Cholesteatoom
Cholesteatoom is een aandoening die invloed kan hebben op de werking van het oor en het evenwichtsorgaan. Het is goed om te weten hoe een cholesteatoom ontstaat, te begrijpen wat het is en welke behandelingsopties beschikbaar zijn. Op deze pagina zullen we deze punten bespreken om u een beter inzicht te geven in deze aandoening.
Lees verder
Wat is een cholesteatoom?
Bij een cholesteatoom is er sprake van een ophoping van huid achter het trommelvlies. Normaliter worden oude huidcellen via de gehoorgang met oorsmeer afgevoerd naar buiten. Bij een cholesteatoom hopen deze dode huidcellen zich op. Deze dode huid wordt ook wel hoorn of keratine genoemd. Zo’n cholesteatoom kan na verloop van tijd groter worden en dan schade veroorzaken aan de gehoorbeentjes en ook aan het evenwichtsorgaan.
Hoe ontstaat een cholesteatoom?
Een cholesteatoom ontstaat in de meeste gevallen doordat het trommelvlies zich intrekt richting het middenoor waar de gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel) zich bevinden. Hierdoor kan het zelfreinigende vermogen van het oor verstoord raken. De buitenste laag van de huid van het trommelvlies krijgt dan de kans om in de holte van het middenoor terecht te komen. Meestal is er een verband met een chronische middenoorontsteking. Daarbij verandert de druk in het middenoor en kan het trommelvlies uiteindelijk hol naar binnen gaan staan. Dit kan leiden tot de vorming van een soort zakje waarin dode huidcellen zich kunnen ophopen en het cholesteatoom uiteindelijk ontstaat. Andere mogelijke oorzaken zijn aangeboren afwijkingen, zoals een abnormale ontwikkeling van het oor of een genetische aanleg. Zo komt een cholesteatoom vaker voor bij bijvoorbeeld het Downsyndroom en mensen met een gespleten verhemelte (schisis).
Klachten en symptomen bij een cholesteatoom
De klachten en symptomen van cholesteatoom kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening. Afhankelijk van het stadium kunnen de volgende klachten en symptomen zich voordoen:
- Oorpijn
- Gehoorverlies
- Loopoor (pus of bloederige afscheiding uit het oor)
- Duizeligheid of evenwichtsproblemen
- Tinnitus (oorsuizen)
- Gevoel van druk in het oor
De genoemde symptomen en klachten die een cholesteatoom veroorzaakt, kunnen in het begin mild zijn maar uiteindelijk ernstig worden. Dat hangt af van de plek waar het cholesteatoom zich bevindt en hoe lang het proces van de vorming van dode huidcellen achter het trommelvlies aan de gang is. Wanneer het cholesteatoom er lang genoeg zit, zal de patiënt merken dat hij of zij minder hoort. Ook kan er zo nu en dan sprake zijn van een loopoor. Het is dus belangrijk dat een arts bijtijds de diagnose cholesteatoom stelt en met de behandeling kan starten. Daarmee kan de KNO-arts (verdere) beschadiging van het gehoor en het evenwichtsorgaan voorkomen. Als u dus een of meer van de bovengenoemde symptomen ervaart, is het belangrijk om snel een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandeling.
Diagnose: otoscopie, gehoortest en CT- en of MRI-scan
De KNO-arts zal uiteindelijk de diagnose cholesteatoom stellen. Dat doet de Keel- Neus en Oorarts op grond van lichamelijk onderzoek en eventueel aanvullende tests. De KNO-arts zal met een zogeheten otoscoop (microscoop voor het oor) in het oor kijken. Mocht er oorsmeer in het oor zitten dan zal de KNO-arts dit eerst verwijderen om goed zicht te hebben op het trommelvlies.
Het reinigen zal gebeuren met een mini stofzuigertje en kleine instrumenten. Standaard wordt ook een uitgebreide gehoortest afgenomen. Daarmee kan de arts ook bepalen van welke vorm van gehoorverlies er sprake is (geleidings– of perceptief gehoorverlies). Is er sprake van een geleidingsverlies dan kan een operatie ervoor zorgen dat het gehoor verbeterd. Bij een perceptief gehoorverlies waar het probleem in het slakkenhuis voordoet zal dat niet het geval zijn.
Aanvullend kan de KNO-arts besluiten om een CT-scan of een MRI-scan van het hoofd te maken. Daarmee krijgt hij of zij een goed beeld van het gebied achter het trommelvlies. Mocht een operatie nodig zijn dan is dit belangrijk.
Behandeling cholesteatoom
De behandeling van cholesteatoom zal afhankelijk zijn van de ernst van de aandoening. In milde gevallen kan regelmatige monitoring en het gebruik van oordruppels voldoende zijn om de groei van het cholesteatoom onder controle te houden. In ernstigere gevallen kan een operatie nodig zijn om het cholesteatoom te verwijderen en zover mogelijk eventuele schade aan de omliggende structuren te herstellen. Meestal zal er een operatie plaatsvinden. Daarbij zal de KNO-arts ervoor zorgen dat er geen resterende huidcellen achter blijven. Deze kunnen namelijk weer aangroeien en voor nieuwe problemen zorgen. Ook zal de chirurg de operatie zodanig uitvoeren dat de kans op het terugkomen van een cholesteatoom zo klein mogelijk is. Ook zal de arts ervoor zorgen dat het oor weer tegen water kan en zichzelf weer kan reinigen. Als het mogelijk is zal de KNO-arts ook zorgen voor herstel van het gehoor. Dat zal soms lukken maar niet altijd. Dat is ook afhankelijk van de soort slechthorendheid waar sprake van is.
Preventie
De precieze oorzaak van de vorming van een cholesteatoom is nog niet bekend. Er is een verband met de verminderde beluchting van het middenoor zoals deze zich voordoet bij middenoorontstekingen. Vaak komt dit door een minder goede werking van de Buis van Eustachius. Bij kinderen komt dit veelal doordat de ligging ervan minder gunstig is. Bij volwassenen kan een minder goede werking van de Buis van Eustachius ook door een genetische aanleg komen.
Hoewel cholesteatoom dus meestal niet te voorkomen is, zijn er wel enkele stappen die u kunt nemen om het risico erop te verminderen, zoals:
- Zo snel mogelijk met de behandeling van oorinfecties te starten om complicaties te voorkomen
- Het vermijden van het gebruik van wattenstaafjes of andere (scherpe) voorwerpen in het oor, omdat deze het trommelvlies kunnen beschadigen en het risico op cholesteatoom kunnen vergroten
- Goede hygiëne van het oor handhaven, zoals regelmatig schoonmaken met een droge doek
Tot slot
Cholesteatoom is een serieuze aandoening die gehoor- en evenwichtsproblemen kan veroorzaken wanneer de KNO-arts deze niet tijdig behandelt. Als u symptomen ervaart die wijzen op een cholesteatoom, aarzel dan niet om uw huisarts te raadplegen voor een juiste diagnose en verdere behandeling. Door op tijd actie te ondernemen, kunt u complicaties voorkomen.