Trommelvliesbuisjes
Jaarlijks krijgen veel kinderen trommelvliesbuisjes in hun oren geplaatst. De trommelvliesbuisjes kunnen nodig zijn bij een (acute) middenoorontsteking (lijmoren of glue-ear). Bij deze aandoeningen zit er vocht of slijm achter het trommelvlies, waardoor het gehoor verminderd is. De ligging van de buis van Eustachius bij kinderen is vaak zodanig dat de verbinding naar het middenoor niet goed is, waardoor het oor niet goed belucht wordt en ook slijm niet weg kan.
Lees verder
Klachten bij middenooronsteking
Het kind kan pijn ervaren en zich geprikkeld of druk gedragen en kan soms weinig hebben. Wanneer er sprake is van een middenoorontsteking kan het kind ook hevige pijn ervaren en gaan schreeuwen. Om het vocht of slijm af te voeren worden er dan buisjes geplaatst. Het buisjes neemt zo de functie van de buis van Eustachius over.
Plaatsing trommelvliesbuisjes
De plaatsing van trommelvliesbuisjes is één van de meest voorkomende chirurgische ingrepen in Nederland. Vaak wordt de plaatsing van buisjes overwogen als kinderen 4 of meer oorontstekingen binnen een jaar hebben gehad of 3 oorontstekingen in een half jaar, of als zij langer dan drie maanden achterelkaar last hebben. Ook wordt de mate van gehoorverlies daarbij meegenomen (>25 dB). Met het plaatsen van een trommelvliesbuisje zijn de pijnproblemen en de hoorproblemen vaak direct verholpen.
Helaas is de oplossing vaak van tijdelijke aard. Pas wanneer de ligging van de buis van Eustachius en daarmee de werking ervan verbetert en doordat met het toenemen van de leeftijd ook het immuunsysteem beter functioneert, zal de kans op een oorontsteking of een lijmoor verdwijnen.
Noodzaak trommelvliesbuisjes
Over de noodzaak van trommelvliesbuisjes is veel gediscussieerd. Ook is er zowel nationaal als internationaal intensief onderzoek naar gedaan. Dit heeft ertoe geleid dat er vandaag de dag een meer afwachtende houding is alvorens buisjes te plaatsen.
Doel en effecten van trommelvliesbuisjes
Het plaatsen van trommelvlies buisjes is de meest effectieve behandeling van middenoorontsteking. KNO-artsen passen deze operatie frequent toe. Het doel van buisjes is een open verbinding te maken tussen het middenoor en de uitwendige gehoorgang. Hierdoor kan via het buisje lucht in het middenoor komen.
Het gehoorverlies verdwijnt direct en deze winst blijft bestaan zolang de trommelvliesbuisjes hun werk doen. Trommelvliesbuisjes gaan zo’n 6 tot 12 maanden mee. Zodra de buisjes uitgestoten zijn is het effect ook direct weer weg. Nadat de buisjes zijn uitgestoten geneest in 98% van de gevallen het trommelvlies meestal vanzelf en dicht het gaatje zich. Buisjes pakken dus niet de oorzaak van het probleem aan: een op de drie kinderen heeft weer opnieuw buisjes nodig.
Een trommelvliesbuisje is een klein kunststof buisje. De doorsnede is ongeveer 1,5 mm en de lengte varieert tussen de 2 en 10 mm. Het boordeknoopbuisje is een veel gebruikt buisje. De foto boven toont een trommelvlies waarin zo’n buisje is aangebracht.
Plaatsing van trommelvliesbuisjes
Jonge kinderen krijgen allereerst een verdoving. Volwassenen krijgen over het algemeen een plaatselijke verdoving. De KNO-arts maakt vervolgens een sneetje van ongeveer 3 mm in het trommelvlies. Als het nodig is zuigt de arts allereerst het vocht uit het middenoor. Hierna brengt hij of zij het buisje aan in de snee die eerder in het trommelvlies gemaakt is.
Doordat het ene deel in het middenoor steekt en het andere deel in de gehoorgang kan lucht in het middenoor stromen. Omdat de ingreep maar kort duurt vindt deze meestal poliklinisch of in dagbehandeling plaats.
Soms komt de eerste dagen na de behandeling nog wat vocht uit het oor. Het beste is het oor gewoon open te laten en geen watjes in het oor te stoppen. Een goede verbinding met de buitenlucht zal de genezing bespoedigen.
Otovent neusballon alternatief voor trommelvliesbuisjes?
Sinds 2015 is de Otovent neusballon op de markt. Uit onderzoek blijkt dat de Otovent neusballon effectiever is dan afwachtend beleid bij middenooronsteking met effusie. In sommige gevallen kan met het toepassen van de neusballon het plaatsen van trommelvliesbuisjes worden voorkomen. Overleg met uw KNO-arts wat de meest geschikte behandeling is.
Zwemmen en trommelvliesbuisjes
Zwemmen met buisjes wordt de eerste 10 dagen na plaatsing ontraden. Daarna wordt zwemmen met buisjes door de meeste artsen zonder bescherming toegestaan, echter onder water zwemmen wordt ten zeerste afgeraden. Voor de zekerheid raden sommige artsen aan zwemdoppen te gebruiken. Op maat gemaakt zwemdoppen zijn bij de audicien verkrijgbaar. In onze webshop zijn Aquaear zwemdoppen verkrijgbaar voor kinderen en ook voor volwassenen.
Vliegen en trommelvliesbuisjes
Wanneer iemand trommelvliesbuisjes heeft mag hij/zij daarmee gewoon vliegen. Omdat trommelvliesbuisjes zorgen voor een open verbinding naar het middenoor, is er zelfs minder kans op pijnlijke oren bij het stijgen en dalen omdat de druk voor en achter het trommelvlies gelijk is. Zie ook: Oorpijn bij vliegen en duiken.
Effecten voor de taalontwikkeling
Uit diverse onderzoeken is naar voren gekomen dat kinderen met OME (otitis media met effusie) een achterstand hebben wat betreft taalproductie als ze vergeleken worden leeftijdgenootjes die geen OME hadden. Ook op het gebied van taalbegrip was er enige achterstand te vinden. De cognitieve ontwikkeling verloopt echter normaal.De opgelopen achterstand blijkt wel weer ingehaald te worden: kinderen van 7 jaar oud die vroeger OME hebben gehad blijken tot gelijke scores te komen op het gebied van intelligentie, taalvaardigheid en lezen als hun leeftijdgenoten met geen OME verleden. De effecten van OME op de latere taalontwikkeling zijn dus gering.
Het gehoorverlies dat OME te weeg brengt heeft geen nadelige lange termijn effecten. Er is niet veel onderzoek voorhanden waar het effect van trommelvliesbuisjes op de taalontwikkeling is onderzocht.
Een in Nederland uitgevoerde studie laat zien dat de taalontwikkeling bij kinderen die OME hebben met buisjes, niet sneller verloopt dan bij kinderen die OME hebben zonder buisjes. Een Engels onderzoek laat wel voordelen van trommelvliesbuisjes zien: kinderen met OME zonder buisjes bleken een achterstand te hebben op kinderen met OME waarbij buisjes zijn geplaatst. Het tijdstip van plaatsen blijkt er niet zo veel toe te doen.
Onderzoek uit 2023 laat zien dat (frequente en langdurige) middenoorontstekingen op jonge leeftijd wel op de lange termijn negatieve effecten kunnen hebben. Zo blijkt het zenuwstelsel minder goed aangemaakt te zijn en verstaan kinderen die een geschiedenis hebben met middenoorontstelingen meer moeite te hebben met verstaan in geroezemoes. Dat pleit weer wel voor het plaatsen van buisjes (lees meer).
Lange termijn effecten van trommelvliesbuisjes
Het plaatsen van trommelvliesbuisjes bij kinderen met oorontsteking vergroot de kans op een klein gehoorverlies wanneer zij volwassen zijn. Kinderen bij wie in het verleden buisjes zijn geplaatst bleken op 18 jarige leeftijd gemiddeld een gehoorverlies van 4-9 dB te hebben. Wanneer zij vaker met buisjes waren behandeld, hadden zij ook een groter gehoorverlies. De onderzoekers volgden zo’n 360 kinderen, waarvan de helft een of meerdere keren buisjes geplaatst kregen. De andere helft diende als controle groep.
De groep die met buisjes waren behandeld bleken een verlies van zo’n 4 dB in het frequentiebereik van 500 Hz tot 2000 Hz te hebben en zelfs 9 dB bij 8000 Hz.Om te vergelijken: oorinfecties die zonder buisjes werden behandeld resulteerden in een gemiddeld verlies van 2 dB. Het vaker plaatsen van buisjes had een extra verlies van 3 dB tot gevolg. (Bron: Hearing loss in young adults who had ventilation tube insertion in childhood, Annals of Otology, Rhinology&Laryngology, June 2004)
Verstandige keuze voor volgens KNO-vereniging
De KNO-vereniging heeft in november 2016 vijf verstandige keuzes op het gebied van neus- en keelamandelen bij kinderen, middenoorontsteking, bijholteontsteking en Obstructief Slaap Apneu Syndroom gepublcieerd. Het programma ‘Verstandige Keuzes’ is een onderdeel van het programma ‘Verstandig Kiezen’ van de Federatie Medisch Specialisten en ZonMw.
De door de KNO-vereniging geformuleerde verstandige keuzes zijn aanbevelingen voor de KNO-arts gebaseerd op evidence based richtlijnen om het gesprek met de patiënt aan te gaan over het nut en de noodzaak van medische testen en behandelingen. De bedoeling is dat dit bijdraagt aan een verbetering van de kwaliteit van zorg en een gepast gebruik van de zorgmogelijkheden.
In de aanbeveling staat dat een middenoorontsteking op termijn in de meeste gevallen vanzelf weer over gaat. Het advies om trommelvliesbuisjes te plaatsen is positief wanneer er sprake is van:
- langdurige klachten (meer dan 3 maanden),
- een gehoorverlies van meer dan 25 dB en/of
- frequente middenoorontstekingen (meer dan 3 keer per half jaar of 4 keer per jaar).
Conclusies
Middenoorontsteking gaat in de meeste gevallen vanzelf weer over. Otitis Media met Effusie waaronder middenoorontsteking kan bij jonge kinderen wel leiden tot een achterstand in de spraak-taalontwikkeling. Dit effect is niet meer te vinden op oudere leeftijd. Kinderen blijken in staat een achterstand in te halen, wanneer ze weer minder last van hun OME hebben. Ander onderzoek laat echter zien dat er ook negatieve langetermijneffecten kunnen optreden. Zo ontwikkelt het efferent zenuwstelsel minder goed wat op zijn beurt een negatief effect kan hebben op het verstaan in rumoer.
Het is goed om bij de beslissing voor het al dan niet plaatsen van trommelvliesbuisjes de verschillende onderzoeksresultaten mee te wegen.
Welke rol buisjes hebben bij het verbeteren van communicatieve vaardigheden, het gedrag en de levenskwaliteit, is nog niet geheel duidelijk.
Een eenduidig antwoord op de vraag:”Zijn trommelvliesbuisjes zinvol?” is momenteel dus niet te geven. Voor elk individueel kind zal de noodzaak voor deze operatie moeten worden bekeken. De KNO-arts zal zowel op medische gronden als op andere gronden (aanwijzingen en signalen die de ouders of verzorgers geven over het welzijn, welbevinden en gedrag van het kind) een keuze maken voor het al dan niet plaatsen van buisjes. De aanbeveling voortkomend uit het programma verstandige keuzes die gebaseerd is op de huidige stand van wetenschappelijk onderzoek zal bij een zorgvuldige overweging door de KNO-arts worden meegenomen.