Nieuwste generatie hoortoestellen

Nieuwste generatie hoortoestellen

De afgelopen decennia zijn de ontwikkeling van hoortoestellen enorm snel gegaan. Na de introductie van de eerste digitale toestellen in de jaren 90 zijn er tal van geavanceerde technieken ten behoeve van hoortoestellen ontwikkeld. Wat houden de verschillende technieken nu in en wat is hun meerwaarde voor de slechthorende?

Lees verder
Inhoud tekst
nieuwste generatie hoortoestellen

Verschillende geluiden en geluidsomgevingen

In ons dagelijks leven zijn is een grote verscheidenheid aan geluiden te horen. We horen hele lage en ook juist hele hoge geluiden. Soms zijn die geluiden hard en dan weer zacht. Geluiden komen de ene keer van dichtbij en de andere keer van ver. Ook onze luisteromgeving kan enorm variëren. Soms bevinden we ons in een rustige kleine ruimte, dan weer in een grote ruimte met galm of met veel mensen en geroezemoes, zoals bijvoorbeeld bij een receptie. Bij zo’n receptie krijgen we te maken met een overweldigende brij van geluiden. Een goed werkend gehoor zorgt in deze situatie, samen met onze hersenen, ervoor dat wij al die geluiden kunnen waarnemen maar ook van elkaar kunnen onderscheiden. Zo kan een goedhorende zelfs in hele moeilijke omstandigheden de stem van een spreker er tussen uit filteren. Voor slechthorenden is dat een stuk lastiger.

Situaties met rumoer en galm problematisch voor slechthorenden

Wanneer ons gehoor achteruit gaat, wordt niet alleen het waarnemen van geluiden, maar ook het onderscheiden van geluiden moeilijker. Hierdoor wordt het problematischer in lawaai en geroezemoes ons te richten op spraak en de minder belangrijke geluiden (of stemmen) te negeren. Doordat de kleine haarcellen in het slakkenhuis defect zijn wordt het gehoor ongevoeliger voor geluiden. Tegelijkertijd wordt het moeilijker klanken uit elkaar te halen. Dit betekent dat hoortoestellen door alleen te versterken (al dan niet automatisch) niet het optimale uit de overgebleven gehoorcapaciteit van de slechthorende halen.

Nieuwste generatie hoortoestellen

Bij het ontwerp van de nieuwste generaties hoortoestellen wordt permanent gezocht naar die technieken waarmee de slechthorende zo goed als mogelijk kan functioneren met zijn overgebleven gehoorcapaciteit. Ook wordt ervoor gezorgd dat deze toestellen zich automatisch aanpassen aan de ons omringende zeer onvoorspelbare omgeving.

Kanttekening

Voordat u na het lezen van dit verhaal met een te groot verwachtingspatroon naar uw arts, audioloog of audicien stapt een kanttekening: Wanneer gekozen wordt voor het meest geavanceerde hoortoestel wil dit zeker niet altijd zeggen dat hiermee ook weer 100% verstaan kan worden. De een zal weer uitstekend kunnen horen en verstaan ook in moeilijke situaties, voor de ander blijven situaties met rumoer nog steeds problemen veroorzaken. Afhankelijk van de schade in het oor, die helaas definitief is, is hier makkelijk of juist heel moeilijk voor te compenseren met een hoortoestel.

Technieken in de nieuwste generatie hoortoestellen

Welke technieken worden in de nieuwste generatie hoortoestellen toegepast om zo optimaal te compenseren voor het gehoorverlies?

Automatische volumeregeling – Compressie

Het missen van zachte geluiden, zoals het ritselen van bladeren, het fluiten van vogels, maar ook het verstaan van de zachte medeklinkers, zoals de ‘m’ en de ‘n’ of de ‘b’ en de ‘p’ zijn de eerste signalen dat het gehoor achteruit gaat.

Omdat de medeklinkers voor het belangrijkste deel bepalend zijn voor het verstaan, is de versterking van zachte geluiden van groot belang. Ook het horen van andere zachte geluiden draagt bij aan de kwaliteit van leven. Denk hierbij aan het gezang en getjilp van vogels.
Een van de problemen die optreden wanneer we ons gehoor deels verliezen, is dus dat we de zachte spraak en omgevingsgeluiden niet meer goed horen. De harde geluiden blijven, zeker bij beginnende en matige gehoorverliezen, nog prima hoorbaar. Als hoortoestellen alle geluiden evenveel zouden versterken zou dat zeer onprettig klinken.

De nieuwste generatie hoortoestellen versterken de geluiden op een slimme manier: de zachte geluiden zijn weer hoorbaar, normale geluiden klinken weer als normaal en harde geluiden klinken wel hard, maar nooit te hard.

Hiervoor worden in de nieuwste generatie hoortoestellen verschillende vormen van automatische volumeregeling toegepast, ook wel compressiesystemen genoemd. Sommigen regelen heel snel en zijn instaat onderscheid te maken tussen klinkers en medeklinkers (syllabische compressie) anderen regelen veel trager en dienen als automatische volumeregeling. Ze kunnen zo de tragere veranderingen in het volume van geluiden uit de omgeving compenseren.

Welke techniek voor de slechthorende het meest optimaal is, hangt af van verschillende factoren. Zo spelen levensstijl, leeftijd en cognitieve factoren bij de keuze voor een bepaald merk en type hoortoestel een rol.

Lawaaionderdrukking

We horen spraak in sterk uiteenlopende omgevingen. Soms in een rustige omgeving zoals thuis, maar ook vaak in situaties met meer achtergrondlawaai zoals in een druk restaurant, in een bus of auto, of op een drukke receptie of verjaardag.

Onze hersenen weten wat spraak is, maar hoe weet een hoortoestel dat? De nieuwste generatie hoortoestellen hebben hiervoor verschillende soorten technieken in huis om te bepalen wanneer en hoeveel van het lawaai onderdrukt moet worden. Met deze technieken kan zowel in de lage, midden als hoge tonen lawaai afzonderlijk onderdrukt worden. Hoortoestellen maken daarbij ook gebruik van stemherkenning om het systeem nog robuuster te laten werken. Het toestel kan lawaai zo onderdrukken zonder dat dit ten koste gaat van spraak. Lawaaionderdrukking blijkt vooral het luistercomfort te verbeteren,

Directionele microfoons

Naast geavanceerde methoden om lawaai te onderdrukken, maken de nieuwste generatie hoortoestellen ook gebruik van meerdere microfoons. Hierdoor is het mogelijk stoorbronnen te onderdrukken, die bijvoorbeeld van achter of van opzij komen. De nieuwste generaties hoortoestellen zijn zelfs in staat een stoorbron te onderdrukken die van plek verandert en kunnen daarbij ook nog eens meerdere lawaaibronnen tegelijkertijd onderdrukken. De directonele microfoons kunnen zich richten op de spreker en daarop in zoomen terwijl de storende geluiden van opzij en van achter onderdrukt worden. Door de microfoons (twee per hoortoestel) onderling te laten samenwerken en geluiden tussen de hoortoestellen te delen, is de ‘zoomfunctie’ nog verder verbeterd. Daardoor is een toestel van een van de fabrikanten in staat zelfs op meerdere sprekers tegelijkertijd in te zoomen.
Inmiddels is er ook weer een merk dat afstand heeft genomen van het toepassen van deze directionele techniek. Zij vinden dat deze ‘zoom techniek’ de toegang tot de omgevingsgeluiden te veel beperkt, waardoor ook sprekers rondom niet altijd meer goed toegankelijk zijn.

Anti-fluit systeem

De meeste mensen kennen nog wel het irritante en voor de drager vaak gênante gefluit (rondzingen) van de hoortoestellen van vroeger. Dit fluiten wordt ook wel feedback genoemd en wordt veroorzaakt wanneer het geluid dat uit het luidsprekertje komt weer terecht komt bij de microfoon en dit geluid weer bij het luidsprekertje enzovoort. Hierdoor gaat het hoortoestel binnen hele korte tijd fluiten. De huidige generatie hoortoestellen kennen zeer goede anti-fluitregelingen. Deze regelingen werken met een zelfde soort principe als anti-geluid. Nog voordat het toestel kan gaan fluiten, wordt een aan de fluittoon omgekeerd geluid aan het binnenkomende signaal toegevoegd zodat het fluiten automatisch en direct wordt uitgedoofd.

Open aanpassen: natuurlijker

Doordat deze anti-fluitsystemen heel snel werken, kunnen de nieuwe generatie hoortoestellen ook opener worden aangepast. Vroeger was het, om feedback te voorkomen, nodig het oor zo goed als mogelijk af te sluiten. Dit leidde tot vervelende neveneffecten. De eigen stem ging onprettig klinken en de drager had een ‘opgesloten’ gevoel. Door de toepassing kan de nieuwste anti-fluitsystemen kan de audicien hoortoestellen met een minimale afsluiting van het oor aanpassen. Dit heeft als bijkomend voordeel dat geluiden van buiten het oor ook direct het trommelvlies kunnen bereiken. Dit geeft een natuurlijker geluidsbeeld. Nadeel van een open aanpassing is dat technieken als directionaliteit (zoom) en lawaaionderdrukking minder efficiënt werken, omdat ook het omgevingsgeluid direct het oor bereikt.

Bij zwaardere verliezen is een goede afsluiting nog steeds nodig, maar dan vormt dit geen probleem meer voor de waarneming van de eigen stem en andere geluiden.

Samenwerking tussen de hoortoestellen

De nieuwste generaties hoortoestellen werken onderling zo optimaal mogelijk samen. Het linker en rechter hoortoestel delen razendsnel informatie met elkaar. Daarbij wordt zowel informatie over de geluidssituatie met elkaar gedeeld, maar ook de beslissingsprocessen die de hoortoestellen maken. De hoortoestellen stellen zo de technieken zo optimaal mogelijk op elkaar af. De slechthorende krijgt zo een rijker en natuurlijker geluidsbeeld aangeboden. Ook verloopt door de samenwerking het lokaliseren waar geluiden vandaan komen beter en het draagt bij aan het verstaan van spraak.

Telefoneren en muziek oversturen

De snelle dataoverdracht maakt het tevens mogelijk muziek en het signaal van de telefoon naar de hoortoestellen te sturen, waarmee de hoortoestellen worden getransformeerd in de kleinste headsets voorhanden op de markt. De slechthorende loopt op dit gebied cosmetisch gezien voor op de goedhorende.
Ook kunt u zelf een speciaal kastje plaatsen bij de tv of hifi dat het geluid draadloos naar de hoortoestellen overstuurt.

Oversturen van ene naar andere hoortoestel

Ook zijn er hoortoestellen op de markt die het geluid van het ene hoortoestel overstuurt naar het andere. Dit kan handig zijn bijvoorbeeld in de auto of in situaties waarbij er aan één kant veel stoorlawaai is.

Waterbestendige, dompeldichte en waterdichte hoortoestellen

Hoortoestellen hebben dagelijks aardig wat te verduren: ze vallen weleens op de grond en worden blootgesteld aan vet, vuil, stof en vocht. Bij hoortoestelgebruikers met een actieve leefstijl worden de hoortoestellen ook met regelmaat blootgesteld aan zweet  en regenbuien. Momenteel zijn er waterbestendige, dompeldichte en echt waterdichte hoortoestellen op de markt met bijzondere (nano) coatings, die vocht en vuil buiten de deur houden. Om aan te duiden hoe goed ze in staat zijn stof en vocht buiten de deur te houden worden ze voorzien van een zogeheten IP nummer met twee cijfers. Echt waterdichte hoortoestellen hebben de hoogste classificatie IPX8. Inmiddels zijn er ook hoortoestellen die al beter presteren dan deze hoogste classificatie.
Wat deze cijfers achter deze IP nummers zeggen, kunt u hier lezen.

Wat betekenen al deze geavanceerde eigenschappen voor de slechthorende?

Allereerst weet de slechthorende zich verzekerd van een toestel dat altijd op het juiste volume staat. De meeste toestellen hebben overigens ook nog de mogelijkheid met een volumeregelaar het volume iets bij te stellen. Het toestel geeft dus altijd de juiste versterking: meer voor zachtere geluiden van ver weg, een zachtere spreker of voor de zachte medeklinkers, terwijl voor geluiden van dichtbij, een luidere spreker of voor de hardere klinkers minder versterking wordt gegeven.

Door de lawaaionderdrukkingssystemen zijn de hoortoestellen in omgevingslawaai zeer comfortabel geworden. Door lawaaionderdrukking te koppelen aan directionele microfoons die zich kunnen richten op de spreker en meerdere lawaaibronnen kunnen onderdrukken kan spraak makkelijker en duidelijker worden verstaan. Horen en verstaan wordt hiermee ook minder vermoeiend. De anti-feedbacksystemen zorgen voor extra comfort: geen irritant gefluit meer en een natuurlijkere klank van de eigen stem en geluiden uit de buitenwereld.

Het samenwerken van de toestellen geeft een natuurlijker en rijker geluidsbeeld. Hierdoor kan de slechthorende geluiden en stemmen beter en sneller plaatsen wat voordelen heeft voor het verstaan van spraak. De zoom-functie kan er in lawaaiige omgevingen ervoor zorgen dat spraak beter is te verstaan en andere storende omgevingsgeluiden niet meer storen.

Resultaten per persoon verschillend

Belangrijk is het te benadrukken dat de te behalen resultaten zeer individueel zijn. De resultaten kunnen dus zeer uiteenlopend zijn. Winst is in de meeste gevallen zeker te verwachten en de stap naar een hoortoestel levert zowel beter horen als verstaan op en tegelijkertijd ook een betere levenskwaliteit. Ook is er steeds meer bewijs dat het achteruitgang van de hersenfuncties voorkomt en daarmee ook een remmende werking heeft op het ontstaan van dementie (lees meer). De ontwikkelingen staan niet stil en op dit moment zijn de bovengenoemde technieken reeds beschikbaar in zeer kleine hoortoestellen. Ideaal voor hen die met een beginnend gehoorverlies kampen of net een onzichtbaar steuntje in de rug nodig hebben in moeilijke situaties.

Voor meer informatie over de nieuwste generatie hoortoestellen kunt u terecht bij een audicien bij u in de buurt.

Lees ook: