijgen. Ook bij autisme, asperger of PDD-NOS en aandachtsproblemen komt een overgevoeligheid voor geluid voor.
Verandering in samenspraak gehoor en emotioneel systeem
De emotionele reactie op geluiden is bij overgevoeligheid voor geluiden verstoord geraakt. Het limbisch systeem speelt daar een belangrijke rol bij. Geluiden die het gehoor bereiken zorgen voor een te grote emotionele respons. De normale samenspraak tussen het gehoor en het emotionele systeem is dan verstoord geraakt. Dat kan zich ook uiten in angst voor geluiden. Zoals bij andere overgevoeligheidsreacties en angst kan psychotherapie daar goed bij helpen. Hiervoor kan contact worden opgenomen met een audiologisch centrum.
Meest voorkomende oorzaken voor overgevoeligheid voor geluid
De meest voorkomende oorzaken van overgevoeligheid voor geluid, ook wel hyperacusis, genoemd zijn:
- Gehoorverlies
- Whiplash, trauma aan het hoofd
- Akoestisch trauma door bijvoorbeeld explosieven (vuurwerk) of impulsgeluiden zoals een schot van een geweer.
- Door bijwerkingen van bepaalde medicijnen of door operaties
- Chronische oorontstekingen
- Auto-immuun ziekten
- Stress
- Burn-out
- niet aangeboren hersenletsel
- autisme
- asperger
- PDD-NOS
- aandachtsproblemen
Overgevoelig voor geluid? Sluit het oor niet af
Mensen die overgevoelig zijn voor geluid hebben soms de neiging om het oor af te sluiten met gehoorbeschermers. Ook gaan ze soms meer en meer situaties vermijden waar de ongewenste geluiden zich voordoen. Wanneer de overgevoeligheid samengaat met slechthorendheid en zij hoortoestellen hebben, kloppen ze bij de audicien aan om de toestellen steeds zachter te laten zetten.
Doordat situaties vermeden worden bestaat het risico dat mensen met dit probleem zich meer en meer sociaal gaan isoleren. Her is echter onverstandig om het oor af te sluiten. Ons gehoor heeft een belangrijke functie voor onze veiligheid. Afsluiten ervan zorgt ervoor dat onze hersenen zich juist meer gaan spitsen op geluiden om toch nog iets mee te krijgen van de wereld om ons heen.
Behandeling bij overgevoeligheid voor geluid
Bij behandeling van de overgevoeligheid van geluid stimuleert de therapeut de patient beetje bij beetje weer meer te ondernemen en zichzelf meer en meer bloot te stellen aan dagelijkse geluiden (gedragstherapie). Wanneer de klachten stress gerelateerd zijn kunnen ontspanningsoefeningen helpen. Ook kan het bewust maken van negatieve of beperkende gedachten die de overgevoeligheid oproept en het uitdagen ervan een goed eerste stap zijn om beter met de klachten om te leren gaan. Het uitdagen van de gedachten rondom geluiden vindt plaats bij cognitieve therapie.
Exposure behandeling
Het audiologisch centrum Apeldoorn heeft een exposure therapie ontwikkeld. Patienten krijgen tijdens de therapie geluiden te horen. Eerst erg zacht, later beetje bij beetje harder. De therapie wordt gegeven in combinatie met cognitieve-gedragstherapie. De ontwikkelde exposure behandeling is zeer succesvol bij overgevoeligheid voor geluid: binnen 3 maanden en 6 behandelingen zijn de resultaten over het algemeen zeer goed. Lees meer over deze exposure behandeling bij overgevoeligheid voor geluid.
Zelfhulpboek
Psycholoog Arno Lieftink heeft het zelfhulpboek ‘Oorzaken’ geschreven voor mensen die klachten in het functioneren ervaren door tinnitus en overgevoeligheid voor geluiden. De auteur heeft op grond van zijn jarenlange ervaring met het begeleiden van patiënten én aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten, een zeer goed bruikbaar zelfhulpboek geschreven. Het boek bevat naast gedegen achtergrondinformatie een uitgebreide gereedschapskist met oefeningen waarmee de lezer aan het werk kan. Het boek is een absolute aanrader voor eenieder die met tinnitus en overgevoeligheidsklachten kampt en de ervaren hinder wil terugdringen en de beperkingen in het functioneren erdoor wil verminderen.
